Top Banner
Neraca Bahan Sistem Tak-bereaksi Chapter 2  Reklaitis, G.V. 1983. Introduction To Material & Energy Balances. John Wiley & Sons, Inc.
103

Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

Apr 14, 2018

Download

Documents

Tika Risyad
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 1/103

Neraca Bahan Sistem Tak-bereaksi 

Chapter 2 

Reklaitis, G.V. 1983. Introduction To Material &

Energy Balances. John Wiley & Sons, Inc.

Page 2: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 2/103

Sistem yg dibahas Sistem terbuka tunak  

Pabrik  Air murni

 Air asin pekat

(garam, air)

 Air payau

(garam, air)

Gambar 2.1 Masukan/keluaran pada Pabrik Desalinasi

Page 3: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 3/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Berat Molekul (M )

CO2  1(12,01115) + 2(15,9994) = 44,00995

Mol (gmol, kgmol) gram/(berat molekul)  100 gram CO2 mol CO2 = 100/44.00995 = 2.27221 gmol

Laju alir komponen j    N  j  [=] mol j per satuan waktu

F  j  [=] massa j per satuan waktu

Laju alir total   

 

 j

 j

 j

 j

 F  F 

 N  N 

Page 4: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 4/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Fraksi massa 

Fraksi mol

Jika M  j   berat molekul komponen j  

1  j

 j

 j

 j w F  F w

1  j

 j j

 j x N  N  x

 j

 j j

 j

 j j M w F  M  F w N 11

//

 j

 j j j j j j j M w M w N  M  F w x1

//)/(/)/(

Page 5: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 5/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Contoh:

 Aliran 100 kg/jam air payau mengandung 0,05

fraksi massa garam (NaCl). Jika Mgaram = 58,5 dan

Mair =18. Tentukan laju molar garam dan air.

Penyelesaian: N = 0,05(100)/58.5 + 0,95(100)/18 = 5,363 kgmol/jam 

 x garam = [0,05(100)/58.5 ]/5,363 = 0,01594 

 x air = [0,95(100)/18]/5,363 = 0,98406  N garam = x garamN = 0,0855 kgmol/jam 

N air = x air N = 5,2778 kgmol/jam 

Page 6: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 6/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Persamaan Neraca Bahan

Pabrik Air murni 

 Air asin pekat 

 Air laut 

F B w Bgaram 

F P  F S 

w Sgaram 

 B B

 H 

S S 

 H 

wwww

garamO

garamO

11

2

2

Page 7: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 7/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Neraca Massa Total

Total Massa Masuk = Total Massa Keluar 

F S = F P + F B

 

Neraca Massa Garam

Total Garam Masuk = Total Garam Keluar 

F Sw sgaram = F Bw Bgaram 

Neraca Massa Air  Total Air Masuk = Total Air Keluar  

F S(1-w sgaram ) = F B(1-w Bgaram ) + F P 

Page 8: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 8/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Jika diketahui:

F P  = 1000 kg/jam

w Sgaram = 0,035

w Bgaram = 0,07 

 

Maka persamaan menjadi

F S = 1000 + F B 

F S(0,035) = F B(0,07)

 F S = (0,07/0,035)F B  F S = 2F B 2F B = 1000 + F B F B = 1000 kg/jam

 F S = 2000 kg/jam

Page 9: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 9/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Persamaan Neraca Independen

Sistem mengandung S komponenS+1persamaan neraca

Konservasi komponen j disemua aliran

Konservasi massa total

Seluruh persamaan konservasi komponen dijumlahkan:

keluranaliranmasuk aliran i

i

 j

i

i

i

 j

iw F w F 

keluranaliranmasuk aliran i

i

i

i F  F 

111keluranmasukan 1

 j

iS 

 j

iiS 

 j

ii

 j j jww F w F 

Disetiapaliran

Page 10: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 10/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Informasi Neraca Bahan

Masalah pada neraca bahan biasanya melibatkan:

Sistem dengan aliran masukan dan keluaran,

Variabel-variabel aliran yang menggambarkan laju

alir dan komposisi di setiap aliran, Sekumpulan persamaan neraca bahan yang

setidaknya sejumlah S adalah independen,

dimana S adalah jumlah komponen pada aliran,

Basis perhitungan.

