8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
1/20
MODUL II:
KONSEP PERLINDUNGAN TANAMAN
DAN ORGANISME PENGGANGGUTUMBUHAN
POKOK BAHASAN 3:
KONSEP ORGANISME PENGGANGGUTUMBUHAN
I W. Mudita
Prodi IHPT Faprta U!da!a
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
2/20
SUB"POKOK BAHASAN
• 3.2.1. Bagaimana Organisme
Menimbulkan Kerusakan dan
Mengganggu Kehidupan Tanaman?• 3.2.2. Menentukan Status Organisme
sebagai Pengganggu Tumbuhan yang
Merugikan• 3.2.3. Beraneka Ragam Organisme
yang idup Bersama Tanaman
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
3/20
#ara Or$a!i%& M!$$a!$$u da! Mru%a'
Ta!a&a! ()*
• M&a'a! +a$ia!"+a$ia! ta!a&a! d!$a!
+r+a$ai ,ara
• M!$$a!$$u pro%% -i%ioo$i% ta!a&a!
• M!/ai!$i atau &!$$a!$$u daa&&&pro0 %u&+rda/a '+utu0a! 0idup
ta!a&a!
•
M!1adi pra!tara p!uara! or$a!i%& ai!/a!$ +i0 &ru%a'
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
4/20
#ara Or$a!i%& M!$$a!$$u da! Mru%a'
Ta!a&a! (2*
• M!1adi t&pat +rta0a! da! %u&+r
p!uara!
• M!$0a%i'a! ra,u! /a!$ dapat
&!$'o!ta&i!a%i 0a%i
• M!$'o!ta&i!a%i d!$a! '+radaa!
or$a!i%& /a!$ +r%a!$'uta!
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
5/20
Ada prta!/aa!
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
6/20
M!$$a!!$u atau Mru%a' Tida'
Sa&a!/a Mru$i'a!
• Tu&+u0a! /a!$ &!$aa&i $a!$$ua! da!4atau
&!drita 'ru%a'a! tida' a'a! &ru$i'a! +ia
tu&+u0a! tr%+ut adaa0 $u&a
•
Tu&+u0a! /a!$ &!$aa&i $a!$$ua! da!4atau&!drita 'ru%a'a! trt!tu 1u%tru dapat +r!iai
'o!o&i% +i0 ti!$$i5 &i%a 'apa 'op/or5 tuip
/a!$ tri!-'%i 6iru%5 d%+.
•
Statu% %+a$ai OPT dit!tu'a! +u'a! 0a!/a+rda%ar'a! $a!$$ua! da!4atau 'ru%a'a!5
&ai!'a! +rda%ar'a! 'ru$ia! /a!$ diti&+u'a!
o0 $a!$$ua! da!4atau 'ru%a'a! /a!$ tr1adi
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
7/20
K&a&pua! Mru$i'a!: ()* K&a&pua!
I!di6idu Mru%a'
• Pada +a$ia! 3.2.) ta0 di1a%'a! +a07a or$a!i%& &!$$a!$$u
ta!a&a! d!$a! +r+a$ai ,ara
• Stiap i!di6idu or$a!i%& &&pu!/ai '&a&pua! /a!$ +r+da"
+da %aa& &ru%a''a! da! &!$$a!$$u '0idupa! ta!a&a!.
•
K&a&pua! tr%+ut a!tara ai! +r'aita! d!$a! '&a&pua!&!$'o!%u&%i ta!a&a! daa& %atu %atua! 7a'tu5 +a$ia! ta!a&a!
/a!$ diru%a'5 da! 'o!di%i i!$'u!$a! +udida/a ta!a&a! pada %aat
i!di6idu or$a!i%& /a!$ +r%a!$'uta! &!i&+u'a! 'ru%a'a!.
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
8/20
K&a&pua! Mru$i'a!: (2* Padat Popua%i• Sistem pengendalian hama terpadu adalah upaya pengendalian populasi
atau tingkat serangan organisme pengganggu tumbuhan dengan
menggunakan satu atau lebih dari berbagai teknik pengendalian yangdikembangkan dalam suatu kesatuan, untuk mencegah timbulnya kerugian
secara ekonomis dan kerusakan lingkungan hidup...(,ta' t+a
dita&+a0'a!* (P!1a%a! Pa%a 28 A/at ) UU No. )2 Ta0u! )992*
• OPT /a!$ 1u&a0 i!di6idu!/a +i0 +a!/a' atau &!i&+u'a! 'ru%a'a!
