Skenario 1 Reproduksi & Tumbuh Kembang

7/21/2019 Skenario 1 Reproduksi & Tumbuh Kembang

http://slidepdf.com/reader/full/skenario-1-reproduksi-tumbuh-kembang 1/55

Wrap-up

KEPUTIHAN

Blok Reproduksi dan Tumbuh Kembang

Kelompok: B-5

KETUA : Sila Inggit Faramita (1102012276)

SEKRETARIS: Prima Eriaan Putra (1102012212)

A!""#TA : !ur$a%i &'rmita (110201220)

Pratit*a Sat$an'gara (1102012211)

Ri+al Fa%*lurra*man (11020122,0)

Ri+$ Alam$a* .artani (11020122,/)

S*a .umina* (110201227,)

.ut*iara Sur$a (11020111/)

3ula 4inanta (1102011/02)

Wir$aan !ur$uu (110201021)

FAKU5TAS KE#KTERA!

U!I4ERSITAS ARSI

20189201,



2

KENARI! "

KEPUTIHAN

S'rang pai'n uia /6 ta*un "/P2A0&2 gra;i% 20 minggu %atang %'ngan 'lu*an 'puti*an <an$a arna'*i=auan <'r<au ami %an %i'rtai gatal '=a aal '*amilann$a> Pai'n m'milii ilu m'ntruai nrmal%an ria$at p'maaian IU 'lama / ta*un $ang %imulai 't'la* 'la*iran ana '%ua> Suamin$a 'rang P!S

%an m'n$angal m'lauan *u<ungan 'ual %'ngan anita lain> Pa%a p'm'riaan g'nitalia 't'rna%i%apatan pa%a la<ium ma$u %an minu tampa 'rit'ma %an 'ri> ari inp'ul %i%apatan %i?*arg';agina *mg'n arna '*i=auan %an tampa m'l'at pa%a %in%ing ;agina %an prti 'ri> Pai'n %iarananuntu m'lauan p'm'riaan <a< ;agina %an map 'mar untu p'natalaanaan l'<i* lan=ut>



3

KATA U#IT

1> Erit'maK'm'ra*an pa%a ulit $ang %i'<a<an ng'ti p'm<ulu* %ara*>

2> IU(Intraut'rin' ';i?')> Alat ntra'pi <'r<'ntu T <'ruuran / ?m %'ngan <alutan t'm<aga 'lua /0mm2 %ipaang pa%a ?a;um ut'ri>

/> EriT'riin$a uatu p'rmuaan@ ul?'rai prun%a up'ri?ial

8> i?*arg' ;agina *mg'n

airan9muu %ari ;agina

,> Pap Sm'ar P'm'riaan %'ngan ?ara p'arnaan 'r't %i prti untu m'ng'ta*ui a%an$a pr' 'ganaan

6> Sa< ;aginaP'm'riaan ?airan ;agina %'ngan uapan

7> Inp'ulara p'm'riaan %'ngan alat p'ulum $ang %imauan ' %alam ;agina '*ingga t'rli*at <agian

%alamn$a

> Sit'm "PA&": "ra;i%P: PartuA: A<rtu&: &i%up



4

PERTAN$AAN %AN &A'ABAN

Per(an)aan

1> Apaa* 'puti*an <'r<a*a$aB2> Cagaimana ?ara m'm<'%aan 'puti*an iilgi %'ngan patlgiB/> Apa $ang m'n$'<a<an 'rit'ma pa%a la<ium ma=u %an la<ium minuB

8> .'ngapa 'puti*ann$a <'rarna *i=au <'r<au ami %an gatalB,> K'napa g'=ala mun?ul %i aal '*amilanB6> Apa aitan 'puti*an %'ngan uami $ang <'rganti-ganti paanganB7> Apa aitan p'nggunaan IU %'ngan

'puti*anB> Apa $ang m'n$'<a<an 'ri prti

%an 'r't m'l'at pa%a %in%ing;aginaB

> Apaa* 'puti*an m'm<a*a$aan

=aninB10> Apa tu=uan %ilauan p'm'riaan

a< ;agina D pap m'arB11> Apa in%iai %ilauan pap m'arB

&a*aban

1> (S'aligu m'n=aa< p'rtan$aan n>7 )K'puti*an iilgi: Ai<at tr'

'l'la*an '<'lum D 'u%a* m'ntruai 'r't atu 'nggama — ti%a <'r<a*a$a

K'puti*an patlgi: ar'na in'i (<at'ri =amur parait) 'ganaan maun$a <'n%a aing (t'rmauIU)

2>

/> A%a in'i $ang m'n$'<a<an inlamai

8> i?*arg' arna *i=au a%ala* *a pa%a in'i tri?*mna>C'r<au ami ar'na a%an$a patg'n $ang m'ng'luaran ga <'r<au (amin')

"atal a%ala* g'=ala lini *a pa%a ?an%i%iai

Objektif Keputihan FisiologisKeputihan Patologis

Warna Jernih Selain jernih (hijau,

putih)

Bau Tidak berbau Bau busuk, amis

Konsistensi Encer Menggumpal

pH Asam (3.8 - 4.5) Lebih basa

Mikroskopis Sel epitel normal

(epitel kuboid,

silindris)

Clue cell, leukosit



5

,> Imunita i Apa<ila 'ring <'rganti-ganti paangan maa aan m'ningatan rii t'rtular p'n$ait *u<ungan 'ual(ST)

> Kar'na t'r=a%i p'ra%angan %an patg'n m'ngin;ai mua g'nital

> K'puti*an ti%a m'm<a*a$aan =anin ar'na l'ta =anin $ang l'<i* tinggi '?ara anatmi %ari laiin'i



6

HIP!TEI

K'puti*an %apat <'riat patlgi maupun iilgi> K'puti*an iilgi %i'<a<an l'* tr' 'l'la*ant'r=a%i '<'lum D 'u%a* m'ntruai 'rta a%an$a 'r't 'atu 'nggama> "'=ala $ang %iraaan pa%a'puti*an iilgi antara lain 'luarn$a 'r't %ari ;agina $ang <'rarna ='ni* ti%a <'r<au 'rta nit'ni'n?'r> K'puti*an patlgi %i'<a<an l'* in'i <at'ri =amur parait a%an$a <'n%a aing %an 'ganaan>K'lmp rang $ang m'milii atr rii tinggi a%ala* i



7

AARAN BE#A&AR

"+ ,emahami dan ,enelaskan is(em Reproduksi 'ani(a

1>1> .arpi1>2> .irpi

.+ ,emahami dan ,enelaskan Kepu(ihan

1>1> 'inii

1>2> Etilgi1>/> Epi%'milgi1>8> Klaiiai1>,> Patiilgi1>6> .ani'tai Klini1>7> iagni %an iagni Can%ing1>> Tatalaana1>> P'n?'ga*an1>10>Kmpliai

1>11>Prgni

/+ ,emahami dan ,enelaskan Pemeriksaan Pap mear

0+ ,emahami dan ,enelaskan Bersu1i saa( ,enderi(a Kepu(ihan 2kai(ann)a dengan (haharah3



"+ ,emahami dan ,enelaskan Ana(omi dan His(ologi !rgan Reproduksi 'ani(a

1>1> Anatmi .arpi4eni(alia In(era

"am<ar 1> #rganint'ra anita(!'tt'r 2018)

U(erus

Suatu rganmuular <'r<'ntu

'p'rti <ua* pir %ilapii

p'ritn'um ('ra)>S'lama '*amilan

<'rungi '<agait'mpat implatani

r't'ni %annutrii n'ptu>

Pa%a aat p'ralinan%'ngan

a%an$a ntrai%in%ing

ut'ru %an p'm<uaan 'r;i ut'ru ii n'pi %i'luaran> Ut'ru m'milii <'ntu 'p'rti <ua* pir %'ngan pan=ang 7- ?m %an t'r%iri %ari ?rpu (un%u %an it*mu) 'rta ?'r;i> Pa%a ptngan?rnal t'rli*at <a*a ?a;ita ut'ri <'r<'ntu 'gitiga namun pa%a ptngan agittal ?a;itan$a *an$at'rli*at 'p'rti =alur tipi> Pii nrmal ut'ru pa%a tu<u* a%ala* ant'l'i> (Sn'll 2012)

er6i7 U(eri

Cagian t'r<aa* ut'ru t'r%iri %ari par ;aginali (<'r<ataan 9 m'n'm T'r%iri %ari / mpn'n utama: tt pl =alinan =aringan iat (lag'n%an gliamin) %an 'latin> Cagian luar %i %alam rngga ;agina $aitu prti ?'r;i?i ut'ri(%in%ing) %'ngan lu<ang tium ut'ri 't'rnum (luar ara* ;agina) %ilapii 7 'pit'l uamlumnar mua 'r;i %an tium ut'ri int'rnum (%alam ara* ?a;um)> S'<'lum m'la*iran(nullipara9primigra;i%a) lu<ang tium 't'rnum <ulat '?il 't'la* p'rna*9ria$at m'la*iran(primipara9 multigra;i%a) <'r<'ntu gari m'lintang> Pii 'r;i m'ngara* ' au%al-pt'rir'tinggi pina i?*ia%i?a> K'l'n=ar mua 'r;i m'ng*ailan l'n%ir g'ta* 'r;i $angm'ngan%ung gliprt'in a$a ar<*i%rat (muin) %an larutan <'r<agai garam p'pti%a %an air>K't'<alan mua %an ;iita l'n%ir 'r;i %ip'ngaru*i

ilu *ai%> (Sn'll 2012)

orpus U(eri



T'r%iri %ari paling luar lapian 'ra9p'ritn'um $ang m'l'at pa%a ligam'ntum latum ut'ri %iintraa<%m'n t'nga* lapian muular9mim'trium <'rupa tt pl tiga lapi (%ari luar ' %alamara* 'ra<ut tt lngitu%inal an$aman %an irular) 'rta %alam lapian 'n%m'trium $angm'lapii %in%ing ?a;um ut'ri m'n'<al %an runtu* 'uai ilu *ai% ai<at p'ngaru* *rmn-*rmn ;arium> Pii ?rpu intraa<%m'n m'n%atar %'ngan l'i ' ant'rir un%u ut'ri

<'ra%a %i ata ;'i?a urinaria> Prpri uuran ?rpu t'r*a%ap it*mu %an 'r;i ut'ru <'r;ariai

'lama p'rtum<u*an %an p'r'm<angan anita> (Sn'll 2012)

#igamen(a pen)angga u(erus

5igam'ntum latum ut'ri ligam'ntum rtun%um ut'ri ligam'ntum ?ar%inal' ligam'ntum ;ariiligam'ntum a?rut'rina prpium ligam'ntum inun%i<ulp'l;i?um ligam'ntum ;'i?ut'rinaligam'ntum r'?tut'rina> (Sn'll 2012)

uplai %arah A(eri

Suplai %ara* ' ut'ru $ang utama a%ala* %ari art'ri ut'rina (?a<ang %ari art'ri ilia?a int'rna)>

P'm<ulu* %ara* ini %apat m'n?apai ut'ru %'ngan ?ara m'n'm Art'ri ut'rina ini 'mu%ian <'rilangan %i ata ur't'r %an m'n?apai?'r;i> .ulai %ari ?'r;i art'ri ut'rina <'r=alan ' ata 'pan=ang %in%ing lat'ral ut'ru> Pa%aa*irn$a at'ri ut'rina <'ranatmi %'ngan art'ri ;ari?a> (Sn'll 2012)

%rainase %arah 8ena



10

4'na ut'rina <'r=alan <'riringan %'ngan art'ri ut'rina %an <'rmuara ' ;'na ilia?a int'rna

"am<ar 2> P'r%ara*an ut'ru ;arium %an ;agina (!'tt'r 2018)

alping 9 Tuba alopii

Em<rilgi ut'ru %an tu<a <'raal %ari %u?tu .ull'ri> S'paang tu<a iri-anan pan=ang -18 ?m <'rungi '<agai =alan tranprtai ;um %ari ;arium ampai ?a;um ut'ri> in%ing tu<a t'r%iri tigalapian : 'ra muular (lngitu%inal %an irular) 'rta mua %'ngan 'pit'l <'rilia> T'r%iri %ari

par int'rtitiali par it*mi?a par ampulari 'rta par inun%i<ulum %'ngan im<ria %'nganarat'riti ilia %an 't'<alan %in%ing $ang <'r<'%a- <'%a pa%a 'tiap <agiann$a> (Sn'll 2012)

Pars is(hmi1a 2proksimal9is(hmus3

.'rupaan <agian %'ngan lum'n t'r'mpit t'r%apat ingt'r ut'rtu<a p'ng'n%ali tran'r gam't>

Pars ampularis 2medial9ampula3

T'mpat $ang 'ring t'r=a%i 'rtiliai a%ala* %a'ra* ampula 9 inun%i<ulum %an pa%a *amil 'tpi (patlgi) 'ring =uga t'r=a%i implantai %i %in%ing tu<a <agian ini>