Page 11: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 11/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Hubungan Tambahan

Hubungan pembantu yang dapat digunakan

untuk mengurangi variabel-variabel yang tak-

diketahui. Hubungan itu adalah:

Pemulihan fraksional

Hubungan komposisi

Rasio aliran

Page 12: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 12/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Contoh (Pemulihan fraksional) : 

Umpan pada laju 1000 mol/jam mengandung(semua % mol) 20% propan (C3)

30% isobutan (i-C4)

20% isopentan (i-C5) 30% normal pentan (C5)

akan dipisahkan menjadi dua fraksi dengan distilasi.Destilat mengandung semua propan umpan, 80%

isopentan umpan, dan isobutan 40%. Aliran bawahmengandung semua normal pentan umpan.Hitunglah komposisi destilat dan aliran bawah.

Page 13: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 13/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Penyelesaian

Informasi independen adalah:

Tiga komposisi umpan 20% C3, 30% i-C4, dan

20% i-C5.

Dua komposisi destilat 0% C5 dan 40% i-C4.

Satu komposisi aliran bawah 0% C3.

Laju alir umpan 1000 mol/jam 

Neraca Total N M = N D + N B

Page 14: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 14/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 15: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 15/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Neraca Komponen

Neraca C3 

Neraca i-C4 

Neraca i-C5 

Neraca C5 

Hubungan pembantu

Pemulihan fraksional 80% i-C5 umpan kedestilat

 D

 D M   x N  N 3

2,0  B B

C i

 D M   N  x N  N 4

4,03,0

)1()4,01(2,0543

 B

 B

C i

 B D

 D M   x x N  x N  N 

 BC 

 B M   x N  N 5

3,0

)4,01()2,0(8,03

 D

 D M   x N  N 

Page 16: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 16/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Hitung C3

Karena N M  = 1000 mol/jam, sehingga

)4,01()2,0(8,0

2,0

3

3

 D

 D M 

 D

 D M 

 x N  N 

 x N  N 

 D

 D D

 D

 D

 x N  N 

 x N 

3

3

6,0160

200

D N 6,0200160

6006,0200160

 D N 

333,0600

2003

 D

C  x

mol/jam

Page 17: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 17/103

Dari neraca mol total

N M = N D + N B 1000 = 600 + N B 

 N B = 400 mol/jam

Dari neraca i-C 4

 Dari neraca C 5 

…Sistem Tak -bereaksi 

15,0400

)600(4,0300

400)600(4,0300 4,03,0

4

44

 B

C i

 BC i B BC i D M 

 x

 x N  x N  N 

75,0400

300

400300 3,0

5

45

 B

 B

C i

 B B

 M 

 x

 x N  x N 

Page 18: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 18/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Hubungan Komposisi

 Antar aliran 

Pengendapan  

Contoh (hubungan komposis i ) 

Umpan bubur mengandung 10% padatan, 11% NaOH,16% NaAlO2, dicuci dengan air pencuci yangmengandung 2% NaOH menghasilkan larutan bebas-

padatan mengandung 95% air dan endapan lumpur mengandung 20% padatan. Berapa banyak NaAlO2 pada larutan decanted jika laju umpan 1000 lb/jam.

 j

i

 j Kx x

2

1

 padat

1

1j

 jw

w

w

Page 19: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 19/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 20: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 20/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 21: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 21/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Penyelesaian

Peneracaan meliputi 4 aliran dengan total 13

variabel aliran. Empat pada setiap aliran 2 dan 3,

tiga untuk aliran 4 dan dua untuk aliran 1.