+i0 para0 a'a! +i0 &ru%a' da! &!$$a!$$u '0idupa! ta!a&a!%0i!$$a &!1adi +r%tatu% +i0 &ru$i'a!
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
9/20
K&a&pua! Mru$i'a!: (3* Niai E'o!o&i• Stiap 1!i% ta!a&a! &&pu!/ai !iai 'o!o&i /a!$ +r+da"+da
%0i!$$a tora!%i &a!u%ia ata% 'ru%a'a! /a!$ tr1adi 1u$a
+r+da• Ma!u%ia a'a! 'ura!$ dapat &!tora!%i 'ru%a'a! pada ta!a&a!
/a!$ !iai 'o!o&i!/a r!da0 daripada 'ru%a'a! pada ta!a&a!
/a!$ !iai 'o!o&i!/a ti!$$i
• Or$a!i%& /a!$ &!i&+u'a! 'ru%a'a! pada ta!a&a! /a!$ !iai
'o!o&i!/a ti!$$i a'a! +i0 dipa!da!$ %+a$ai OPT &%'ipu!'ru%a'a! /a!$ diti&+u'a!!/a tida' %+rapa dia!di!$'a! 1i'a
'ru%a'a! tr1adi pada ta!a&a! /a!$ !iai 'o!o&i!/a r!da0
• Sai! !iai 'o!o&i5 %tiap 1!i% ta!a&a! 1u$a &&pu!/ai !iai
%o%ia /a!$ +r+da"+da u!tu' %tiap 'o&po' &a%/ara'at
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
10/20
K&a&pua! Mru$i'a!: K%i&pua!
• K&a&pua! %uatu or$a!i%& u!tu' &!i&+u'a!
'ru$ia! dit!tu'a! o0 '&a&pua! %tiap i!di6idu&!i&+u'a! 'ru%a'a! da!4atau &!$$a!$$u
ta!a&a!5 padat popua%i or$a!i%& tr%+ut5 da! !iai
'o!o&i da! %o%ia ta!a&a! /a!$ diru%a'
•i'a trdapat ti$a or$a!i%& p&a'a! ta!a&a!5 'ata'a!
A5 B5 da! # /a!$ &a%i!$"&a%i!$ &&a'a! ta!a&a! )
da! ta!a&a! 2 &a'a or$a!i%& &a!a /a!$ &rupa'a!
0a&a pada 'dua 1!i% ta!a&a! dit!tu'a! d!$a!
&!$ai'a! '&a&pua! &ru%a' %tiap 1!i%or$a!i%&5 padat popua%i %tiap 1!i% or$a!i%&5 da!
!iai 'o!o&i (da!4atau %o%ia* 1!i% ta!a&a! /a!$
diru%a'
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
11/20
Ada prta!/aa!
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
12/20
Tida' Ha!/a Br%a&a OPT• Ta!a&a! diru%a''a! da!4atau di$a!$$u '0idupa!!/a
o0 OPT
• Ta!a&a! tida' 0a!/a 0idup +r%a&a OPT5 &ai!'a!
1u$a d!$a! +r+a$ai &a0u' 0idup ai! %,ara %ai!$
tr'ait %atu %a&a ai! &&+!tu' 'o%i%t& '0u%u%
/a!$ di%+ut 'o%i%t& prta!ia! (a$ro"'o%i%t&*
• Suru0 or$a!i%& daa& a$ro'o%i%t& &&+!tu'
11ari!$ &a'a!a! (-ood 7+* d!$a! &a%i!$"&a%i!$
&!&pati ru!$ (!i,0* da! 0a+itat /a!$ '0a%
• Ma!u%ia &!/+ut %tiap 'o&po' or$a!i%& %%uai
d!$a! 'p!ti!$a!!/a: or$a!i%& /a!$ &ru$i'a!di%+ut OPT da! /a!$ &!$u!tu!$'a! di%+ut
or$a!i%& +r&a!-aat
• Di a!tara 'o&po' or$a!i%& +r&a!-aat adaa0
&u%u0 aa&i
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
13/20
M!$!ai Or$a!i%& /a!$ Bra$a& ()*
•U!tu' +r+a$ai +r+a$ai or$a!i%& /a!$ 0idup +r%a&atu&+u0a! pru di'!ai d!$a! &!$$u!a'a! %1u&a0 ,iri
p&+da ti!$'at %p%i% /a!$ +r%i-at ttap %,ara
tr%i%t&ati%a%i.