Pars in;undibulum 2dis(al3

il'ngapi %'ngan im<ria' 'rta tium tu<a' a<%minal' pa%a u=ungn$a m'l'at %'ngan p'rmuaan ;arium> Fim<ria' <'rungi “m'nangap” ;um $ang 'luar aat ;ulai %ari

p'rmuaan ;arium %an m'm<aan$a ' %alam tu<a> (Sn'll 2012)



11

,esosalping

Garingan iat p'n$angga tu<a ('p'rti *aln$a m''nt'rium pa%a uu)>

!6arium

#rgan 'n%rin <'r<'ntu ;al t'rl'ta %i %alam rngga p'ritn'um 'paang iri-anan> ilapiim';arium '<agai =aringan iat %an =alan p'm<ulu* %ara* %an ara> T'r%iri %ari rt' %an m'%ula>

ungsi#;arium <'rungi %alam p'm<'ntuan %an p'matangan li'l m'n=a%i ;um (%ari 'l 'pit'lg'rminal primr%ial %i lapian t'rluar 'pital ;arium %i rt') ;ulai (p'ng'luaran ;um)int'i %an 'r'i *rmn-*rmn t'ri% ('trg'n l'* t'a int'rna li'l prg't'rn l'*rpu lut'um pa?a;ulai)>

#igamen Penggan(ung

a+ 5igam'ntum up'nrium ;arii: m'ng*u<ungan m';arium %'ngan %in%ing lat'ral p'l;ib+ 5igam'ntum prpium ;arii: m'ng*u<ungan ;arium %'ngan <agian lat'ral ut'ru

uplai %arah Ar(eri

#;arium m'n%apat uplai %ara* art'ri %ari Art'ri #;ari?a $ang m'rupaan p'r?a<angan langung%ari arta a<%minali (p'r?a<angann$a <'ra%a 'tinggi lum<al 1 ;'rt'<ra')>

%rainase %arah 8ena

4'na ;ari?a %'tra <'rmuara langung %'ngan ;'na ?a;a in'rir 'm'ntara ;'na ;ari?a initra <'rmuara %a*ulu pa%a ;'na r'nali <aru m'nu=u ;'na ?a;a in'rir>

Persara;an

Suplai ara ;arium %i%apatan %ari pl'u arta $ang <'riringan %'ngan art'ri ;ari?a(Sn'll 2012)



12

"am<ar /> P'r%ara*an ;arium (!'tt'r 2018)

4eni(alia E7(erna

8ul6a

Tampa %ari luar (mulai %ari mn pu

,ons pubis 9 mons 6eneris

5apian l'ma %i <agian ant'rir $mp*ii pu Pa%a maa pu<'rta %a'ra* ini mulai%itum<u*i ram<ut pu (Sn'll 2012)



1/

#abia ma)ora

5apian l'ma lan=utan mn pu &mlg 'm<rilgi %'ngan rtum pa%a pria> 5igam'ntum rtun%um ut'ri <'ra*ir pa%a

<ata ata la<ia ma$ra> i <agian <aa* p'rin'um la<ia ma$ra m'n$atu (pa%a ?mmiura pt'rir)>

#abia minora5ipatan =aringan tipi %i <ali la<ia ma$ra ti%a m'mpun$ai li'l ram<ut> Can$a t'r%apat

p'm<ulu* %ara* tt pl %an u=ung 'ra<ut ara> (Sn'll 2012)

li(oris

T'r%iri %ari ?aput9glan ?litri%i $ang t'rl'ta %i <agian up'rir ;ul;a %an ?rpu ?litri%i $angt'rtanam %i %alam %in%ing ant'rir ;agina> &mlg 'm<rilgi %'ngan p'ni pa%a pria> T'r%apat

=uga r''ptr an%rg'n pa%a ?litri> Can$a p'm<ulu* %ara* %an u=ung 'ra<ut ara angat'niti> (Sn'll 2012)

8es(ibulum

a'ra* %'ngan <ata ata ?litri <ata <aa* ur?*'t <ata lat'ral la<ia minra> C'raal %ariinu urg'nital> T'r%apat 6 lu<ang9tium $aitu tium ur't*ra' 't'rnum intritu ;agina'%u?tu glan%ula' Cart*linii anan-iri %an %utu S'n' anan-iri> Antara ur?*'t %an ;aginat'r%apat a na;i?ulari> (Sn'll 2012)

In(roi(us 9 os(ium 6aginae

T'rl'ta %i <agian <aa* ;'ti<ulum> Pa%a ga%i (;irg) t'rtutup lapian tipi <'rmua $aitu

'laput %ara 9 *$m'n utu* tanpa r<'an> &$m'n nrmal t'r%apat lu<ang '?il untu aliran %ara*m'ntruai %apat <'r<'ntu <ulan a<it <ulat ;al ?ri<irmi 'ptum atau im<ria'> Ai<at?itu atau trauma lain *$m'n %apat r<' %an <'ntu lu<ang m'n=a%i ti%a <'raturan %'nganr<'an(mialn$a <'r<'ntu im<ria')> C'ntu *im'n ptpartum %i'<ut paru> rrun?ula'

m$rtirmi a%ala* ia2 'laput %ara $ang r<' $ang tampa pa%a anita p'rna* m'la*iran 9 para> (Sn'll 2012)



18

"am<ar 8>

Anatmi;ul;a

(!'tt'r

2018)

8agina

4agina m'rupaan rngga muulm'm<rana <'r<'ntu ta<ung mulai %ari t'pi ?'r;i ut'ri %i <agianranial %ral ampai ' ;ul;a %i <agian au%al ;'ntral> a'ra* %i 'itar ?'r;i %i'<ut rni %i<agi%alam 8 ua%ran : rni ant'rir rni pt'rir %an rni lat'ral anan %an iri> 4agina m'milii%in%ing ;'ntral %an %in%ing %ral $ang 'lati> ilapii 'pit'l uama <'rlapi <'ru<a* m'ngiutiilu *ai%> Cagian ata ;agina t'r<'ntu %ari %utu .ull'ri <aa* %ari inu urg'nitali> Cata%alam '?ara lini $aitu rni?' ant'rir pt'rir %an lat'rali %i 'itar ?'r;i ut'ri> (Sn'll 2012)

ungsi ;agina $aitu untu m'ng'luaran 'r'i ut'ru pa%a *ai% untu =alan la*ir %an untu pulai(p'r'tu<u*an)>

uplai %arah Ar(eri

4agina m'n%apatan uplai %ara* %ari art'ria ;aginali (?a<ang %ari art'ri ilia?a int'rna) %an ramu;aginali art'ri ut'rina>

%rainase %arah 8ena4'na ;aginali <'rmuara ' ;'na ilia?a int'rna>



1,

"am<ar ,>

Ptngan agittalut'ru %an rgan %i 'itarn$a (!'tt'r 2018)

Perineum

a'ra* antara t'pi <aa* ;ul;a %'ngan t'pi %'pan anu> Cata tt-tt %iaragma p'l;i (m>l';atr ani

m>???$g'u) %an %iaragma urg'nitali (m>p'rin'ali tran;'ru prun%a m>?ntri?tr ur't*ra)>P'rin'al <%$ a%ala* rap*' m'%ian m>l';atr ani antara anu %an ;agina> P'rin'um m'r'gang pa%a

p'ralinan a%ang p'rlu %iptng ('piitmi) untu m'mp'r<'ar =alan la*ir %an m'n?'ga* ruptur>(Sn'll 2012)

"am<ar 6> P'rin'um anita (Agur D al'$ 201/)

1>2> &itlgi!6arium

#;arium m'rupaan rgan %'ngan =umla* 'paang $ang

%i<ungu l'* m't*'lium ('pit'l g'rminal) %an tuni?aal<ugin'a> #;arium %i<agi m'n=a%i %ua <agian $aitu ?rt'%an m'%ulla> Pa%a ?rt' t'r%apat <'r<agai ma?am ta%ium



16

li'l: li'l primr%ial li'l prim'r li'l 'un%'r %an li'l graa> S'lain itu pa%a ?rt' =uga%apat %it'muan ?rpu lut'um> rpu lut'um m'rupaan glan%ula 'n%rin 'm'ntara $ang t'r<'ntu 't'la* t'r=a%in$a ;ulai> rpu lut'um 'mu%ian <'r%'g'n'rai %an m'n'tap %i ;arium m'm<'ntu ?rpu al<i?an> Fli'l =uga a%a $ang m'ngalami %'g'n'rai (atr'ia) '<'lum t'r=a%in$a ;ulai inila*

$ang %i'<ut li?'l atr'ti> Pa%a m'%ulla t'r%apat =aringan iat p'm<ulu* %ara* 'ra<ut ara %an p'm<ulu* limati>

(ui 2011)"am<ar 7> &itlgi ;arium (ui 2011)

olikel



17

"am<ar > &itlgi li'l ;arium (ui 2011)

Pa%a ilutrai %i ata t'rgam<ar ta%ium-ta%ium p'matangan li'l: li'l primr%ial (r'ting)li'l prim'r unilaminar li'l prim'r multilaminar (gring lli?l') li'l 'un%'r (antral atau;'i?ular) %an li'l graa (pr';ulatr$)> #it $ang a%a pa%a tiap-tiap li'l ini m'rupaan it

prim'r (it $ang immatur')> #it 'un%'r t'r<'ntu 'aat '<'lum ;ulai ($aitu pa%a

aat it t'la* 'l'ai m'ngalami p'm<'la*an m'ii)>#it 'un%'r ini ti%a lagi m'ngalami

p'm<'la*an m'ii'?uali apa<ila it%i<ua*i> (ui 2011)

"am<ar > Pr' p'matangan li'l %i %alam ;arium (&u't*'r D Rt' 2018)olikel Primordial

Fli'l primr%ial m'rupaan tip' li'l $ang paling <an$a %an paling '?il t'rl'ta %i ?rt';arium> #it prim'r %i'lilingi l'* 'l 'pit'l 'lapig'p'ng ('l liul'r)> Pa%a aat la*ir =umla* li'l

primr%ial 'itar 1 =uta %i %alam ;arium> &an$a ratuan%ari li'l primr%ial ini $ang m'ngalami maturai>



1

"am<ar 10> &itlgi li'l primr%ial (ui 2011)

olikel Primer

i %alam li'l prim'r t'r%apat it prim'r %an 'l li'l u<i%al> Fli'l ini m'rupaan p'rtam<a*an tinggi %ari li'l '<'lumn$a (%ari 'lapi g'p'ng m'n=a%i u<i%)> Pa%a ta*ap ini'l-'l li'l %i'<ut '<agai 'l granula> Fli'l prim'r t'r<agi m'n=a%i 2 tip': ;olikel primer

unilaminar %an ;olikel primer mul(ilaminar>

Fli'l unilaminar: li'l $ang m'milii 1 lapi 'l granula u<i% %an m'milii it $angl'<i* '?il>Fli'l multilaminar: li'l $ang m'milii <'<'rapa lapi 'l granula %an a%a it $ang l'<i*

<'ar>

K'tia it 'main <'rtam<a* <'ar t'r<'ntu +na p'llu?i%a $aitu lapian amrp*u antara p'rmuaan it %'ngan 'l granula> Pa%a <agian luar

m'm<rana <aali 'l granula t'r%apat t*'?a lli?uli>

"am<ar 11> &itlgi li'l prim'r (ui 2011)

olikel ekunder

K*a pa%a li'l 'un%'r a%ala* a%an$a ?airan liul'r (liHur lli?uli) $ang m'ngii rngga-rngga 'l granula> Rngga ini 'mu%ian <'ratu m'm<'ntu %a'ra* $ang angat lua $aituantrum> T*'?a lli?uli ($ang '<'lumn$a a%a %i li'l prim'r) <'r%i'r'niai m'n=a%i t*'?aint'rna %an t*'?a 't'rna>

T*'?a int'rna: 'l 'r'tri <'r<'ntu u<i% %an <'rungi untu m'ng*ailan an%rg'n(t'ri%)> An%rg'n ini 'mu%ian <'r%iui m'nu=u 'l granula %an %in;'ri m'n=a%i 'trg'n

('<agai r'pn t'r*a%ap FS&)>



1

T*'?a 't'rna:lapian

=aringan iat$ang t'r%iriata lag'n'l 'pit'l

g'p'ng '?il%an =uga

<'r?ampur %'ngan'l tt pl>

"am<ar 12> &itlgi li'l 'un%'r (ui 2011)

olikel 4raa;



20

Fli'l graa m'rupaan li'l matur (%i'<ut =uga li'l pr';ulatr$)> #it t'r%rng ' ara* p'ri'r li'l '<agai ai<at %ari <'rtam<a*

<an$an$a ;lum' ?airan %i antrum 'rta 'l granula $ang =umla*n$a <'rurang> Pa%a ta*ap iniit mai* %alam <'ntu it prim'r %an *ampir 'l'ai m'ngalami p'm<'la*an m'ii 1>

"am<ar 1/> &itlgi li'l "raa (ui 2011)

orpus #u(eum

S't'la* ;ulai %in%ing li'l graa $ang t'ria m'm<'ntu ?rpu lut'um> in%ing %ari ?rpulut'um <'rlipat-lipat %an m'ngan%ung 2 ='ni 'l: 'l lut'in granula (<'raal %ari 'l granula)%an 'l lut'in t*'?a (<'raal %ari 'l t*'?a int'rna)>

S'l lut'in granula <'ruuran <'ar %an arna itplaman$a pu?at> S'l ini <'rungi untu m'ng*ailan prg't'rn'>

S'l lut'in t*'?a <'ruuran l'<i*

'?il %an m'milii ungi untu m'nga*ilan *rmn t'ri%:

prg't'rn 'rta an%rg'n>



21

"am<ar 18> &itlgi ?rpu lut'um (ui 2011)

orpus albi1ans

Apa<ila ti%a t'r=a%i 'rtiliai ?rpu lut'um *an$a <'rta*an pa%a p'ri%' $ang ingat (10-18*ari)> rpu lut'um <'r%'g'n'rai m'ng'?il %an m'm<'ntu ?rpu al<i?an> rpu al<i?ant'r%iri ata =aringan iat $ang pa%at@ uurann$a aan 'main m'ng'?il %i ;arium 'lama <'<'rapa

<ulan *ingga <'<'rapa ta*un>

Apa<ila t'r=a%i 'rtiliai %an implantai ?rpu lut'um %i?'ga* %'g'n'rain$a l'* *rmn *uman?*rini? gna%trpin (*") $ang%i*ailan pla'nta> Pa%a maa'*amilan ?rpu lut'um aan t'ruati 'lama 6 <ulan '*amilan 't'la*itu ?rpu lut'um <'r%'g'n'raim'n=a%i ?rpu al<i?an> P'm<'ntuan?rpu lut'um %itimulai l'* LH

surge.