Massa total:  F 1

+ F 2 

= F 3

+ F 4

Padatan: 0,1F 2 = 0,2 F 3

 Air: 0,63F 2 + 0,98F 1 = (0,8-w 3NaOH - w 3NaAlO2)F 3 

+ 0,95F 4 

NaOH: 0,11F 2 + 0,02F 1 = w 3NaOHF 3 + w 4NaOHF 4

NaAlO2: 0,16F 2 = w 3NaAlO2F 3 + (0,05 -w 4NaOH) F 4

Page 22: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 22/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Hubungan pembantu

 

dan 

Sigma fraksi massa

 

 

4

 NaOH

3

 NaOH

 padatan bebaslarutanlb

 NaOHlb

2,01w

w

4

 NaOH

4

 NaAlO

3 NaAlO05,0

2,01 2

2 www

8,03

OH

3

 NaAlO

3

 NaOH 22 www

0,14

OH

4

 NaAlO

4

 NaOH 22 www

 

  

 

 j

 jw1

Page 23: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 23/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Neraca Padatan

0,1F 2 = 0,2F 3

0,1(1000) = 0,2F 3 F 3 = 100/0,2=500 lb/jam

Jika hubungan pembantu dijumlahkan:

4

 NaOH

3

 NaOH8,0

1ww

05,0)(8,0

1 3

 NaAlO

3

 NaOH 2 ww

4

 NaOH

3

 NaAlO 05,0

8,0

12

ww

+

04,0)( 3

 NaAlO

3

 NaOH 2ww

Page 24: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 24/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Subtitusi ke Neraca Air 

0,63F 2 + 0,98F 1 = (0,8 - w 3NaOH - w 3NaAlO2)F 3 

+ 0,95F 4 

630 + 0,98F 1 = [0,8 – (w 3NaOH + w 3NaAlO2)]500

+ 0,95F 4

  630 + 0,98F 1 = (0,8 – 0,04)500 + 0,95F 4

F 1 = (0,95F 4 - 250)/0,98

Neraca Massa total

F 1 + F 2 = F 3 + F 4

F 1 + 1000 = 500 + F 4   F 4 = F 1 + 500

Page 25: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 25/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Subtitusi neraca total ke neraca air 

F 1 = [0,95(F 1 + 500) – 250]/0,98

F 1 = (0,95/0,98)F 1 + (225/0,98)

F 1 = (225/0,98)/[1-(0,95/0,98)] = 7500 lb/jam

F 4 = F 1 + 500 = 7500 + 500 = 8000 lb/jam

Neraca NaOH dan Hubungan pembantu  0,11F 2 + 0,02F 1 = w 3NaOHF 3 + w 4NaOHF 4

110 + 150 =500 w 3NaOH + 8000 w 4NaOH

260 = 500 w 3NaOH + 8000(1/0,8) w 3NaOH

w 3NaOH = (260/10500) = 0,02476

Page 26: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 26/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Subtitusi nilai w 3NaOH ke Hubungan pembantu 

w 4NaOH = w 3NaOH/0,8 = 0,02476/0,8 =0,03095

w 3NaAlO2 = 0,04 - 0,02476 = 0,01524

w 4NaAlO2 = w 3NaAlO2/0,8 = 0,01524/0,8 = 0,01905

Jumlah NaAlO2 pada larutan decanted 

  lb/jam381,152800001905,044

 NaAlO

4

 NaAlO 22 F w F 

Page 27: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 27/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Rasio Laju

Contoh (Rasio Laju) 

Benzen dipisahkan dari suatu aliran yang mengandung70% (massa) benzen dalam campuran parafin danhidrokarbon naftan dengan menggunakan SO2. Bila 3 lbSO2 digunakan per 1 lb umpan, aliran rafinat akanmengandung 1/6 (fraksi massa) SO2 dan sisa benzen.

 Aliran ekstrak mengandung seluruh material bukanbenzen, SO2, dan sekitar ¼ lb benzen per 1 lb non-benzen. Berapa persentasi benzen yang diperoleh (lbbenzen pada rafinat per lb benzen pada umpan)

r ir 

i

 F 

 F r 

i

 

  

  konstanaliranlaju

aliranlaju

Page 28: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 28/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Penyelesaian

Rasio laju F 2  /F 1=3

Rasio massa benzen (B) dengan massa bukan-

benzen (NB) pada aliran ekstrak:

25,03

3

33

33

 NB

 B

 NB

 B

ww

w F w F 

Page 29: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 29/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Neraca Massa Total: F 3 + F 4 = F 1 + F 2 

