2 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Bêbukå
1. Kagunan kita ,,Gambar ringgit Purwå" íngkang prabanipún tansah mancóróng bótên naté surêm, kêsusúl jumêdulipún ringgit Madyå, ringgit Gêdóg., sami wacucal, ringgit Klitik, kajêng, ringgit Ménak, golèk kajêng, ringgit Dupårå, wacucal, sapanunggilanipún, punikå têtêp satunggilíng gambaran pratélanipún juru sunggíng dêlês íng tanah Jawi, såhå manjíng dadós yêyasan, kabangsan, íngkang, sakêlangkúng awig pakirtyanipún, ngantós kéngíng dipún wastani dadós têtunggulíng kabudayan Jawi. Tumrap liyan bångså gambaríng ringgit Purwå punika dipun wastani : barang adèn adèn murni, utawi kagunan murni, têgêsipún dipún ngrêtósi, dipún rêmêni tuwin dipún sumêrêpi íng liyan bångså, tur sagêd gêsang ngantós atusan taún. Milå masarakat inggih ngakèni bilih íng bab punikå umuripún langkúng panjang. Dadós sampún lêrêsipún manawi kabudayan ringgit Purwå punikå kaanggêp pusakaníng bångså kitå Jawi íng umumipún, såhå pantês dipún aósi íng masarakat.
2. Íng ngajêng nalikå dèrèng wóntên kawrúh anggambar, natah tuwin nyunggíng, kagunan gambar ringgit Purwå sampún lair, awujúd rêcå sélå ukir-ukiran wóntên íng candi candi Panataran, Mêndút, Båråbudúr tuwin sanès sanèsipún. Sarêng wóntên tiyang sagêd nyêrat íng róntal, gambar ringgit íng rêcå sélå majêng dadós gambaran íng róntal tuwin sarêng wóntên tiyang sagêd nyêrat íng dlancang, gambar ringgit íng róntal majêng santún dadós ringgit Bèbèr. Sarêng wiwit adêgíng Karatón Nagari Dêmak, íng taún 1549 gambar ringgit Bèbèr wau lajêng kabangún malíh dadós ringgit Púrwå, íngkang kadamêl wacucal maéså, katatah ngrawit såhå kasunggíng mawi praós íng kålå jamanipún pårå Wali Sunan Giri, Sunan Kalijågå sagólónganipún, nyarêngi wiwít kålå sumêbaripún agami Islam íng tanah Jawi, sinêngkalan íng cåndråsêngkålå mêmêt awujúd ringgit Batårå Guru, akajêng ungêl : ,,Déwa Dadi Ngêcis Bumi" atêgês taún Jawi 1549 Wau.
3. Mênggah kadibyanipún pårå juru sunggíng íng jaman kinå íngkang kulå sêbút pårå ahli kagunan murni íng tanah Jawi, inggih punikå anggèníng sagêd ambangún gambaran ringgit íng rêcå sélå lajêng dadós gambaran íng róntal. Gambaran íng róntal sagêd kabangún malih dadós ringgit Bèbèr, gambaran ringgit Bèbèr binangún malih dadós ringgit wacucal Purwå. Dadós kasagêdan anggambar wau kéngíng kulå anggé ngukúr mênggah inggilíng kasagêdanipún pårå juru sunggíng íng jaman samantên, têtélå sampún langkúng inggil.
4. Samangsa kalangkunganipun juru sunggíng kålå jaman samantên punikå badé kulå wawas. Íng sakawit pårå juru sunggíng wau sami adêdasar ngênút rêcå sélå íngkang babaranipún awujúd ringgit Bèbèr lan wóntênipún íng ringgit wacucal sampún bótên mirib sakíng sakawit. Íng ngriku têtiyang sami sagêd nyumêrêpi datêng oréan dumadósipún gambaríng ringgit Púrwå kasêbút íng nginggil, dadós drajatíng juru sunggíng kålå jaman rumiyin sampún kéngíng dipún wastani inggil.
5. Nitik kasagêdanipún juru sunggíng Jawi Kinå, sagêd uwal sakíng wêwangunaníng ukir ukiran rêcå sélå dadós ringgit Purwå, bótên namúng awêwatón wangún kémawón, ugi mawi nilar pangêblakipún ayang ayangan, milå têturutaníng ringgit wacucal lajêng bédå kalijan têturutaníng ringgit Bèbèr, pratélanipún kadós íng ngandhap punika:
1. Têturutaníng ringgit Bêbêr punikå taksih andarbèni tabêt nadyan lampah lampahipún bótên cêtå, jalaran wujúdipún taksih kadós sawangan éndah íngkang
3 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
andarbèni rêrênggan griyå griyå, patamanan tuwin dhêdhasar wingkíng. Cêkakipún taksih sagêd klêbêt íng gólóngan turunan.
2. Aluraníng ringgit wacucal punikå sanajan klêbêt íng gólóngan turunan, nangíng sampún anggadahi tatanan gangsal bab kasêbút íng nginggil.
Samangké kulå badé nyariyósakên bab wåndå.
Wåndå punikå akajêng wujúd praéaníng gólóngan ringgit satunggal íngkang bédå bédå wangunipún. Kadóstå Pamadé awåndå Pangawé, Pangasih lan wåndå Gêndrèh, punikå sami bédå bédå.
Arjunå wåndå Malatsih, Mangu, Jimat lan Kinanthi, punikå sami wóntên bédanipún.