•
P!$$u!aa! ,iri p&+da /a!$ +r%i-at ttap %,aratr%i%t&ati%a%i tr%+ut %0i!$$a &&u!$'i!'a! u!tu'
&&+da'a! %uatu or$a!i%& d!$a! or$a!i%& ai!!/a
di%+ut dtr&i!a%i (determination*.
• U!tu' &&uda0'a! p!$$u!aa!!/a &a'a ,iri p&+da
pru di%u%u! daa& poa da! atura! trt!tu daa& +!tu'
'u!,i dtr&i!a%i (determination key *.
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
14/20
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
15/20
Atura! p!a&aa! u!tu' +r+a$ai $oo!$a!
or$a!i%&
• Or$a!i%& $oo!$a! +i!ata!$: I!tr!atio!a #od o- ;ooo$i,a
No&!,atur (tata!a&a 07a! Edi%i I< %1a' ) a!uari 2888*
(0ttp:44777.+io%i%.or$.u'4=rdo,%4i,=!4#ODE.HTM*
• Or$a!i%& $oo!$a! tu&+u0a! da! 1a&ur: I!tr!atio!a #od o-
Bota!i,a No&!,atur (tata!a&a tu&+u0a! St. Loui% #od*
(0ttp:44777.+io%i%.or$.u'4=rdo,%4,od%4i,+!.0t&*
• Or$a!i%& $oo!$a! tu&+u0a! +udida/a (ta!a&a!*: I!tr!atio!a
#od o- No&!,atur -or #uti6atd Pa!t% (tata!a&a ta!a&a!
di%i )99>* (0ttp:44777.+io%i%.or$.u'4=rdo,%4,od%4i,!,p.0t&*
•
Or$a!i%& $oo!$a! +a'tria: I!tr!atio!a #od o- No&!,aturo- Ba,tria (tata!a&a +a'tria Edi%i R6i%i% )9?8*
(0ttp:44777.+io%i%.or$.u'4=rdo,%4,od%4i,!+.0t&*
• Or$a!i%& $oo!$a! 6iru%: I!tr!atio!a #od o- * (
0ttp:44777.+io%i%.or$.u'4=rdo,%4,od%4i,6,!.0t&*
http://www.biosis.org.uk/zrdocs/codes/icvcn.htmhttp://www.biosis.org.uk/zrdocs/codes/icvcn.htm
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
16/20
Ka%i-i'a%i da! Ta'%o!o&i OPT
• Atura! p!a&aa! &!$atur p&+ria! !a&a +rda%ar'a!
p!$$oo!$a! %,ara +r1!1a!$ (hierarchy *5 /aitu $oo!$a! +%ar tru%
di+a$i"+a$i &!1adi $oo!$a! +i0 ',i %+a$ai +a$ia!!/a.
• Ka%i-i'a%i &rupa'a! pro%% p&+ria! !a&a %uatu or$ai%& /a!$
ta0 diid!ti-i'a%i %,ara +r1!1a!$5 %da!$'a! p!&pata!
or$a!i%& pada %tiap 1!1a!$ d!$a! &!$i'uti atura! p&+ria!
!a&a /a!$ ta0 di%pa'ati %,ara i!tr!a%io!a di%+it ta'%o!o&i
(taxonomy *.