Neraca Benzen: F 3w 3B + 0,8333F 4 = 0,7F 1 Neraca Non-benzen: F 3w 3NB = 0,3F 1

Neraca SO2: F 3(1-w 3B-w 3NB)  +  0,1667F 4  =

F 2 

Page 30: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 30/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Basis: F 1 = 1000 lb/jam

Rasio laju

F 2  /F 1 = 3 F 2 = 3 F 1 = 3(1000) = 3000 lb/jam

Neraca Non-benzen

F 3w 3NB = 0,3F 1 = 300 

Rasio komposisi ekstrak 

F 3w 3B = 0,25 F 3w 3NB = 0,25(300) = 75

Neraca Benzen F 3w 3B + 0,8333F 4 = 0,7F 1  75 + 0,8333F 4 = 700

 F 4 = 750 lb/jam

Page 31: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 31/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Dari Neraca total 

F 3 = F 1 + F 2 - F 4 

= 1000 + 3000 – 750 = 3250 lb/jam 

w 3B = 75/3250 = 0,0231

3

NB = (300/3250) = 0,09231

Persen Perolehan Benzen

  %3,89100700

625

%100umpandi benzenlb

rafinatdi benzenlb

44 F w B

11 F w B

Page 32: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 32/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Derajat Kebebasan Dk = variabel2 aliran independen

- pers. neraca independen

- variabel2 aliran independen diketahui

-

hubungan tambahan Dk = 0, variabel independen = pers. independen

diperoleh penyelesaian yang unik

Dk > 0 (+), underspecified   kurang pertelaan

variabel diketahui atau persamaan kurang

Dk < 0 (-), overspecified   kelebihan pertelaan variabel diketahui atau persamaan lebih

Page 33: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 33/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Contoh:

XC5 =0

XC3 =0

Page 34: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 34/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Jumlah variabel aliran adalah 12 tambahkan

seluruh jumlah komponen yang ada disetiapaliran.

Jumlah persamaan neraca independen adalah 4

C3, i-C4, i-C5, dan C5.

Jumlah komposisi diketahui adalah 6

Jumlah aliran diketahui adalah 1

Hubungan tambahan adalah 1

Page 35: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 35/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Jumlah variabel aliran 12 Jumlah pers. Neraca independen 4

Jumlah aliran diketahui

Komposisi 6

 Aliran 1

Hubungan pembantu 1

-12 

Derajat kebebasan 0

Page 36: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 36/103

…Sistem Tak -bereaksi 

 Aliran Destilat tidak mengandung C5 dan aliran

bawah tidak mengandung C3. Tetapi xDC5 = 0 danxB

C3 = 0 harus juga diabaikan sehingga:

Dk = 10 variabel - 4 persamaan neraca- 4 komposisi – 1 aliran – 1 hubungan = 0

Contoh 2.10

Diinginkan memproduksi 4000 lb/jam TiO2. Produkmengandung garam 100 ppm basis kering (1 ppm =

fraksi massa 10-6). Umpan mengandung 40% TiO2,20% garam. Jika produk mengandung 50% TiO2 makahitunglah komposisi aliran air-buangan?

Page 37: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 37/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 38: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 38/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 39: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 39/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Penyelesaian

Derajat Kebebasan

Jumlah variabel Aliran 9

Jumlah pers. neraca independen 3

Jumlah komposisi aliran diketahui 3

Jumlah hubungan pembantu 2-8

Derajat kebebasan 1

Persamaan Neraca 

Neraca total F 1 + F 2 = F 3 + F 4  Neraca TiO2 0,4F 1 = 0,5F 3 

Neraca Garam 0,2F 1 = w 3garamF 3 + w 4garamF 4

Page 40: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 40/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Hubungan Pembantu

 

F 3(0,5 + w 3garam) = 4000 lb/jam F3 = 7999,2 lb/jam

Neraca TiO2: 0,4F 1 = 0,5F 3

0,4F 1 = 0,5(7999,2) F 1 = 9999 lb/jam

)5,0(kering produk lb

garamlb3

garam

3

33

garam

w F 

 F w

4

63garam

3

garam10

10

100

5,0

w

w

5

4

53

garam 100005,5)100,1(

105

w

Page 41: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 41/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Neraca Garam: 0,2F 1 = w 3garamF 3 + w 4garamF 4