Gatútkåcå wåndå Guntúr, Kilat, Tatit, Mégå tuwin Mêndúng. Wåndå wåndå punikå inggih bédå bédå malih, makatên salajêngipún. Dadós têmbúng wåndå íng ngriki têgêsipún namúng dadós gambaraníng pasêmón.
Buku punikå minångkå katrangan sawêtawis tumrapíng gambar gambar princèníng badan ringgit Purwå, awit katrangan íng bab makatên punikå dèrèng sumrambah. Íng pangajêng ajêng sagêdå dadós sêsulúh sawêtawis tumrapíng kawrúh bab punikå.
PANGARANG.
4 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Gambar Mripatan Tuwin Irung Irungan
Brebes
Ngirit
Kaitan
Kedelen
Kedondongan
Kriyipan
Kelipan
Rembesan
Plirikan
Plerokan
Belis
Telengan
Pecicilan
Plelengan
Keran
5 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Ambangir
Sembada
Bungker
Dempok
Mungkal gerang
Nyunti
Medang
Nyentang
Nyantik palwa
Irung janma
Bunder
Nerong
Nemlik
Gambar Cangkem
Damis
Copet
Nyawet
Gusen
Mrenges
Mringis
Anjeber
Gugut
Mingkem
Mesem
Mangap
Ngablak
6 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Praen Warna Warni
Swaladara
Sasadara
Batara Sambu
Batara Bayu
Batara Yamadipati
Batara Narada
7 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Praen Denawa
Kala Diyu
Batari Uma
Denawa Cakil
Kala Dandra
Wijamantri (Togog)
Dorete (Sarawita)
8 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Praen Kethek
Sugriwa
Subali
Cocak Rawun
Anoman
Jembawan
Anila
9 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Praen Dewa
Batara Girinata
Batara Wisnu
Batara Asmara
Batara Surya
Batara Panyarikan
Batara Wreka
10 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Praen Warna Warni
Raden Palugon
Sapartitala
Puspanjali
Puspanjari
Swalasangka
Swalagati
11 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Durmuka
Kala Dandaka
Patih Manggala
Kala Mamrang
Kala Sudikun (Denawa Kobis)
Prabu Candras
12 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Irah Irahaning Sirah-Gelung
Gelung Praba
Ngore Polos
Ngore Gembel
Ngore Gimbal
Ngore Udalan
Udalan Gimbal
13 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Gelung Pengageman Putri
Gelung Putri Gondel
Gelung Putri Makuta
Putri Kalung
Gelung Putri Keling
Putri Sarira
Putri Ulur ulur
Gambar Gelung Satriya Warna Warni
14 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Gelung Polos
Gelung Leleh
Gelung Keling
Gelung Minangkara
Gelung Sanggan
Gelung Gembel
Jangkang Makutha Topong
15 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Jangkang Polos
Jangkang Lungsen
Jangkang Praba
Makuta
Topong
Topong Makuta
Kethu Gelung Putri
16 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Ketu Dewa
Ketu Pandita
Ketu Udeng
Gelung Putri Polos
Gelung Putri Udal
Gelung Putri Sekar
Kelat Bahu
17 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Kelat Bau
Kelat Bau Bala
Kelat bau Sena
Kelat Bau Denawa
Kelat Bau Kiwa
Kelat Radia Denawa
Driji Wara Warni
18 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Driji Janma
Driji Wanara
Driji Raseksa
Pancanaka Kiwa
Pancanaka Tengen
Driji Dagelan
Gegemen Tuwin Gelang
Gegeman Dagelan
Gegeman Denawa
Driji Dagelan
Gelang Dagelan
19 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Gelang Putran
Gelang Wadya
Pangangge Tumraping Badan
Dewa Birawa
Wanara Kalung
Wanara Ulur ulur
Wanara Slendhang
20 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Wanara Praba
Wanara Wadya
Birawa Ulur ulur
Satriya Birawa
Badan Bungkuk
Dewa Raja
21 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Birawa Lugas
Birawa Raja
Badan Pandita
Ditya Prepat
Ditya Raja
Ditya Raja Nem neman
22 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Dewa Kasepuhan
Semar
Bagong
Narada
Togog
Cantrik
23 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Limbuk
Yamadipati
Slendhang Sarira Ulur Kalung
Putri Selendhang
Putri Rasukan
Satriya Sarira
Putran Sarira
24 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Ulur ulur Satriya
Kalung Satriya
Suku Warni Warni
Suku Bambang
Suku Putran
Suku Katongan
Suku Sena
25 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Suku Denawa Raton Nem neman
Suku Denawa Raton
Rapekan Tuwin Dodot
Rapekan Bala
Rapekan
Dodot Putren
Rapekan Pandhita
26 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Rapekan Dagelan
Rapekan Dagelan
Bokongan
Bokongan Putran
Bokongan Satriya
Bokongan Raton
Bokongan Lebekan
27 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Bokongan Rapekan
Bokongan Dewa
Slendhang lan Sapanunggalanipun
Selendhang Putri
Selendang Jaler
Sabuk Badong
Manggaran
28 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Uncal
Dodot
Sumping Tuwin Jamang
Sumping Gajah Ngoling
Sumping Sekar Kluwih
Jamang Polos
Jamang Topong
29 | P R I N J E N I N G G A M B A R R I N G G I P P U R W A DIAS OKTRI RAKA SETIADI
dddd
Jamang Pogog
Jamang Makuta Kelat Bau Sumping Kalung
Kelat Bau
Candrakirana
Kalung Putra
Garudha Mungkur Sumping Rajamala