"am<ar 1,> &itlgi ?rpu al<i?an (ui 2011)

Tuba U(erina 2alopii3



22

"am<ar 16> &itlgi tu<a ut'rina (ui 2011)

Tu<a allpi %i<agi m'n=a%i 8 <agian $aitu: in;undibulum< ampulla< is(hmus< dan in(ramuralpor(ion> In;udibulum m'rupaan =alan 'luar %'ngan <'ntu 'p'rti ?rng> Ampulla m'milii lum'n

<'rla<irin $ang ?uup <'ar ar'na %i t'mpat inila* 'rtiliai <iaan$a t'r=a%i> Is(hmus m'rupaan <agian 'mpit %ari tu<a allpi piin$a %'at %'ngan ut'ru> In(ramural por(ion m'rupaan 'gm'nt'ra*ir %an t'rl'ta %i %in%ing ut'ru>

in%ing %ari tu<a allpi t'r%iri ata mu?a ('pit'l 'lapi ilin%ri %an lamina prpria) mu?ulari(tt pl inn'r ?ir?ular %an utt'r lngitu%inal) %an 'ra> Pa%a 'pit'l tu<a allpi t'r%apat 'l ilia%an 'l p'g> S'l ilia <'rungi untu m'n%rng ?$t' m'nu=u ut'ru> S'l p'g m'rupaan 'l 'r'tri

$ang <'rungi untu m'nutrii %an m'n=aga ?$t' 'rta %apat m'm<antu 'rtiliai>

U(erus

Ut'ru manuia a%ala* rgan <'r<'ntu <ua* pir %'ngan %in%ing <'rtt t'<al> Ca%an atau rpum'm<'ntu <agian ut'ru> Cagian ata ut'ru $ang m'm<ulat %an t'rl'ta %iata pintu mau tu<aut'rina %i'<ut un%u> Cagian <aa* ut'ru $ang l'<i* 'mpit %an t'rl'ta %i<aa* rpu a%ala*'r;i> S'r;i m'nn=l %an <'rmuara ' %alam ;agina>

in%ing ut'ru t'r%iri %ari / lapian :

1> P'rim'trium : <agian luar $ang %ilapii l'* 'ra atau a%;'ntitia2> .im'trium : t'r%apat / lapian tt $ang <ata-<atan$a urang ='la> Tiga lapian tt t'r'<uta%ala*• 5apian Su< ;a?ular : 'rat-'rat tt t'ruun m'man=ang 5apian 4aular : lapian tt t'nga* t'<al 'rat t'ruun m'lingar %an 'rng %'ngan <an$a

p'm<ulu* %ara*> 5apian Supra;aular : lapian tt luar m'man=ang tipi>

/> En%m'trium : %ilapii l'* 'pit'l 'lapi ilin%ri $ang turun '%alam lamina prpia untu m'm<'ntu <an$a 'l'n=ar ut'ru> Umun$a 'n%m'trium %i<agi m'n=a%i %ua lapian unginal

Stratum un?tinal' %i luminal %an tratum <aal' %i <aal> Pa%a anita $ang ti%a *amil tratumun?tinal' up'riial %'ngan 'l'n=ar ut'ru %an p'm<ulu* %ara* t'rl'pa atau t'r'lupa 'lama



2/

m'ntruai m'ninggalan tratum <aal' $ang utu* %'ngan ia-ia 'l'n=ar ut'ru <aal – '<agaium<'r untu r'g'n'rai tratum un?tinal' $ang <aru>

Art'ri ut'rina %i ligam'ntum latum m'm<'ntu art'ri aruata> Art'ri ini m'n'm P'm<ulu* %ara* aruata m'm<'ntu art'ri r'?ta' (luru) %an pirali $angm'n%ara*i 'n%m'trium>

ase ,ens(ruasiin%ing ut'ru t'r%iri ata 'n%m'trium m$m'trium %an 'ra> En%m'trium %an mu?a ut'ru%ilapii l'* 'l-'l 'pit'l %an glan%ula ut'rina pa%a <agian trma %ari =aringan p'ngiatn$a>En%m'trium t'r%iri ata <aali (lapian <aal) %an un?tinali (lapian unginal)> 5apianunginali a%ala* <agian t'r%'at %ari lum'n %an pa%a ilu m'ntruai m'ngalami <'<'rapa

p'ru<a*an> Pa%a aat a' m'ntruai lapian unginali ini m'luru* ai<at %ari i'mi %an

n'ri (ar'na a%an$a ntrai %ari art'ri)> &al ini t'r=a%i 'tia ti%a a%a 'rtiliai %an ?rpulut'um m'ngalami atrpi '*ingga m'nurunan a%ar 'trg'n 'rta prg't'rn>"am<ar 17> Fa' m'ntruai 'n%m'trium ut'ru (*ari 1-8 %ari ilu) (ui 2011)

ase Proli;era(i6e

Fa' prli'rati;' m'rupaan a' 't'la* t'r=a%in$a a' m'ntruai> Pa%a a' ini t'r=a%i p'm<'ntuan 'pit'l glan%ula ut'rina %an =aringan p'n$am<ung namun *an$a '<ata %i lapian

<aal> Pa%a ta*ap ini glan%ula ut'rina <'r<'ntu luru %an m'milii lum'n $ang 'mpit@ p'rmuaan%ari 'n%m'trium mai* *alu>



28

"am<ar 1> Fa' prli'rati 'n%m'trium ut'ru (*ari ,-18 %ari ilu) (ui 2011)

ase ekre(ori

Fa' 'r'tri t'r=a%i 'aat 't'la* t'r=a%in$a ;ulai> Fa' ini %ip'ngaru*i l'* prg't'rn' $ang%ipr%ui %i ?rpu lut'um> Pa%a ta*ap ini 'n%m'trium m'n=a%i angat t'<al (6-7 mm) %anglan%ula ut'rina t'rli*at m'nggulung> S'lain itu t'rli*at art'ri =uga m'nggulung> Art'ri-art'ri $angm'nggulung ini %apat %i'<ut =uga piral art'r$ $ang mana m'n=alar %ari 'n%m'trium lapian

<aal ' lapian unginal>

"am<ar 1> Fa' 'r'tri 'n%m'trium (*ari 1,-2 %ari ilu) (ui 2011)

er6i7 U(eri

Cagian in'rir %ari ut'ru m'm<'ntu ?anali ?'r;i?ali> P'rmuaan 'n%?'r;i %ilapii l'* 'pit'l'lapi ilin%ri %an 'l-'l p'n'r'i mu?u> E?t?'r;i %ilapii l'* 'l 'pit'l g'p'ng <'rlapi> Pa%a?'r;i t'r%apat glan%ula mu?u $ang <'r?a<ang-?a<ang %inamaan glan%ula ?'r;i?ali> Apa<ila

glan%ula ini m'ngalami <trui %apat m'n$'<a<an ?'r;i?al ?$t (!a<t*ian ?$t)>

S'r'i ?'r;i t'rgantung %ari ilu m'ntruai namun p'rmuaan mu?an$a ti%a m'luru* 'p'rti'n%m'trium pa%a a' m'ntruai> Strma ?'r;i?ali t'r%iri ata =aringan iat pa%at %an '%iit tt

pl>



2,

"am<ar 20> &itlgi ?'r;i ut'ri (ui 2011)

8agina



26

"am<ar 21> &itlgi ;agina (ui 2011)

4agina

m'rupaan

rgan <'r<'ntu tu<ul'r $ang

m'ng*u<ungan ?'r;i %'ngang'nital 't'rna> in%ing ;agina t'r%iri ata mu1osa< mus1ularis< %an ad6en(i(ia>

,u1osa t'r%iri ata 'l 'pit'l g'p'ng <'rlapi tanpa lapian tan%u %an <agian <aa*n$a t'r%apatlamina prpria (=aringan iat pa%at ir'gul'r)> ,us1ularis t'r%iri ata tt pl lngitu%inal %an 'l-'ltt pl <liHu'> Ad6en(i(ia t'r%iri ata =aringan iat pa%at ($ang %'at %'ngan mu?ulari) %an

=aringan iat lnggar (<agian t'rluar)> 4agina l'm<a< ar'na 'r'i ?'r;i?al %an m'milii <an$a u=ung-u=ung ara pa%a <agian in'rir (%'at %'ngan lu<ang maun$a)>

.+ ,emahami dan ,enelaskan Kepu(ihan 2luor Albus3

1>1> 'iniiK'puti*an m'rupaan maala* lini $ang umum %'ngan <an$a p'n$'<a<> alam t'rminlgit'r%a*ulu 'p'rti “nn p'ii ;aginiti” atau “nn p'ii in'i aluran 'lamin <aa*” 'ring%igunaan untu m'nggam<aran n%ii $ang m'n$'<a<an 'puti*an> Caru-<aru ini %'inii ?'rmat%ari in%rm lini %an p'ningatan p'ng'ta*uan t'ntang ag'n *uu $ang m'n$'<a<an in'ig'nital pa%a anita t'la* m'm<uat 'munginan %iagni $ang t'pat (Puri .a%an D Ca=a= 200/)>

1>2> Epi%'milgiP'n'litian '?ara 'pi%'milgi lur al<u patlgi %apat m'n$'rang anita mulai %ari uia mu%a uiar'pr%ui '*at maupun uia tua %an ti%a m'ng'nal tingat p'n%i%ian 'nmi %an ial <u%a$am'ipun au ini l'<i* <an$a %i=umpai pa%a anita %'ngan tingat p'n%i%ian %an ial 'nmi$ang r'n%a*> Flur al<u patlgi 'ring %i'<a<an l'* in'i ala* atun$a <at'ri ;agini (C4)a%ala* p'n$'<a< t'r'ring (80-,0J au t'rin'i ;agina) ;ul;;aginal ?an%i%iai (4) %i'<a<anl'* =amur ?an%i%a p'?i' 0-0J l'* ?an%i%a al<i?an tri?*mniai (T.) %i'<a<an l'*tri?*mniai ;aginali anga '=a%iann$a 'itar ,-20J %ari au in'i ;agina (&ar$a%i 2011)



27

1>/> EtilgiK'puti*an %i'<a<an l'* <'<'rapa *al $aitu in'i <'n%a aing p'n$ait rgan an%ungan'l'la*an gangguan *rmn pla *i%up ti%a '*at %an tr' ai<at 'r=a> K'puti*an %i'<a<an l'*a%an$a p'ru<a*an lra nrmal $ang <'r%ampa t'r*a%ap %'ra=at 'aaman (p&) rgan r'pr%uianita (S't$ana 201/)C'<'rapa patg'n %an p'n$'<a< 'puti*an lainn$a t'rt'ra pa%a ta<'l 1>