0,2(9999) = 5,0005 x 10-5(7999,2) + w 4garamF 4

1999,8 = 0,4 + w 4garamF 4 

Neraca total: F 1 + F 2 = F 3 + F 4

9999 + F 2 = 7999,2 + F 4

Dk > 0 kekurangan pertelaan dua pers. dgntiga variabel tak diketahui (F 4, w 4garam, dan F 2 ).

 Agar bisa diselesaikan tentukan besar satuvariabel atau cari hubungan pembantu lain.

Page 42: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 42/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Misalnya hubungan pembantu lain:

F 2 /F 1 = 6 derajat kebebasan = 0

F 2 = 6F 1 = 6(9999) = 59.994 lb/jam

Dari neraca massa F 4 = 61.993,8 lb/jam

Dari neraca garam w 4garam = 1999,4/F 4 = 0,0323

Contoh 2.11

Sama dengan contoh 2.10 tetapi diketahui

bahwa F 4 = 30.000 lb/jam dan w 4garam = 0.005.

Page 43: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 43/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 44: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 44/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Penyelesaian Derajat Kebebasan

Jumlah variabel Aliran 9

Jumlah pers. neraca independen 3

Jumlah aliran diketahui

Komposisi 4

 Aliran 1

Jumlah hubungan pembantu 2

-10

Derajat kebebasan -1

Persamaan Neraca 

Neraca total F 1 + F 2 = F 3 + 30000

Neraca TiO2 0,4F 1 = 0,5F 3 

Neraca Garam 0,2F 1 = w 3garamF 3 + 0.005(30.000)

Page 45: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 45/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Hubungan pembantu

w 3garam = 5,0005 x 10-5 

F 3 = 7.999,2 lb/jam

Neraca TiO2 

F 1 = 9.999 lb/jam

Neraca total

F2 = 28.000,2 lb/jam

Neraca garam

0,2F 1

= w 3

garamF 3

+ 150 0,2(9.999) = 5,0005 x 10-5(7.999.2) + 150

1.999,8 0,4 + 150

Dk < 0, kelebihan

pertelaan hasil tidak

konsisten

Page 46: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 46/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Contoh 2.12

Diinginkan untuk menghasilkan 1000 lb/jam etil

alkohol murni dengan mendestilasi campuran

umpan yang mengandung 60% air dan 40%

alkohol (% massa). Jika komposisi destilatadalah 75% benzen, 24% air, dan sisanya etil

alkohol, berapa banyak benzen harus diumpan-

kan ke kolom destilasi?

Page 47: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 47/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Benzene

Page 48: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 48/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 49: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 49/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Penyelesaian

Derajat Kebebasan Jumlah variabel Aliran 7

Jumlah pers. neraca independen 3

Jumlah aliran diketahui

Komposisi 3

 Aliran 1- 7

Derajat kebebasan 0

Persamaan Neraca 

Neraca total F M 

+ F B

= F D

+ F  A

  Neraca Benzen F B = 0,75F D

Neraca Air 0,6F M = 0,24 F D 

Neraca Alkohol (1 - 0,6)F M = (1 - 0,75 - 0,24)F D + F  A

Page 50: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 50/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Persamaan Neraca yang independen adalah tigadan untuk memulai perhitungan diperlukan basis,misal F D = 2000 lb/jam.