• Goo!$a! ("+io!ta*5 Su+"$oo!$a!5 Di6i%i or Fiu& ("p0/ta*5 Su+"di6i%i or
Su+"-iu& ("p0/ti!a* @Watr% a!d Ki &!$$u!a'a! "i,a5 &!$i'uti
#ro!ui%t5 Ta'0ta1a! a!d ;i&&r&a!()9*C5 Ka% ("op%ida* @KUB
&!$$u!a'a! "ataC5 Su+"'a% ("ida*5 Supr"ordo ("a!a*5 Ordo ("
a%*5 Su+"ordo ("i!a*5 Supr"-a&ii ("aria*5 Fa&ii ("a,a5 d!$a! ?pr',uaia!*5 Su+"-a&ii ("oida*5 Tri+ ("a*5 Su+"tri+ ("i!a*5
S'%i5 Su+"%'%i5 G!u% (1a&a' $!ra*5 Su+"$!u%5 Sri5 Su+"%ri5
Sp,i% (%i!$'ata! %p. u!tu' tu!$$a %pp. u!tu' 1a&a'*5 Su+"%p%i%
(%i!$'ata! %u+%p. u!tu' tu!$$a5 %u+%pp. u!tu' 1a&a'*5 6arita%
(%i!$'ata!. 6ar.*5 Kuti6ar %i!$'ata! ,6.5 Su+"6arita%5 -or&a (%i!$'. -.*5da! %u+"-or&a
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
17/20
Na&a I&ia0 Or$a!i%&• Id!ti-i'a%i or$a!i%& u!tu' tu1ua! pra'ti% %prti &i%a!/a
u!tu' tu1ua! pri!du!$a! ta!a&a! pada u&u&!/adia'u'a! pada 1!1a!$ ta'%o! %p%i% ' +a7a0
• Na&a i&ia0 di+ri'a! 'pada or$a!i& 0idup5 +u'a!
'pada or$a!i%& &ati atau produ' /a!$ di0a%i'a!
•
Na&a i&ia0 %p%i% di%+ut !a&a +i!o&ia 'ar!a trdiriata% 2 'ata /a!$ di,ta' &iri!$: 'ata prta&a /a!$ di&uai
d!$a! 0uru- 'apita &rupa'a! $!u% da! 'ata 'dua
%&ua!/a ditui% d!$a! 0uru- ',i &rupa'a! pitt
%p%i%
• Na&a i&ia0 di +a7a0 'o&po' ta'%o! %p%i% tu&+u0a!
+r+da u!tu' tu&+u0a! (iar* da! ta!a&a! (+udida/a*:
6arita% u!tu' tu&+u0a! 0a%i pr+ia'a! %,ara aa&i da!
'uti6ar (,uti6atd 6arit/5 di%i!$'at ,6.* u!tu' 0a%i
p&uiaa!
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
18/20
Na&a U&u&
• Sai! &&pu!/ai !a&a i&ia05 or$a!i%& 1u$a
&&pu!/ai !a&a u&u& atau !a&a 6r!a'uar5 /aitu !a&a/a!$ di+ri'a! daa& +a0a%a %t&pat
• Na&a u&u& +r+da"+da a!tara +a0a%a /a!$ %atu
d!$a! +a0a%a /a!$ ai!5 +a0'a! daa& %atu +a0a%a
•
Na&a u&u& ada /a!$ %uda0 di+a'u'a! daa& +a0a%atrt!tu5 &i%a!/a daa& +a0a%a I!$$ri%5 ada /a!$ +u&5
&i%a daa& +a0a%a I!do!%ia
• Na&a u&u& +a0'a! ada /a!$ p!$$u!aa!!/a ra!,u
daa& +a0a%a trt!tu5 &i%a!/a daa& +a0a%a I!do!%ia0a&a +aa!$ da! 0a&a 7r!$ +rrarti: ()* 0a&a +rupa
+aa!$47r!$ atau 0a&a /a!$ &!$$a!$$u da!4atau
&ru%a' +aa!$47r!$ a!ao$ d!$a! i%tia0 0a&a
ta!a&a! padi5 p!/a'it pi%a!$5 d%t.
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
19/20
Ada prta!/aa!
8/18/2019 Modul2 Pb3, Konsep OPT
20/20
P!utup
•
Br+a$ai or$a!i%& &ru%a' da!4atau &!$$a!$$uta!a&a! d!$a! ,ara /a!$ +r+da"+da
• Or$a!i%& /a!$ &!$$a!$$u da! atau &ru%a'
ta!a&a! di'at$ori'a! %+a$ai OPT +rda%ar'a!
'&a&pua! i!di6idu &!$$a!$$u da!4atau
&!i&+u'a! 'ru%a'a!5 padat popua%i5 da! !iai
'o!o&i4%o%ia ta!a&a! /a!$ di$a!$$u da!4atau
diru%a'
• Br+a$ai or$a!i%& 0idup +r%a&a"%a&a d!$a!
ta!a&a! %0i!$$a u!tu' dapat &!$!ai!/a %tiapor$a!i%& pru di+ri !a&a d!$a! atura! /a!$ 1a%
da! tr%i%t&ati%a%i