Ta<'l 1> Patg'n %an P'n$'<a< K'puti*an 5ainn$a (Sa'na 2010)Bak(eri

Gonococcus

P'n$'<a< "n???u a%ala* ???u gram n'gati;' “ !'i'ria gnrr*'a'” %it'muan l'* !'i'r in17> !> gnrr*'a' a%ala* %ipl <'r<'ntu <i=i pi <at'ri $ang ti%a %apat <'rg'ra ti%a m'milii pra ='ni %iplu gram n'gati %'ngan uuran 0 – 16 mir <'riat ta*an aam>Cat'ri gnu ti%a ta*an t'r*a%ap 'l'm<a<an $ang ?'n%'rung m'mp'ngaru*i tranmii'ual> Cat'ri ini <'riat ta*an t'r*a%ap ig'n t'tapi <iaan$a m'm'rluan 2-10J #2 %alam

p'rtum<u*ann$a %i atm'r> Cat'ri ini m'm<utu*an +at <'i untu tum<u* %an m'n%apatann$am'lalui tran'rin lat'rin %an *'mgl<in> #rganim' ini ti%a %apat *i%up pa%a %a'ra* 'ring %anu*u r'n%a* tum<u* ptimal pa%a u*u /,-/7° %an p& 7>2->, untu p'rtum<u*an $ang ptimal>

Pa%a '%iaan langung %'ngan gram <'riat ta*an aam> Pa%a '%iaan langung %'ngan p'arnaangram <'riat gram n'gati;' t'rli*at %iluar %an %alam l'uit uman ini ti%a ta*an lama %iu%ara <'<a ?'pat mati %alam 'a%aan 'ring %an ti%a ta*an +at %'in'tan>

S'?ara mrlgi gn t'r%iri ata 8 tip' $aitu tip' 1 %an 2 $ang m'mpun$ai pili %an <'riat;irul'n 'rta / %an 8 $ang ti%a m'mpun$ai pili %an <'riat nn;irul'n> Pili aan m'l'at pa%a mua'pit'l %an aan m'n$'<a<an r'ai ra%ang> #rganim' ini m'n$'rang m'm<ran mua *uun$a'pit'l lumnar $ang t'r%apat pa%a ur'tra 'r;i ut'ri r'?tum %an n=ungti;a>"am<aran t'r'<ut%apat t'rli*at pa%a p'm'riaan Pap Sm'ar t'tapi <iaan$a <at'ri ini %i'ta*ui pa%a p'm'riaan

'%ian apu %'ngan p'arnaan "ram> ara p'nularan p'n$ait ini a%ala* %'ngan 'nggama>

Chlamidia trachomatis



2

*lam$%iai g'nital a%ala* in'i $ang %i'<aan l'* <at'ri Chlamydia trachomatis <'ruuran 02-1, mirn <'r<'ntu 'ri ti%a <'rg'ra %an m'rupaan parait' intra'l <ligat> T'r%apat /pai' $ang pat*g'n t'r*a%ap manuia $aitu ?> pn'umnia ?> pitta?i %an ?> tra?*miai> >tra?*miai 'n%iri m'mpun$ai , ma?am 'r;ar 'r;ar ACC %an m'rupaan tra?*ma'n%'mi? 'r;ar CEF"&IG %an K %an . m'rupaan p'n$'<a< in'i tratu g'nituraniu 'rta

pn'umnia pa%a n'nat'> S'm'ntara itu 'r;ar 51525/ m'n$'<a<an limgranulma ;'r'r'um>

ang m'n=a%i %aar p'm<agian 'r;ar T a%ala* 'pr'i ma=r ut'r m'm<ran' prt'in (.#.P)>

.aa inu<ai <'riar antara 1-/ minggu> .ani'tai lini in'i T m'rupaan '' ga<ungan <'<'rapa a?tr $aitu 'ruaan =aringan ai<at r'pliai T r'pn inlamai t'r*a%ap T %an <a*ann'rti %ari 'l p'=amu $ang rua> S'<agian <'ar T aimptmati %an ti%a m'nun=uan g'=alalini p'ii> 'n%'r;i m'rupaan rgan pa%a p'r'mpuan $ang paling 'ring t'rin'i T>alaupun umumn$a in'i T aimtmati /7 J p'r'mpuan m'm<'ri gam<aran lini %u*mupurul'n %an 1J 'tpi *ip'rtri> S'r;iiti %apat %it'gaan <ila %it'muan %u* 'r;i $angmupurul'n 'tpi 'r;i '%'ma %an p'r%ara*an 'r;i <ai pntan maupun %'ngan *apuan

ringan li%i apa> In'i paa%a 'r;i %apat m'n$'<ar m'lalui rngga 'n%m'trium *ingga m'n?apaitu<a allpi> S'?ara lini %apat m'm<'ri g'=ala m'nragia %an m'trragia>

S'<an$a 10J T pa%a 'r;i aan m'n$'<ar '?ara a?'n%'n %an m'n$'<a<an p'n$ait ra%ang panggul (PRP)> In'i T $ang rni %an9atau r'ur'n m'n$'<a<an =aringan parut pa%a tu<a>Kmpliai =anga pan=ang $ang 'ring a%ala* '*amilan 'tpi %an in'rtilita ai<at <trui>Kmpliai lain %apat pula t'r=a%i 'p'rti artriti r'ati %an p'ri*'patiti>

Gardanerrella vaginalis

"ar%an'rr'lla m'n$'<a<an p'ra%angan ;agina $ang ti%a p'ii %an a%ang %ianggap '<agai <agian%ari mirrganim' nrmal %alam ;agina ar'na 'ringn$a %it'muan> Cat'ri ini <iaan$a m'ngii

p'nu* 'l 'pit'l ;agina %'ngan m'm<'ntu <'ntuan *a %an %i'<ut ?lu' ?'ll> P'rtum<u*an $angptimal pa%a p& ,>0-6>,> "ar%an'rr'lla m'ng*ailan aam amin $ang %iu<a* m'n=a%i 'n$aa amin$ang m'nim<ulan <au ami 'p'rti ian>

Treponema Pallidum (Spirochaeta pallida)

Cat'ri ini m'rupaan p'n$'<a< p'n$ait iili> Pa%a p'r'm<angan p'n$ait %apat t'rli*at '<agaiutil-util '?il %i ;ul;a %an ;agina $ang %i'<ut n%ilma lata> Cat'ri <'r<'ntu piral P: 6 – 1, μ

5: 02, μ lilitan: – 28 %an tampa <'rg'ra ati (g'ra ma=u D mun%ur C'rtai un%ulai ii 'ii) pa%a p'm'riaan mirpi lapangan g'lap> .ati pa%a ''ringan pana anti'pti ringan*i%up <'<'rapa lama %i luar tu<u*> P'nularan %apat '?ara nta langung $aitu m'lalui ?ital à ST%an %apat =uga m'lalui nn-?ital (=arum unti) à ulit t'r=a%i>

&amur

Candida albicans

airan $ang %i'luaran <iaan$a 'ntal <'rarna puti* uu 'p'rti uu p'?a* atau 'p'rti '=u %an'ring %i'rtai gatal ;agina tampa 'm'ra*an ai<at pr' p'ra%angan> 'ngan K#& 10J tampa 'l

ragi (<latpra) %an *ia 'mu (p'u%*ia)>



2

C'<'rapa 'a%aan $ang %apat m'rupaan t'mpat $ang u<ur <agi p'rtum<u*an =amur ini a%ala*'*amilan %ia<'t' m'llitu p'maai pil ntra'pi> Paangan p'n%'rita =uga <iaan$a aan m'n%'rita

p'n$ait =amur ini> K'a%aan $ang aling m'nularan antara paangan uami-itri %i'<ut '<agai p*'nm'na ping-png>

Parasi(

Trichomonas vaginalisParait ini <'r<'tu ln=ng %an m'mpu$ai <ulu g'tar %an %apat <'rg'ra <'rputar-putar %'ngan ?'pat>"'raan ini %apat %ipantau %'ngan mirp> ara p'nularan p'n$ait ini %'ngan 'nggama>Walaupun =arang %apat =uga %itularan m'lalui p'rl'ngapan man%i 'p'rti *an%u atau <i<ir l't>

8irus

8irus Herpes simpleks

4iru *'rp' $ang paling 'ring ,J a%ala* ;iru *'rp' impl' tip' 2 $ang m'rupaan p'n$ait

$ang %itularaan m'lalui 'nggama> !amun 1,-/,J %apat =uga %i'<a<an ;iru *'rp' impl' tip'1>Pa%a aal in'i tampa 'lainan ulit 'p'rti m'l'pu* 'p'rti t'r'na air pana $ang 'mu%ian p'?a* %an m'im<ulan lua 'p'rti <r> Pai'n m'raa 'aitan>

Human Papilloma 8irus Pap;a;iru m'rupaan ;iru '?il ( %iam't'r 8,-,, nm ) $ang m'mpun$ai g'nm <'runtai gan%a $angirul'r %iliputi l'* api% (api% ini <'rp'ran pa%a t'mpat in'i pa%a 'l) $ang ti%a

<'rp'm<ungu m'nun=uan <'ntu im'tri ia*'%ral> C'r'm<ang <ia pa%a inti 'l>

&uman Papillma 4iru m'rupaan p'n$'<a< %ari n%ilma auminata> Kn%ilma %itan%ai %'ngantum<u*n$a util-util $ang a%ang angat <an$a %an %apat <'ratu m'm<'ntu ='ngg'r a$am <'ruuran <'ar> airan %i ;agina 'ring <'r<au tanpa raa gatal> P'n$ait ini %itularan m'lalui'nggama %'ngan gam<aran lini m'n=a%i l'<i* <uru <ila %i'rtai gangguan it'm imun tu<u* 'p'rti

pa%a '*amilan p'maain t'ri% $ang lama 'p'rti pa%a pai'n %'ngan gagal gin=al atau 't'la*tranplantai gin=al 'rta p'n%'rita &I4 AIS

1>8> KlaiiaiK'puti*an %apat %i<'%aan antara 'puti*an $ang ;isiologis %an pa(ologis> K'puti*an iilgi t'r%iri

ata ?airan $ang t'ra%ang <'rupa mu?u $ang m'ngan%ung <an$a 'pit'l %'ngan l'uit $ang =arang>S'%angan pa%a 'puti*an $ang patlgi t'r%apat <an$a l'uit>

K'puti*an ;isiologis %it'muan pa%a:A> Ca$i $ang <aru la*ir ampai umur ira-ira 10 *ari@ %i ini '<a<n$a iala* p'ngaru* 'trg'n %ari

pla'nta t'r*a%ap ut'ru %an ;agina =anin>C> Watu %i'itar m'nar?*' ar'na mulai t'r%apat p'ngaru* 'trg'n@ l'ur' %i ini *ilang 'n%iri

aan t'tapi %apat m'nim<ulan 'r'a*an pa%a rang> Wanita %'aa apa<ila ia %irangang '<'lum %an pa%a atu itu %i'<a<an l'* p'ng'luaran

tranu%ai %ari %in%ing ;agina>> Watu %i'itar ;ulai %'ngan 'r't %ari 'l'n=ar-'l'n=ar 'r;i ut'ri m'n=a%i l'<i* 'n?'r>



/0

E> P'ng'luaran 'r't %ari 'l'n=ar-'lan=ar 'r;i ut'ri =uga <'rtam<a* pa%a anita %'ngan p'n$aitm'na*un %'ngan n'uri %an pa%a anita %'ngan 'trpin prini ut'ri>

(S't$ana 201/)

P'n$'<a< 'puti*an pa(ologis $ang paling p'nting a%ala* in'i> i ini ?airan m'ngan%ung <an$al'uit %an arnan$a aga 'uning-uningan ampai *i=au 'ringali l'<i* 'ntal %an <'r<au>

Ra%ang ;ul;a ;agina 'r;i %an ?a;um ut'ri %apat m'n$'<a<an l'ur'a patlgi@ pa%a a%n'itig'=ala t'r'<ut %apat pula tim<ul> S'lan=utn$a l'ur'a %it'muan pa%a n'plama =ina atau ganaapa<ila tumr itu %'ngan p'rmuaann$a untu '<agian atau 'luru*n$a m'maui lum'n aluran alat-alat g'nital> (S't$ana 201/)

K'puti*an patlgi %iglngan lagi m'n=a%i <'<'rapa 'lmp <'r%aaran patg'n in'iun$a: Bacterial vaginosis (C4) an%i%iai Tri?*mniai in'i <at'rial lainn$a ( streptococcal,

staphylococcal E. coli)>

1>,> Patiilgilora Normal 8agina dan pH Normal 8agina

Flra nrmal $ang a%a pa%a ;agina anita aimptmati antara lain <at'ri a'r< %an ana'r<> S'lain <at'ri =uga %apat %it'muan =amuar ana'r<> Sp'i' <at'ri %an =amur t'r'<ut t'rt'ra pa%a ta<'l 2>

Ta<'l 2> Sp'i' lra nrmal ;agina anita aimptmati (&man et al. 2012)Gumla* lra nrmal ana'r< $ang a%a pa%a ;agina anita l'<i* <an$a %i<an%ingan a'r< %'nganrai 10:1> Cat'ri ini *i%up %an <'rim<ii %'ngan *t>