Neraca Benzen

F B = 0,75F D = 0,75(2000) = 1500 lb/jam

Neraca Air 

F M = (0,24/0,6)(2000) = 800 lb/jam

Neraca Alkohol

F  A

= 0,4(800) - 0,01(2000) = 300 lb/jam Jadi untuk basis FD = 2000 lb/jam diperoleh:

(F  A, F B, F D, F M ) = (300, 1500, 2000, 800) 

Page 51: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 51/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Penyelesaian yg diinginkan  F  A = 1000 lb/jam

(10/3) dari F  A = 300 lb/jam

Jadi penyelesaiannya adalah:

(F  A, F B, F D, F M ) = (10/3)(300, 1500, 2000, 800)

= (1000, 5000, 6667, 2667) lb/jam

 

Page 52: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 52/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Sistem Melibatkan Multi Unit

Peneracaan melibatkan neraca masing-masing unitdan neraca keseluruhan (overall )

Page 53: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 53/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Contoh 2.13

Pemisahan yang melibatkan dua kolom destilasidirancang untuk memisahkan benzena, toluena, dan

xilena menjadi tiga aliran, yang masing-masingnya

kaya dengan satu komponen. Laju alir umpan 1000

mol/jam adalah campuran 20% benzena, 30%toluena dan sisanya xilena (% mol), produk bawah

Unit I mengandung 2.5% Benzena dan 35% toluena

dan produk atas Unit II mengandung 8% benzene

dan 72% toluena. Tentukan berapa banyak bahanyang akan diproduksi setiap Unit dan bagaimana

komposisinya.

Page 54: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 54/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Penyelesaian

Page 55: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 55/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 56: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 56/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Neraca Unit I

Neraca benzena: 200 = x 2 BN 2 + 0.025N 3 

Neraca toluena: 300 = (1- x 2 B)N 2 + 0.35N 3

Neraca xilena: 500 = 0.625N 3 

Neraca Unit II Neraca benzena: 0.025N 3 = 0.08N 4 

Neraca toluena: 0.350N 3 = 0.72N 4 + x 5 T N 5 

Neraca xilena: 0.625N 3 = 0. 2N 4 + (1- x 5 T )N 5 

Neraca Overall Neraca benzena: 200 = x 2 

BN 2 + 0.08N 4 

Neraca toluena: 300 = (1- x 2 B)N 2 + 0.72N 4 + x 5 

T N 5 

Neraca xilena: 500 = 0. 2N 4 + (1- x 5 T )N 5 

Page 57: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 57/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Neraca xilena Unit I: Neraca xilena: 

500 = 0.0625N 3  N 3 = 500/0.0625 = 800 mol/jam Subtitusi nilai N 3 ke neraca benzena dan toluena Unit I

200 = x 2 BN 2 + 20    x 2 

BN 2 = 180 

300 = (1- x 2 B)N 2 + 280   N 2 = 20 + x 2 

BN 2 

  N 

= 200 mol/jam   x 2 

B = 0.9

Neraca benzena overall

200 = 180 + 0.08N 4  N 4 = (200-180)/0.08 = 250 mol/jam

Neraca toluena dan xilena keseluruhan

300 = 20 + 180 + x 5 T N 5    x 5 

T N 5  = 100

500 = 50 + (1- x 5 T )N 5     N 5  = 450 +  x 5 

T N 5  N 5   = 550mol/jam & x 5 

T   = 100/550

T

Page 58: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 58/103

Neraca Independen

Jumlah neraca independen maksimum pada

sistem multi unit adalah:

dimana: S adalah jumlah komponen dan M

adalah jumlah aliran.

Jadi untuk Contoh 2.13 dari 9 persamaanneraca yang diperoleh hanya 6 persamaan yang

independen.

…Sistem Tak -bereaksi 

 M 

i i

S 1

 Maksimum NeracaJumlah

Si T k b k i

Page 59: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 59/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Analisa Derajat Kebebasan

Dk Sistem = variabel2 aliran independen

- pers. neraca independen

-  variabel2 aliran independen diketahui

- hubungan tambahan

Contoh 2.14

Tentukan derajat kebebasan sistem destilasi yang

digambarkan pada contoh 2.13.

Si T k b k i

Page 60: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 60/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Si T k b k i

Page 61: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 61/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Penyelesaian

Jumlah Variabel aliran 13 Jumlah Pers. Neraca independen

Unit I 3

Unit II 3

Jumlah Aliran diketahui

Komposisi 6

 Aliran 1

Hubungan Pembantu 0-13 

Derajat Kebebasan 0

Si T k b k i

Page 62: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 62/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Strategi memulai perhitungan mulai dari

unit/bagian yang DP nya terkecil.