Umumn$a 'aaman ;agina <'r;ariai antara 8-8,> .'ipun 'aaman ini mai* <'lum %i'ta*ui p'n$'<a<n$a namun pa%a ;agina t'r%apat p'i' <at'ri Lactobacillus $ang m'mpr%ui aam latataam l'ma %an <'<'rapa aam rgani lainn$a> Sp'i' <at'ri lainn$a =uga <'rntri<ui t'r*a%ap

p'm<'ntuan aam-aam rgani 'p'rti pr%u ata<lim' %ari prt'in 'm'ntara <at'ri ana'r< <'rntri<ui %'ngan ?ara 'rm'ntai aam amin>

4aginiti t'r=a%i ai<at %ari p'ru<a*an lra ;agina (l'* ar'na maun$a9intr%ui patg'n ataupunl'* ar'na p'ru<a*an %ari lingungan ;agina itu 'n%iri $ang %apat m'n$'<a<an prli'rai patg'n)>

p& ;agina %apat m'ningat 'iring %'ngan <'rtam<a*n$a uia a'-a' ilu m'ntruai ati;ita

'ual t'rapi *rmn p'mili*an ntra'pi '*amilan a%an$a =aringan n'ri a%an$a <'n%aaing %an m'nggunaan pr%u-pr%u *ig'nita atau anti<iti> P'ru<a*an p& ;agina ini %apatm'n$'<a<an p'rtum<u*an mirrganim' patg'ni> (Sa'na 2010)

P'ru<a*an lingungan ;agina mialn$a p'ningatan pr%ui glig'n pa%a anita *amil ataupungangguan a%ar 'trg'n9prg't'rn' ar'na p'nggunaan ntra'pi ral %apat m'n$'<a<an

p'rtum<u*an C. albicans> (Sa'na 2010)

Perubahan lora Normal 8agina

Apa<ila t'r=a%i p'ru<a*an 'lgi (lingungan) %i ;agina maa p'i' lra nrmal aan t'rganggu>nt*n$a pa%a r'ma=a p'r'mpuan atau anita ptm'npaual $ang ti%a m'n'rima replacement 'trg'n — m'r'a m'milii p'' Lactobacillus $ang l'<i* r'n%a* %aripa%a anita pr%uti>



/1

(&man et al. 2012)

Silu m'ntruai =uga <'rp'ran t'r*a%ap p'ru<a*an lra nrmal ;agina> &al ini t'rait %'ngan p'ru<a*an *rmnal> S'lain itu 'r't m'ntruai $ang 'luar =uga %apat m'nutrii p'i' <at'rit'rt'ntu — m'n$'<a<an overgrowth %ari <at'ri t'r'<ut> .'ipun %'miian mai* <'lum ='laaitan antara ilu m'ntruai %'ngan in'i aluran r'pr%ui anita <agian ata> (&man et al.

2012)

Apa<ila anita '%ang m'n=alani t'rapi anti<iti broad-spectrum, maa %apat t'r=a%i 'ra%iai p'i'lra nrmal %i ;agina> Ai<atn$a %apat t'r=a%i inlamai l'* ar'na in'i Candida albicans ataup'i' Candida lainn$a> (&man et al. 2012)

&it'r'tmi (p'ngangatan ?'r;i) %apat m'n$'<a<an p'ru<a*an lra %i aluran r'pr%ui>Umumn$a %apat %it'muan p'ningatan =umla* p'i' ana'r< pa?a p'rai t'rutama p'ningatan

Bacteroides fragilis> S'lain ana'r< =uga %apat %it'muan p'ningatan <at'ri a'r< 'p'rti

Escherichia coli %an p'i' Enterococcus> (&man et al. 2012) LLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLL LL Ba1(erial 8aginosis< 8aginal andidiasis< Tri1homoniasis

Ba1(erial 8aginosis 2Non T%3

Ca?t'rial ;agini m'rupaan in%rma $ang m'nan%aan a%an$a a<nrmalita lra pa%a ;agina> Saatini <a?t'rial ;agini mai* <'lum %i'ta*ui %'ngan ='la p'r=alanan linin$a> S'<'lun$a <a?t'rial;aginiti %i'<ut '<agai Haemophilus ;aginiti Corynebacterium ;aginiti Gardenella atau ana'r<i?;aginiti %an nnp'?ii? ;aginiti> (&man et al. 2012)

Tanpa alaan $ang ='la im<ii $ang t'r=a%i pa%a lra %i ;agina m'n$'<a<an overgrowth *an$a pa%a p'i' <at'ri t'rt'ntu $aitu Gardenerella vaginalis reaplasma urealyticum !obiluncus !ycoplasma hominis %an "revotella> Ca?t'rial ;agini =uga 'ringali %iaiaian %'nganm'nurunn$a (atau ti%a a%an$a) p'i' <at'ri $ang m'mpr%ui *i%rg'n p'ri%a (ala* atun$ap'i' Lactobacillus)> Apapun 'it'm $ang t'r=a%i '*ingga m'n$'<a<an *ilangn$a Lactobacillus

pa%a au <a?t'rial ;agini mai* <'lum %i'ta*ui '?ara ='la> (&man et al. 2012)

!rmaln$a pa%a 'pit'l ;agina t'r%apat <an$a 'ali Lactobacillus acidophilus> Cat'ri ini %apatm'ng*ailan *i%rg'n p'ri%a $ang ti pa%a <at'ri a'r< maupun ana'r<> Cat'ri 'p'rti

Haemophilus vaginalis Gardnerella mobilicus !ycoplasma hominis Gardnerella vaginalis %an "eptostreptococcus %apat m'ng*ailan pr%u m'ta<li ampingan 'p'rti amin'> S'n$aa amin' ini%apat m'n$'<a<an p'ningatan p& ;agina %an m'n$'<a<an t'rg'run$a ('liai) 'l 'pit'l ;agina>(&man et al. 2012)

C'<'rapa atr rii <a?t'rial ;agini antara lain t'rt'ra pa%a ta<'l />

Ta<'l /> Fatr rii <a?t'rial ;agini (&man et al. 2012)

8ul6o6aginal andidiasis 2Non T%3





//

"am<ar 2/> .rlgi trp*+it' #richomonas vaginalis> (Farrar et al. 2018)

#. vaginalis umumn$a m'ngin'i 'l 'pit'l g'p'ng pa%a aluran g'nital> Watu inu<ain$a a%ala*antara 8-2 *ari> #. vaginalis *i%up %i aluran g'nital <aa* anita %an %i ur't*ra 'rta prtat pa%a

pria> P'nularan #. vaginalis a%ala* %ari manuia ' manuia m'lalui *u<ungan 'ual> Saat ini *an$amanuia $ang %i'ta*ui '<agai *t #. vaginalis> Parait ini ti%a m'milii <'ntu ita %an angat ulit

<'rta*an *i%up %i lingungan 't'rnal> #. vaginalis %apat *i%up %i luar tu<u* manuia pa%a lingungan

$ang l'm<a< 'lama / =am> In'i #. vaginalis %apat m'n$'<a<an p'ningatan r''pn imunita'lul'r lal %itan%ai %'ngan a%an$a inlamai %ari 'pit'l ;agina %an '?'r;i pa%a anita@ pa%a priat'r=a%i inlamai 'pit'l ur't*ra> Pa%a tu%i m'ta-analii %i'ta*ui <a*a in'i #richomonas vaginalis

%apat m'ningatan rii t'r'na n'plaia ?'ri '<an$a 1 ali lipat> (Farrar et al. 2018)

"am<ar 28> aur *i%up #richomonas vaginalis (Sa'na 2010)

Niesseria gonorrhoeae 2T%3

"nrr*'a a%ala* p'n$ait m'nular 'ual (S'uall$ Tranmitt'% i'a'9ST)> "nrr*'a m'n$'<ar

m'lalui nta %'ngan p'ni ;agina mulut atau anu> "nrr*'a =uga %apat m'n$'<ar m'lalui i P'n$ait ini m'milii arat'riti $aitu a%*'i gn???u pa%a p'rmuan ur't*ra ataupun p'rmuaan mua> "n???u %apat m'lauan p'n'trai ' rngga



/8

int'r'lul'r %an %apat m'n?apai =aringan iat u<'pit'l pa%a *ari '-/ in'i>

"'=ala $ang paling umum %it'mui a%ala* ur't*riti aut $ang m'ngai<atan %$uria %an discharge p'ni $ang purul'n> In'i %apat m'n=alar %ari ur't*ra *ingga ' prtat ;'i?a 'minali %an'pi%i%imi '*ingga %apat m'n$'<a<an mpliai 'p'rti 'pi%i%$miti prtatiti p'riur't*rala<?' %an ?*rni? ur'*triti> In'i =uga %apat m'n$'<a m'lalui =aringan p'riur't*ral '*ingga

%apat t'r<'ntu a<?'>

Pa%a anita t'mpat utama in'i gnrr*'a a%ala* pa%a 'n%?'r;i %an in'in$a %apat m'n$'<ar' ur't*ra 'rta ;agina> "nrr*'a m'n$'<a<an discharge mu?purul'n pa%a anita> "'=ala $angumumn$a %i'lu*an pai'n a%ala* 'puti*an %$uria %an n$'ri a<%m'n> In'i =uga %apat m'n=alar ' glan%ula Car*lin 'n%m'trium %an tu<a allpi>

Pen)ebab Kepu(ihan #ainn)a

S'lain ar'na in'i mir<ilgi %an parait 'puti*an =uga %apat %i'<a<an l'* <'n%a aing

(n%m tampn $ang m'n$angut %i ;agina) pl$p ?'r;i?al 'ganaan aluran g'nital itula %anr'ai al'rgi> Apa<ila a%a <uti uat <a*a pai'n ti%a m'ngalami in'i maa %apat %inirmai

<a*a pai'n t'r'<ut m'ngalami 'puti*an iilgi> i'ta*ui <a*a <'<'rapa m't%' ntra'pi =uga %apat m'n$'<a<an 'puti*an> Pai'n $ang m'ng'lu* a%an$a 'puti*an *aru %itan$aanm'ng'nai ntra'pi $ang aat ini %ipaai %an $ang p'rna* %ipaai>

1>6> .ani'tai Klini.ani'tai lini $ang umumn$a %i'lu*an pai'n antara lain raa gatal %$uria p'r%ara*ana<nrmal n$'ri p'rut atau panggul %an %'mam

1>7> iagni D iagni Can%ingAnamnesis

Pa%a anita $ang %atang %'ngan 'lu*an 'puti*an (t'rutama apa<ila pai'n m'raaan <a*a'puti*an $ang aat itu %i'lu*an <'r<'%a %'ngan 'puti*an <iaan$a) maa *al $ang paling p'ntinguntu %i'ta*ui a%ala* ria$at linin$a> Pai'n %apat %atang %'ngan '*aatiran t'r'na STI(S'uall$ tranmitt'% in'?tin M ST) atau 'ganaan '*ingga *aru %i'plrai l'<i* lan=ut>

A%an$a 'puti*an a=a '<'tuln$a <uan m'rupaan pr'%itr $ang <ai untu STI> S'*ingga p'rlu

%ipatian lagi %'ngan m'nan$aan ' pai'n m'ng'nai ria$at *u<ungan 'ualn$a (mialn$a =umla* paangan 'ualn$a ati;ita 'ualn$a p'nggunaan n%m %an gender partn'rn$a)> Wanita $angati '?ara 'ual m'milii rii t'r'na STI l'<i* tinggi apa<ila <'ruia N2, ta*un> S'lain ituanita $ang m'milii paangan 'ual l'<i* %ari 1 atau $ang 'ring <'rganti-ganti 'lama 12 <ulan

=uga m'milii rii $ang tinggi t'r'na STI>

P'rtan$aan $ang p'rlu %itan$aan antara lain m'ng'nai:a> Apa p'ru<a*an $ang %iraaan

<> #n't t'r=a%in$a 'puti*an

?> urai t'r=a%in$a 'puti*an%> Cau $ang %i'luaran %ari 'r't'> Warna 'r't



/,

> Knit'ni 'r'tg> Fatr 'a'r<ai (mialn$a mun?ul 't'la* ?itu atau lainn$a)*> P'ru<a*an ilu m'ntruai

(.anag'm'nt 4aginal i?*arg' in !n-g'niturinar$ .'%i?in' S'tting 2012)

S'lain itu p'nting =uga untu m'nan$aan g'=ala linin$a:

a> Raa gatal <> ipa'runia up'ri?ial?> $uria%> P'r%ara*an a<nrmal (<'rat aat int'rm'ntrual ataupun pt?ital)'> ipar'unia %alam> !$'ri p'rut atau panggulg> 'mam


Pemeriksaan isik Apa<ila %ari anamn'i %ugaann$a ' ara* ?an%i%iai atau <a?t'rial ;agini maa rii t'r'na STIr'n%a*> Apa<ila ti%a a%a g'=ala-g'=ala in%iati in'i aluran g'nital ata maa t'rapi untu ?an%i%iai ataupun <a?t'rial ;agini %apat %ilauan tanpa p'm'riaan ii (mana='m'nin%rmi)> Pai'n %ir'm'n%ai untu %ilauan p'm'riaan ii apa<ila g'=ala ti%a m'r'%a ataug'=alan$a <'rulang>

P'm'riaan STI *aru %ir'm'n%ai untu anita $ang ati '?ara 'ual> Apa<ila anita m'nla untu %ilauan p'm'riaan ii maa ;ul;;aginal a< (44S) %apat %ilauan 'n%iri untu

m'ng't' ?*lam$%ia O9- gnrr*'a %'ngan ?ara nu?l'i? a?i% amplii?atin t't (!AAT)> T' urin'%ir'm'n%aian untu pria namun pa%a anita '<ain$a %ilauan t' !AAT 44S atau a<'n%?'r;i?al>

Wanita $ang 'tu=u untu %ilauan p'm'riaan ii %iuur 'aaman ;agina n$a %'nganm'nggunaan 'rta in%iatr p& %'ngan rang' $ang 'mpit (p& 8-7)> S'r't %ari %in%ing lat'ral ;agina%itampung %'ngan m'nggunaan a< atau lp> P'm'riaan p& p'nting %ilauan untu m'ng'ta*uia%an$a ?an%i%a (p&N8>,) ataupun Ca?t'rial 4agini9#richomonas $aginalis % p& 8>,)> !amun

p'm'riaan p& ti%a %apat m'm<'%aan C4 %an T4> Apa<ila a%a %ugaan STI ataupun apa<ila a%a

p'rmintaan %ari pai'n untu t' STI maa %ilauan a< 'n%?'r;i?al untu m'm'ria a%an$a?*lam$%ia %an gnrr*'a>


a+ Inp'i ;ul;a (untu m'li*at a%an$a discharge %alam =umla* <an$a ;ul;iti ulu ataupun l'i-l'i lainn$a)

b+ P'm'riaan %'ngan m'nggunaan p'?ulum (p'm'riaan int'rnal)P'm'riaan *aru %ilauan %'ngan n%ii p'n?a*a$aan $ang t'rang p'nggunaan p'ulum;agina %'ngan uuran $ang t'pat p'luma at'r-lu<l' %an p'ralatan untu p'mlauan Pa

m'ar ultur <at'ri t' !A ataupun %iagnti lain 'p'rti K#& %an !al iilgi>



/6

"am<ar 2,> Sp'ulum %'ngan <'r<agai ma?am uuran %an <'ntu (Ci?l'$ 201/)

Pili* p'ulum %'ngan uuran %an <'ntu $ang t'pat> Caa*i p'ulum %'ngan air *angat (p'lumaatau g'l %apat m'm'ngaru*i t'-t' itlgi ultur ;iru %an ultur <at'ri '*ingga p'rlu%ip'r*atian aat m'nggunaan p'luma)> Pai'n %i<'rita*u apa<ila p'ulum aan %imauan>Sp'ulum %imauan %'ngan m'n%rng ' ara* <aa* '?ara p'rla*an> .iringan p'ulum aat%imauan 'mu%ian luruan 'm<ali apa<ila p'ulum u%a* <'ra%a %i %alam ;agina>



/7

"am<ar 26> .'mauanp'ulum %'ngan ara* '

<aa* (Ci?l'$ 201/)

"am<ar 27> Pii p'ulum aat %imauan %an aat p'ulum u%a* <'ra%a %i %alam ;agina(Ci?l'$ 201/)

Apa<ila p'ulum u%a* <'ra%a %i %alam ;agina %an %alam pii $ang t'ga <ua p'ulum '?ara p'rla*an> Putar %an 'uaian p'ulum *ingga t'rli*at prti ?'r;i> Apa<ila discharge

m'ngganggu pan%angan ?'r;i <'ri*an '?ara p'rla*an %'ngan m'nggunaan a< <'ar>



/

"am<ar 2> "am<aran prti ?'r;i pa%a aat p'ulum %i<ua (Ci?l'$ 201/)

Apa<ila a%a in%iai in'i aluran g'nital ata maa %apat %ilauan palpai a<%minal %an p'm'riaan <imanual p'l;i>



/

"am<ar 2> "am<aran *a %ari rganim' $ang <'r<'%a pa%a 'puti*an ;agina (Sa'na 2010)

&ail p'm'riaan ii lainn$a t'rt'ra pa%a ta<'l ,>

Pa%a in'i *'rp' impl' ;iru 'lainan lini $ang *a %i=umpai <'rupa ;'i'l $ang <'r'lmp %i ata ulit $ang 'mam %an 'rit'mata <'rii ?airan ='rni* %an 'mu%ian m'n=a%i 'rpurul'n %apatm'n=a%i ruta $ang a%ang-a%ang m'ngalami ul'rai $ang %angal <iaan$a 'm<u* tanpa iatri>Pa%a p'r<aan ti%a t'r%apat in%urai> Ka%ang-a%ang %apat tim<ul in'i 'un%'r '*inggam'm<'rian gam<aran $ang ti%a ='la> Umumn$a %iapatan pa%a rang $ang 'urangan anti<%i*'rp' impl' ;iru>

Pemeriksaan Penunang

a+ P'm'riaan rit'ria Am'l (p'm'riaan %i?*arg' W*i t't p'm'riaan mirpi p&

;agina)Pemeriksaan dis1harge

"am<araan lini %ari 'puti*an $ang umum %it'mui a%ala* <au $ang *a %an p'm'riaan ii lainn$a nrmal> T'rli*at 'r't $ang puti* 'p'rti uu 'n?'r %an m'l'at pa%a %in%ing ;agina(<iaan$a p& %ari 'r't 8>,)>

'hi;; Tes(

T'r?ium <au ami apa<ila 'r't%ilarutan pa%a lui K#& 10J> &al

ini %iai<atan l'* pr%ui(m'ta<lim') amin %ari <'r<agaima?am rganim'>



80

"am<ar /0> "am<aran W*i t't (Sa'na 2010)

Pemeriksaan ,ikroskopis

Pa%a p'm'riaan mirpi %it'muan clue cell > Tan%a *a pa%a ba1(erial 6aginosis a%ala*%it'muann$a 'l-'l ;agina $ang ti%a <iaa %an %inamaan ‘?lu' ?'ll’> lu' ?'ll %i$aini '<agaitan%a $ang paling relaible untu m'n%iagni ba1(erial 6aginosis> lu' ?'ll m'rupaan 'l 'pit'l$ang %i'lilingi l'* <at'ri pa%a p'rmuaann$a> Kar'na <an$a <at'ri $ang m'ng'lilingi 'lt'r'<ut maa t'r=a%i <trui pa%a %in%ing-%in%ing 'l 'pit'l t'r'<ut> S'lain itu anita $ang

m'ngalami <a?t'rial ;agini t'rli*at l'<i* '%iit m'milii <at'ri Lactobacillus pa%a gam<aranmirpi> p& ;agina $ang l'<i* %ari 8>, m'ngin%iaian a%an$a <a?t'rial ;agini ataupun#richomonas vaginalis. (Sa'na 2010)

"am<ar /1> "am<aran mirpi clue cell pa%a <a?t'rial ;agini (Sa'na 2010)

b+ P'm'riaan mirpi ?an%i%iai ;ul;;aginalP'm'riaan mirpi %'ngan '%iaan <aa* ataupun K#& m'nun=uan *ail piti pa%a ,0-70J pai'n $ang t'rin'i Candida> Pa%a pai'n $ang g'=ala linin$a angat m'ngin%iaiana%an$a ?an%i%iai ;ul;;aginali namun *ail mirpin$a n'gati p'rlu %ilauan p'arnaan"ram atau ultur %'ngan m'%ium !i?'rn9Sa<aurau% %'tr' agar> Pa%a in'i ?an%i%ial'%iaan K#& $ang %ip'ria '?ara mirpi %apat m'nun=uan <u%%ing ilam'nt m$?'lia %an

p'u%*$p*a'>



81

"am<ar /2> "am<aran mirpi '%iaan <aa* Candida albicans (Sa'na 2010)

1+ P'm'riaan mirpi Tri?*mniaiPa%a p'm'riaan mirpi '%iaan <aa* %i%apatan tri?*mna mtil> Apa<ila p'm'riaan

mirpi m'nun=uan *ail n'gati namun %ari g'=ala %an p'm'riaan ii angat in%iati tri?*mniai maa %ilauan ultur %'ngan m'%ium iamn%>"am<ar //> "am<aran mirpi trp*+it' #richomonas vaginalis> (Sa'na 2010)

d+ P'm'riaan ultur D mirpi "nrr*'aPa%a p'm'riaan ultur "nrr*'a %i m'%ia %ip'ra$a (m%ii'% T*a$'r-.artin .artin-5'i"-5'?t %an !' r it$) t'rli*at lni $ang <'rn;'i 'l';ai mui% %'ngan %iam't'r 1-, mm> Warna lni aga tranparan atau puti* nnpigm'n %an nn*'mliti> Samp'l ultur

%i%apat %ari 'r'i %an pu %iam<il %ari ur't*ra ?'r;i r'?tum ataupun ?n=un?ti;a>



82

Pa%a p'm'riaan '%iaan apu aan t'rli*at <at'ri %'ngan <'ntu %ipl???u %i antara'l-'l pu>

"am<ar /8> "am<aran &. gonorrhoeae (%ua pan%a* %i <aa* m'nun=uan <at'ri "nrr*a' $ang <'ra%a pa%a %alam 'l) (Ga'+ 201/)

Ta<'l ,>i'r'ntial %iagni vaginal discharge

(Sa'na 2010)

1>> Tatalaana

Ba1(erial 8aginosis

Tigar'gim'n

%ir'm'n%ai l'*'nt'r r i'a' ntrl

() untu t'rapi <a?t'rial ;agini %an r'gim'n ini untu anita $angti%a '%ang *amil> R'gim'n t'r'<ut t'rt'ra pa%a ta<'l 6>

Ta<'l 6> R'm'n%ai t'rapi pa%a <a?t'rial ;agini (&man et al. 2012)



8/

Alt'rnati %ari t'rapi %i ata a%ala* tini%a+l' 2g ral 'tiap *ari untu / *ari atau ?lin%am$?in /00mgral / ali '*ari 'lama 7 *ari> Anga ''m<u*an <'riar antara 0-0J 't'la* 1 minggu %it'rapinamun %alam urun atu / <ulan 'mu%ian '<an$a /0J anita 'm<ali m'ngalami p'ru<a*anlra r'ur'n> T'rapi lainn$a 'p'rti intr%ui la?t<a?illu ' 'it'm ;agina g'l ;agina $ang

<'riat aam %an p'nggunaan pr<iti m'nun=uan *ail $ang innit'n> (&man et al. 2012)

Pa%a i T'rapi <a?t'rial ;agini'<'lum 20 minggu '*amilan %apat m'ngurangi rii t'r'<ut> !amun ?r''ning rutin %an t'rapi C4untu 'luru* i Kau $ang p'rlu %it'rapi a%ala* apa<ila t'la* t'r<uti C4'<agai p'n$'<a< 'puti*an> R'm'n%ai t'rapi untu C4 pa%a i i m'trni%a+l' 2g ti%a %ir'm'n%ai pa%a i (.anag'm'nt 4aginal i?*arg' in !n-g'niturinar$.'%i?in' S'tting 2012)

4onorrhae

R'm'n%ai $ang %i<'rian untu t'rapi "nrr*a' a%ala* ?'trian' a+it*rm$?in %an%$?$?lin' %'ngan r'gim'n 'p'rti pa%a ta<'l 7>

Ta<'l 7> R'm'n%ai untu in'i"n???u (&man et al. 2012)



88

Herpes imple7 8irus

Sampai aat ini <'lum a%a t'rapi $ang m'm<'rian p'n$'m<u*an ra%ial artin$a ti%a a%a p'ng<atan$ang %apat m'n?'ga* 'pi%' r'ur'n '?ara tunta> Pa%a l'i $ang %ini %apat %igunaan <at tpial

<'rupa alap9rim $ang m'ngan%ung pr'parat i%uri%in %'ngan ?ara apliai $ang 'ring %'nganint'r;al <'<'rapa =am> Pr'parat ail;ir $ang %ipaai '?ara tpial tampan$a m'm<'rian maa

%'pan $ang l'<i* ?'ra*> Ail;ir ini ?ara 'r=an$a m'ngganggu r'pliai !A ;iru> Klini *an$a <'rmanaat <ila p'n$ait '%ang ati> Gia tim<ul ul'rai %apat %ilauan mpr'>

P'ng<atan ral <'rupa pr'parat ail;ir tampan$a m'm<'rian *ail $ang l'<i* <ai p'n$ait <'rlangung l'<i* ingat %an maa r'ur'nn$a l'<i* pan=ang> in$a , 200 mg '*ari 'lama ,*ari> P'ng<atan par'nt'ral %'ngan ail;ir t'rutama %itu=uan 'pa%a p'n$ait $ang l'<i* <'rat atau

=ia tim<ul mpliai pa%a alat %alam>

Untu m'n?'ga* r'ur'n ma?am-ma?am ua*a $ang %ilauan %'ngan tu=uan m'ningatan imunita