Contoh 2.15

Ulangi contoh 2.14 tetapi tentukan pula DPmasing-masing unit

Page 63: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 63/103

…Sistem Tak -bereaksi  Penyelesaian

Unit I Unit II Proses

Jumlah variabel aliran 8 8 13

Jumlah pers. Neraca independen 3 3 6

Jumlah aliran diketahui

Komposisi 4 4 6

Aliran 1 0 1

Hubungan pembantu 0 0 0

-8 -7 -13

Derajat Kebebasan 0 1 0

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 64: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 64/103

Strategi Penyelesaian (Unit Tunggal)

Dasar

Pilih S pers dari (S+1) pers neraca yg bisa dituliskan Pilih variabel yang akan dijadikan basis perhitungan

Urutkan perhitungan penyelesaian himpunan S pers neracaberlangsung secara beruntun (tidak perlu serempak)

Hauristik 1Pilih himpunan pers yang tiap persamaannya melibat-kansesedikit mungkin variabel

Hauristik 2Jadikan pers neraca total sebagai salah satu pers yang dipilih  

melibatkan semua alur tetapi tidak melibatkan komposisi Hauristik 3

Jika perlu, pilih ulang basis perhitungan penyelesaianserempak dapat dihindari

Si t T k b k i

Page 65: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 65/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Contoh 2.16

Sistem evavorasi empat tahap. Suatu larutangula 50% berat akan dikentalkan menjadi65% dengan menguapkan air pada setiap

tahapnya. Total umpan adalah 50.000 lb/jammemproduksi 35.000 lb/jam produk.Tentukan komposisi aliran-aliran intermediet.

Hubungan pembantu: F 2 = F 4 , F 4 = F 6 , & F 6 =F 8 . 

Si t T k b k i

Page 66: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 66/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 67: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 67/103

…Sistem Tak -bereaksi  Penyelesaian

Unit I Unit II Unit III Unit IV Proses

Variabel aliran 5 5 5 5 14

Pers. Neraca independen 2 2 2 2 8

Aliran diketahui

Komposisi 1 0 0 1 2

Aliran 1 0 0 1 2

Hubungan Pembantu 0 0 0 0 3

-4 -2 -2 -4 -15

Derajat Kebebasan 1 3 3 1 -1

Sistem Tak bereaksi

Page 68: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 68/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Karena Dk proses < 0   overspecified    

kelebihan pertelaan   variabel diketahui atau  persamaan berlebih

Sistem Tak bereaksi

Page 69: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 69/103

Konfigurasi Multi-unit Khusus 

Aliran Daur-ulang (recycle )

Splitter 

 Aliran i  Aliran k   

Kondisi 

Implikasinya 

Jika ada N cabang (N-1)(S-1) batasan splitter 

…Sistem Tak -bereaksi 

 j

i

 j

 j

i

 j ww x x or 

i

i

 j x1

1

i

 j x1

1

1,,1 S i x x k  ji j

i

S  x x

Sistem Tak bereaksi

Page 70: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 70/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Contoh 2.17

Sebuah splitter  membagi suatu aliran yangmengandung malt, hops, dan air menjadi tigacabang, seperti Gambar. Komposisi (dalam %

berat) aliran masuk adalah 20% malt, 10%hops, dan air. Jika F2 = 2 F3 dan F3 = ⅓F4 serta

F1 = 1000 lb/jam, hitunglah laju alir padasetiap cabang.

1 3

4

2

MaltHops

 Air 

Sistem Tak bereaksi

Page 71: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 71/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Penyelesaian

Sistem melibatkan 3 cabang dan 3 komponen. Batasan Splitter = (N-1)(C-1) = (3  –  1)(3  –  1) = 4

 Analisa Derajat Kebebasan

Jumlah Variabel 12

Jumlah Neraca 3

Jumlah diketahui

Komposisi 2

 Aliran 1

Jumlah Hubungan

Nisbah Aliran 2 Batasan splitter  4

-12

Derajat Kebebasan 0

Sistem Tak bereaksi

Page 72: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 72/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Neraca Massa Total