'lul'r mialn$a m'm<'rian pr'parat lupi%n & (untu &S4-I) %an lupi%n " (untu &S4-II) %alamatu 'ri p'n<atan> P'm<'rian l';amil %an iprinin atau ail;ir '?ara <'rala m'nurut

<'<'rapa p'n$'li%i m'm<'rian *ail $ang <ai>Ta<'l 7> Algritma tatalaana pai'n anita %'ngan 'lu*an vaginal discharge (.anag'm'nt 4aginal i?*arg' in !n-g'niturinar$ .'%i?in' S'tting 2012)



8,

8ul6o6aginal

andidiasis

Ta<'l > Ag'n tpial $ang%ir'm'n%ai untu

t'rapi ?an%i%iai (&man et al. 2012)



86

4ul;;aginal ?an%i%iai 'ring %it'mui pa%a i Ti%a a%a <uti <a*a ?an%i%iaim'ngganggu '*amilan> Imi%a+l tpial (mialn$a ?ltrima+l' '?na+l' mi?na+l''nti?na+l') %i'ta*ui angat ''ti untu anita $ang m'ngalami ;ul;;aginal ?an%i%iai>Antiungal ral *aru %i*in%ari pa%a aat '*amilan ar'na urangn$a %ata t'ntang '' t'ratg'nitan$a> R'gim'n t'rapi '<ain$a %i<'rian 'lama 7 *ari> (.anag'm'nt 4aginal i?*arg'in !n-g'niturinar$ .'%i?in' S'tting 2012)

Tri1homoniasis

Ta<'l > R'gim'n t'rapi ral $ang %ir'm'n%ai untu tri?*mniai (&man et al. 2012)



87

.'ipun '%ua r'gim'n t'r'<ut ama ''tin$a namun t'r%apat <'<'rapa lapran <a*a r'gim'nm'trni%a+l' 'lama 7 *ari l'<i* ''ti pa%a pai'n $ang patu* minum <at> Compliance pai'n untu t'rapi m'trni%a+l' <ia a=a r'n%a* ar'na '' amping $ang %i*ailan m'trni%a+l' $aitu raam'tali ('p'rti <'i) %an mual munta* apa<ila %im<inai %'ngan al*l> Pai'n *aru <'r*'ntiminum al*l pa%a aat t'rapi %an 28 =am 't'la* t'rapi m'trni%a+l' atau 't'la* 72 =am untu

tini%a+l'>

C'<'rapa train #richomonas %i'ta*ui r'it'n t'r*a%ap m'trni%a+l' namun 'niti t'r*a%aptini%a+l'> Pa%a au ini tini%a+l' %i<'rian %'ngan %i ,00 mg ral '<an$a / ali '*ari 'lama7 *ari atau 'mpat ali '*ari 'lama 18 *ari> (&man et al. 2012)

#richomonas ;aginiti %apat m'n$'<a<an 'la*iran pr'matur %an <'rat <a%an la*ir r'n%a*> E' m'trni%a+l' aat ini <'lum %i'ta*ui t'r*a%ap '*amilan> (.anag'm'nt 4aginal i?*arg' in

!n-g'niturinar$ .'%i?in' S'tting 2012)

Ta(alaksana Non armakologis

1> P'ru<a*an Tinga* 5auK'puti*an (Flur al<u) $ang %i'<a<an l'* =amur l'<i* ?'pat <'r'm<ang %i lingungan $ang*angat %an <aa* maa untu m'm<antu p'n$'m<u*an m'n=aga '<'ri*an alat 'lamin %an'<ain$a m'nggunaan paaian %alam $ang t'r<uat %ari atun 'rta ti%a m'nggunaan paaian%alam $ang 'tat (Gn'200,)> K'puti*an <ia %itularan m'lalui *u<ungan 'ual %ari paangan$ang t'rin'i l'* ar'na itu '<ain$a paangan *aru m'n%apat p'ng<atan =uga>

2> P'rnal &$gi'n'.'mp'r*atian p'rnal *$gi'n' t'rutama pa%a <agian alat 'lamin angat m'm<antu

p'n$'m<u*an %an m'n=aga t'tap <'ri* %an 'ring 'p'rti p'nggunaan tiu <aa* atau pr%u pant$ lin'r *aru <'tul-<'tul t'ril>Ca*an 'maann$a pun *aru %ip'r*atian> Gangan ampaim'n$impan 'm<arangan mialn$a tanpa 'maan %itaru* %alam ta <'r?ampur %'ngan <aranglainn$a> Kar'na <ila %alam 'a%aan t'r<ua <ia a=a pant$ lin'r atau tiu <aa* t'r'<ut u%a*t'rntaminai>.'mp'r*atian '<'ri*an 't'la* <uang air <'ar atau '?il>S't'la* <'ri*m'ng'ringan %'ngan tiu 'ring atau *an%u *uu>Alat 'lamin =angan %i<iaran %alam 'a%aanl'm<a<>

/> P'ng<atan PilgiP'n%'atan pilgi p'nting %alam p'ng<atan 'puti*an>Ti%a =arang 'puti*an $ang



8

m'ngganggu pa%a anita a%ang ala p'm'riaan %i la<ratrium gagal m'nun=uan in'i'mua p'mgu=ian t'la* %ilauan t'tapi *ailn$a n'gati namun maala* atau 'lu*an t'tap a%a>K'puti*an t'r'<ut ti%a %i'<a<aan l'* in'i m'lainan ar'na gangguan ilgi 'p'rti'?'maan %'pr'i *u<ungan $ang<uru atau <'<'rapa maala* pilgi $ang lain $angm'n$'<a<an 'minal> P'ng<atan $ang %ilauan $aitu %'ngan nultai %'ngan a*li

pilgi>S'lain itu p'rlu %uungan 'luarga agar ti%a t'r=a%i %'pr'i>

Pen1egahan Kepu(ihan

.'n=aga ''*atan r'pr%ui untu p'n?'ga*an 'puti*an pa%a anita %iaali %'ngan m'n=aga'<'ri*an rgan 'anitaan> C'<'rapa *al $ang p'rlu %ip'r*atian %alam m'n=aga '<'ri*an rgan'anitaan $aitu :

1> .'m<'ri*an tran $ang 'luar %ari alat 'lamin %an anu %'ngan 'ama> .'m<'ri*an%ilauan %ari %'pan '<'laang (%ari %a'ra* 'maluan ' ara* anu) '?ara atu ara*> &al ini

%ilauan untu m'n?'ga* tran %ari anu mau '%alam ;agina>2> .'m<au* '?ara t'ratur <agian <i<ir ;agina '?ara *ati-*ati m'nggunaan air <'ri* %an a<un

$ang l'm<ut 'tiap *a ang t'rp'nting a%ala* m'm<'ri*an <'a 'ringat %an <at'ri $ang a%a %i'itar <i<ir ;agina>

/> "unaan a<un l'm<ut tanpa p'angi aat man%i untu m'n=aga 'aaman ;agina> !rmaln$a;agina <'r<au aam %an '?ut %'ngan p& 'aaman 'itar 8-8,> T'rlalu 'ring m'm<au* ;agina%'ngan ?airan imia %an m'nggunaan %'%ran %i'itar ;agina aan m'rua ''im<anganrganim' %an ?airan ;agina '*ingga m'munginan t'r=a%in$a in'i pa%a ;agina (;aginiti)>

8> .'ng'ringan alat 'lamin %'ngan tiu atau *an%u agar ti%a l'm<a< 'tiap ali 't'la* man%i atau

<uang air> Ua*aan agar %a'ra* 'maluan %an 'langangan 'lalu 'ring l'<i* l'<i* <ilat'rglng g'mu ar'na uaana l'm<a< angat %iuai l'* =amur> S'lalu 'ringan <agian ;agina'<'lum <'rpaaian>

,> &in%ari p'maaian <'%a pa%a rgan 'anitaan %'ngan tu=uan agar ;agina 'ring 'pan=ang *ari>C'%a m'milii parti'l parti'l *alu $ang mu%a* t'r'lip %iana ini $ang a*irn$a m'ngun%ang

=amur %an <at'ri <'rarang>6> .'ngganti ?'lana %alam minimal %ua ali '*ari 't'la* man%i t'rutama <agi anita ati %an

mu%a* <'r'ringat> "unaan ?'lana %alam $ang 'ring %an <ila ?'lana %alam 'a%aan <aa* 'g'ram'ngganti ?'lana %alam $ang <'ri* %an <'lum %ipaai>

7> Ti%a m'maai ?'lana %alam $ang t'rlalu 'tat ar'na ?'lana %alam $ang t'rlalu 'tatm'n$'<a<an p'rmuaan ;agina m'n=a%i l'<i* mu%a* <'r'ringat> "unaan ?'lana %alam $ang

<a*ann$a m'n$'rap 'ringat 'p'rti atun> 'lana %alam %ari atin atau <a*an int'ti lain m'm<uatuaana %i'itar ;agina pana %an l'm<a<>

> Paaian luar =uga *aru %ip'r*atian> 'lana ='an ti%a %ian=uran ar'na pri prin$a angat rapat pili*la* 'p'rti r atau ?'lana <a*an nn ='an agar irulai u%ara %i'itar rgan intim <'rg'ra l'luaa>

> K'tia '%ang *ai% %ian=uran 'ring m'ngganti p'm<alut t'rutama pa%a *ari *ari p'rtama *ai%>P'm<alut p'rlu %iganti 8-, ali %alam '*ari untu m'ng*in%ari p'rtum<u*an <at'ri pa%a p'm<alut

$ang %igunaan %an m'n?'ga* maun$a <at'ri '%alam ;agina> P'm<alut $ang <ai $aitu p'm<alut $ang <'r%a$a 'rap <ai %an ti%a <'rparum>



8

10> "unaan pant$ lin'r %iaat p'rlu %an =angan t'rlalu lama> .ialn$a aat <'rp'rgian 'luar ruma*%an l'paan ''m<alin$a %iruma*>

11> ian=uran untu m'n?uur ram<ut 'maluan ar'na ram<ut 'maluan %apat %itum<u*i '='ni =amur atau utu>

12> &in%ari p'maaian <arang <arang $ang %apat m'mu%a*an p'nularan 'p'rti m'min=am p'rl'ngapan man%i> ian=uran ti%a %u%u %iata l't %i ? umum atau <iaaan m'ng'lap

%u%uan l't '<'lum m'nggunaann$a>1/> Pla *i%up '*at $aitu %i't $ang 'im<ang la*raga rutin itira*at $ang ?uup *in%ari r %an

al*l 'rta *in%ari tr' $ang <'r'pan=angan>

2> KmpliaiIn'rtilita9maala* 'u<uran atau gangguan *ai% %an p'n$ait ra%ang panggul p'l;i? inlamatri%i'a' '?+'ma %an ?n%$lmata a?uminata 'itar ;ul;a ;ul;;aginiti ur'triti pa%a anita *amil%apat m'n$'<a<an <a$i pr'matur gangguan p'r'm<angan %an <'rat <a%an la*ir r'n%a* (CC5R)t'rutama ai<at <a?t'rial ;agini %an in'i Tri?*mna 'rta %apat m'mailitai t'r=a%in$a &I4>

2>10 PrgniCiaan$a n%ii-n%ii $ang m'n$'<a<an lur al Ka%ang-a%ang in'i aan <'rulang> 'ngan p'raatan ''*atan aan m'n'ntuan p'ng<atan $ang l'<i* ''ti 4agini <at'rial m'ngalami ''m<u*an rata – rata 70 – 0J %'ngan r'gim'n p'ng<atan>Kan%i%iai m'ngalami ''m<u*an rata rata 0 -, J>Trimniai m'ngalami ''m<u*an rata – rata, J

/+ ,emahami dan ,enelaskan Pap mear

Pap Sm'ar m'rupaan uatu m't%' p'm'riaan 'l-'l $ang %iam<il %ari l'*'r ra*im %an 'mu%ian%ip'ria %i <aa* mirp> Pap Sm'ar m'rupaan t' $ang aman %an mura* %an t'la* %ipaai <'rta*un-ta*un laman$a untu m'n%'t'i 'lainan-'lainan $ang t'r=a%i pa%a 'l- 'l l'*'r ra*im> Tu=uan%ilauann$a t' pap m'ar antara lain a%ala* untu:a> iagni %ini 'ganaan

Pap Sm'ar <'rguna %alam m'n%'t'i %ini an'r 'r;i an'r rpu 'n%m'trium 'ganaan tu<aallpi %an mungin 'ganaan ;arium>

<> P'raatan iutan %ari 'ganaanPap Sm'ar <'rguna '<agai p'raatan iutan 't'la* p'rai %an 't'la* m'n%apat 'mt'rapi %anra%iaai>

?> Int'rpr'tai *rmnal anitaPap Sm'ar <'rtu=uan untu m'ngiuti ilu m'ntruai %'ngan ;ulai atau tanpa ;ulai m'n'ntuanmaturita '*amilan %an m'n'ntuan 'mungunan 'guguran pa%a *amil mu%a>