F1 = F2 + F3 + F4

1000 = F2 + F3 + F4

Hubungan pembantu

F2 = 2 F3 dan F3 = ⅓ F4

Subtitusi ke pers. Neraca massa total

1000 = 2F3 + F3 + 3 F3

F3 = 1000/6 = 166,67 lb/h

F2 = 2 F3 = 2 x 166.67 = 333,33 lb/h

F4 = 3 F3 = 3 x 166.67 ≈ 500,00 lb/h

Sistem Tak bereaksi

Page 73: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 73/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Batasan splitter

w2M = w3

M w3M = w4

M

w2H = w3

H w3H = w4

H

w2M = w3

M = 0.2 

w2H = w3

H = 0.1

Page 74: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 74/103

Page 75: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 75/103

Page 76: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 76/103

Page 77: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 77/103

Page 78: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 78/103

Page 79: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 79/103

Page 80: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 80/103

Page 81: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 81/103

Page 82: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 82/103

Page 83: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 83/103

Page 84: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 84/103

No Aliran 1 2 3 4 5 6

Nama Fresh JuiceUmpan

EvaporatorCutback 

Keluaran

Uap air

Keluaran

Cairan PekatKonsentrat

Laju alir total,lb/jam 10,000 9,000 1,000 7,650 1,350 2,350

Fraksi berat

- Solid  0.12 0.12 0.12 - 0.80 0.51

- Water  0.88 0.88 0.88 1.00 0.20 0.49

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 85: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 85/103

Strategi Penyelesaian (Multi Unit)

Strategi dasar tetap

urutkan perhitungan sehingga tak dibutuhkan penyelesaian serempak dari sekelompok persamaan (jika mungkin).

Karena jumlah persamaan tidak sedikit, karena itu pengu-rutan dilaksanakan dalam dua tahap:

Pilih himpunan pers. neraca yang akan diselesaikan(u buah himp.) Gunakan huristik 1 s/d 3 untuk masing2 himp. pers.

neraca.

Hauristik 4Lakukan selalu penentuan derajat kebebasan sistem.Jika derajat kebebasannya nol, neraca keseluruhanseringkali bermanfaat untuk mengawali penyelesaian 

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 86: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 86/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 87: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 87/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 88: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 88/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 89: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 89/103

Overall Balance sistem yg dibatasi tanda merah

Page 90: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 90/103

Page 91: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 91/103

Page 92: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 92/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 93: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 93/103

Hauristik 5

Jika proses berderajat kebebasan nol tetapiderajat kebebasan neraca keseluruhan maupununit-unit > 0, cari himpunan pers neracaberderajat kebebasan satu dan tempatkan basis

pada himpunan pers itu (variabel mana yangditetapkan sebagai basis..? lihat Huristik 3). 

Page 94: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 94/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 95: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 95/103

KandidatKandidat

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 96: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 96/103

Hauristik 6

Jika terdapat lebih dari satu unit kandidat lokasibasis, pilihlah unit yang terlibat dalam rangkaian-lingkar (loop ) alur-alur alir dan tetapkan variabelbasis sedemikian rupa sehingga penetapan nilaibasis seolah-olah menggunting (tearing ) rang-kaian-lingkar menjadi terbuka…. 

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 97: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 97/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 98: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 98/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 99: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 99/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 100: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 100/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 101: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 101/103

N1,…,N5,…..,N11 = (11,633,…,1,000, …, 1,656.2) 

=(1/11.633)(11,633,…,1000, …, 1656.2) 

=1000, ..., 1000/11.633, …, 1656.2/11.633) 

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 102: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 102/103

…Sistem Tak -bereaksi 

Page 103: Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

7/27/2019 Neraca Massa Sistem Tak-bereaksi.ppt

http://slidepdf.com/reader/full/neraca-massa-sistem-tak-bereaksippt 103/103

RESUME

Manfaat tabel derajat kebebasan adalahdidapatkannya jawaban tentang:

1. Pertelaan kurang, tepat, atau lebih…. ?

2. Darimana perhitungan harus dimulai…

. ?3. Unit mana merupakan kandidat lokasi basis….

?