%> .'n'ntuan pr' p'ra%anganPap Sm'ar <'rguna untu m'n'ntuan pr' p'ra%angan pa%a <'r<agai in'i <at'ri %an =amur>



,0

S$arat $ang *aru %ip'nu*i agar p'ngam<ilan amp'l 'uai tan%ar maa p'rlu %ip'r*atian:1> Ca*an p'm'riaan *aru <'raal %ari prti 'r;i ('%iaan 'r;ial) %an mua 'n%'r;i

('%iaan 'n%'r;ial)2> P'ngam<ilan Pap Sm'ar %apat %ilauan 'tiap atu %i luar maa *ai% $altu 'u%a* *ari iiu *ai%

' tu=u* ampai maa pr'm'ntruai>/> Apa<ila p'n%'rita m'ngalami g'=ala p'r%ara*an %i luar maa *ai% %an %i?uriigai %i'<a<an l'* an'r

'r;i maa '%iaan Pap Sm'ar *aru %i<uat aat itu =uga>8> Alat-alat $ang %igunaan '%apat mungin $ang m'm'nu*i $arat untu m'ng*in%ari *ail p'm'riaan

n'gati palu>

T'ni p'ngam<ilan amp'l1> Siapan p'ralatan %an <a*an>2> u?i tangan a'pti %'ngan langa* 'p'rti pa%a ?u?i tangan rutin %'ngan m'nuangan ira-ira , ml

larutan anti'pti pa%a tangan %an m'ng'ringan %'ngan m'ngangin-anginan>/> Paang arung tangan t'ril>

8> P'm'ria %u%u pa%a uri $ang t'la* %i'%iaan m'ng*a%ap ' ap'u g'nitali>,> 5auan p'ria pan%ang (inp'i) pa%a %a'ra* ;ul;a %an p'rin'um>6> Am<il p'ulum %'ngan tangan anan mauan u=ung t'lun=u iri pa%a intritu ;agina (agar

t'r<ua) mauan u=ung p'ulum %'ngan ara* '=a=ar intritu7> S't'la* mau 't'nga* pan=ang <ila* putar p'ulum 0 %'ra=at *ingga tangain$a ' ara* <aa*>

Atur <ila* ata %an <aa* %'ngan m'm<ua un?i p'ngatur <ila* ata <aa* (*ingga maing-maing <ila m'n$'ntu* %in%ing ata %an <aa* ;agina)>

> T'an p'ngungit <ila* '*ingga lum'n ;agina %an 'r;i tampa ='la (p'r*atian uuran %an ama pri %in%ing %an 'r't ;agina %an rni)>

> Gia 'r't ;agina %it'muan <an$a <'ri*an '?ara *ati-*ati (upa$a p'ngam<ilan 'pit'l ti%a t'rganggu)

10> P'ngam<ilan amp'l p'rtama ali %ilauan pa%a pri %iua*aan %i %a'ra* Huam-?lumnair =un?tin> Samp'l %iam<il %'ngan m'nggunaan patula A$r' $ang %iputar /60°>

11> #l'an amp'l pa%a g'la <=' %iua*aan ti%a t'rlalu t'<al9t'rlalu tipi>12> Samp'l 'g'ra %iiai '<'lum m'ng'ring> Fiai ini %apat m'nggunaan pra$ $ang %i'mprtan

%ari =ara 20-2, ?m atau %'ngan m'r'n%am pa%a a%a* $ang m'ngan%ung 'til al*l ,J 'lama 1,m'nit $ang 'mu%ian %i<iaran m'ng'ring 'mu%ian %i<'ri la<'l>

1/> S't'la* p'm'riaan 'l'ai l'paan p'ngungit %an p'ngatur =ara <ila* 'mu%ian 'luaran

p'ulum>18> 5'taan p'ulum pa%a t'mpat $ang t'la* %i'%iaan> C'rita*uan pa%a i1,> .auan tangan $ang mai* <'rarung tangan '%alam <am <'rii larutan lrin 0,J gan

'%ua tangan untu m'm<'ri*an <'r?a-<'r?a %ara* $ang m'n'mp'l pa%a arung tangan>16> 5'paan arung tangan>



,1

"am<ar //> P'ngam<ilan '%iaan %'ngan m'nggunaan patula A$r'

In(reper(asi Hasil

Saat ini it'm intr'p'rtai *ail pap m'ar $ang paling 'ring %igunaan a%ala* C't*'%a $t'm 2001>

5'<i* %ari 0J la<ratrium %i Am'ria S'riat m'nggunaan m't%' C't*'%a ini> C'<'rapa *al $angm'n=a%i p'r*atian pa%a intr'p'rtai it'm C't*'%a 2001 antara lain t'rt'ra pa%a ta<'l >

Ta<'l > Intr'p'rtai *ail pap m'ar <'r%aaran C't*'%a $t'm 2001 (Sa'na 2010)



,2

Adekuasi spesimen

T'r%apat /at'gri a%'uai p'im'n: m'muaan m'muaan namun t'r<ata ar'na ampling $ang ti%a <ai %an

ti%a m'muaan> &ail $ang t'rmau at'gri '%ua a%ala* apa<ila '%iaan apu (m'ar) ti%a m'ngan%ung 'l 'n%?'r;i?al ataupun 'l m'taplati $ang mana m'rupaan <uti sampling %ari ar'atranrmai> !amun at'gri ini %i*apuan ar'na pa%a a*irn$a linii *aru m'ngulang p'ngam<ilanamp'l>

Apa<ila '%iaan %iataan ina%'uat alaann$a *aru %i<'rian> S'<an$a >000-12>000 'l 'pit'l g'p'ng*aru a%a pa%a '%iaan apu>

Negative for Intraepithelial Lesion or Malignanc

K'lainan ai<at inlamai irra%iai ataupun a%an$a IU %ilaiiaian ' %alam normal smear > Apa<ila%it'muan a%an$a mirrganim' maa *aru %ituli pa%a *ail intr'p'rtai>

!pithelial s"uamous cell abnormalities

a> At$pi?al Huamu ?'ll (AS) <> SHuamu intra'pit*'lial l'in

5 gra%' intra'pit*'lial Huamu l'in %an *ig* gra%' intra'pit*'lial Huamu l'in %iaitan pa%a ;iru $ang <'riat ng'ni> 5 gra%' intra'pit*'lial Huamu l'in %apat r'gr'i '?arapntan %an <'r';lui '?ara p'rla*an m'n=a%i *ig* gra%' intra'pit*'lial Huamu l'in>

&ig* gra%' intra'pit*'lial l'in %iaitan %'ngan in'i ;iru p'rit'n>



,/

!pithelial glandular cells abnormalities

a> At$pi?al glan%ular ?'llS'l glan%ular a%ala* 'l $ang m'mpr%ui mu?u %an <an$a t'r%apat pa%a %a'ra* ut'ru 'rta %a'ra*'itar tium ut'ri 't'rnum> At$pi?al glan%ular ?'ll %apat t'rli*at '%iit a<nrmal namun ti%a %it'a*ui iat an'r n$a>

<> En%?'r;i?al a%'n?ar?inma in itu

A<nrmalita $ang %imau% Endocervical adenocarcinoma in situ a%ala* a<nrmalita mrlgip'ii>

?> A%'n?ar?inma(C'rg'rn 200/)

0+ ,emahami dan ,enelaskan Bersu1i aa( ,engalami Kepu(ihan 2Kai(ann)a dengan Thaharah3

K'puti*an ini umum %ialami l'* anita> alam ita< *a*i* Cu*ari %i'<utan uatu 'tia a%a <'<'rapa a*a<at p'r'mpuan %atang <'rtan$a 'pa%a Ai$a* ra%*ialla*u ‘an*a t'ntang <ataan <'ra*irn$a*ai%*> C'liau m'n=aa< :“ 'angan (alian tergesa-gesa %menetap(an a(hir haidh) hingga (alian melihat cairan putih”

I<nu &a=ar al-AHlani %alam ita<n$a at*ul <ari m'n='laan <a*a ?airan puti* '<agaimana %i '<ut*a%it %i ata m'n=a%i ala* atu tan%a a*ir maa *ai%*>

S'lain ='ni 'puti*an %i ata a%a pula 'puti*an $ang t'r=a%i %alam 'a%aan ti%a nrmal $ang umumn$a%ipi?u uman p'n$ait %an m'n$'<a<an in'i> Ai<atn$a tim<ul g'=ala-g'=ala $ang angatm'ngganggu 'p'rti <'ru<a*n$a arna ?airan m'n=a%i 'uningan *ingga '*i=auan =umla* <'rl'<i*'ntal l'ng't <'r<au ti%a '%ap t'raa angat gatal atau pana> alam *a+ana* Ilam 'puti*an ='ni

ini <iaa %i'<ut %'ngan ?airan puti* 'uningan (ura* Q) atau ?airan puti* ''ru*an (u%ra* V)>T'rait %'ngan '%ua *al ini %i ita< *a*i* Cu*ari %i'<utan <a*a Sa*a<at <'rnama Ummu ‘At*i$$a*ra%*ialla*u‘an*a <'rata: X YZ [ [Q [ Y\ ] ^_` [ [ [ Y b ^ Y_ ]c b d [ e[ f hV b

“ *ami tida( menganggap al-(udrah %cairan (eruh) dan as-sufrah %cairan (e(uningan) sama dengan haidh”

C'r%aaran '%ua *a%i t'r'<ut %apat %iimpulan :

1> &uum rang $ang m'ngalami 'puti*an ti%a ama %'ngan *uum rang $ang m'ngalami m'ntruai>#rang $ang '%ang 'puti*an t'tap m'mpun$ai 'a=i<an m'laanaan *alat %an puaa 'rta ti%a a=i< man%i>

2> airan 'puti*an t'r'<ut *uumn$a na=i ama %'ngan *uumn$a air 'n?ing> #l'* ar'nan$aapa<ila ingin m'laanaan *alat '<'lum m'ngam<il u%*u *aru itin=a (?'<) %anm'm<'ri*an <a%an atau paaian $ang t'r'na ?airan 'puti*an t'rl'<i* %a*ulu>

S'%angan apa<ila ?airan 'puti*an 'luar t'ru-m'n'ru maa rang $ang m'ngalamin$a %i*uumi%*arura*9t'rpaa artin$a rang t'r'<ut t'tap a=i< m'laanaan *alat alaupun ala* atu $arat

a*n$a *alat ti%a t'rp'nu*i $ani u?in$a <a%an %an paaian %ari na=i> .'nurut ulama S$ai ’i$a*'t'ntuan t'r'<ut <ia %ilaanaan %'ngan $arat %iaali %'ngan pr' m'm<'ri*an itin=a u%*u%an 'mu%ian *alat %ilauan '?ara imultan 't'la* atu *alat mau>



,8

%a;(ar Pus(aka



,,

Ci?l'$ 5> S> D S+ilag$i P> "> (201/)> Cat' gui%' t p*$i?al 'aminatin an% *itr$-taing (11t* '%>)>P*ila%'lp*ia: Wlt'r Klu'r &'alt*95ippin?tt William D Wilin>

ui > (2011)> Atla *itlg$: it* un?tinal an% ?lini?al ?rr'latin> P*ila%'lp*ia: Wlt'r Klu'r&'alt*95ippin?tt William D Wilin>

Eri?n C> R> (2007)> Etra?tin an% partial ?*ara?t'ri+atin a lipp*ili? ungi?i%al ml'?ul' a?iat'%it* 'rum al<umin> Wr?'t'r .a>: Wr?'t'r Pl$t'?*ni? Intitut'>

Fa?ult$ S'ual D R'pr%u?ti;' &'alt*?ar' lini?al "ui%an?'> (n>%>)> lini?al "ui%an?'> R'tri';'% #?t<'r22 2018 rm *ttp:99>r*>rg9pag'9?lini?alLgui%an?'>ap

&man C> 5> (2012)> William g$n'?lg$ (2n% '%>)> !' r: .?"ra-&ill .'%i?al>

Ga't+ E> (201/)> Ga't+ .'lni? D A%'l<'rg m'%i?al mi?r<ilg$ (26t* '%>)> !' r: .?"ra-&ill>

.ann P> D Farrar G> (2018)> .ann trpi?al %i'a' (2/r% '%>)> 5n%n: Saun%'r>

.?an?' K> 5> D &u't*'r S> E> (2018)> Pat*p*$ilg$: t*' <ilgi? <ai r %i'a' in a%ult D ?*il%r'n(7t* '%>)> St> 5ui: .<$>

!'tt'r F> &> (2018)> Atla &uman Anatm$ (6t* '%>)> 5n%n: El';i'r &'alt* S?i'n?'>

Sa'na R> (2010)> C'% Si%' #<t'tri? D "$n'?lg$> !' 'l*i: Ga$p''>

Sn'll R> S> (2012)> Sn'll lini?al Anatm$ (t* '%>)> P*ila%'lp*ia: 5ippin?tt William D Wilin>

Skenario 1 Reproduksi & Tumbuh Kembang

Documents