Laporan Resmi Praktikum Farmakognosi v Fix

7/24/2019 Laporan Resmi Praktikum Farmakognosi v Fix

1/16

PERCOBAAN V

IDENTIFIKASI KOMPONEN JAMU

I. Tujuan

1. Mengidentifia!i "#$"nen $en%u!un ja#u !e&a'a "'gan"(e$ti)

#a'"!"$i) dan #i'"!"$i.

II. Penda*u(uan

Ja#u ada(a* "+at t'adi!i"na( Ind"ne!ia %ang di+uat da'i tu#+u*an)

+a*an *e,an) +a*an #ine'a() !ediaan !a'ian -ga(eni atau &a#$u'an da'i

+a*an te'!e+ut !e&a'a tu'un/te#u'un te(a* digunaan untu $eng"+atan

+e'da!a'an $enga(a#an -0a'#ant") 223. Ja#u +e'a!a( da'i +a*a!a Ja,a

Kun" ja#$i atau u!"d". A'tin%a $en%e#+u*an #enggunaan 'a#uan) d"a

atau u!"d" -T'u+u!) 212.

Be'da!a'an &a'a $e#+uatann%a i!ti(a* ja#u g"d"g diena( untu

#en%e+ut 'e+u!an !i#$(i!ia !ega' dan e'ing. 4a(u ada ja#u !edu* untu

!i#$(i!ia *e'+a( %ang di&a#$u' dengan ai' $ana! tan$a $'"!e! $e#a!aan-T'u+u!) 212. Be'da!a'an &a'a $e'!ia$ann%a) ja#u di+edaan

+e'da!a'an dua e("#$" +e!a' %aitu5 ja#u %ang #engandung !atu jeni!

tana#an "+at dan ja#u %ang #engandung dua atau (e+i* tana#an "+at.

Te'da$at e#$at &a'a $en%ajian ja#u %ang t'adi!i"na( %aitu5 ja#u !ega')

ja#u g"d"gan) ja#u !edu*an) ja#u "(e!an) dan &a'a %ang #"de'n %aitu5

ja#u da(a# +entu $i() ta+(et atau a$!u( -Ri!,an dan R"e#ant%") 22.

Be'da!a'an $enggunaann%a) ja#u #enu'ut Ti(aa' et a(.) -166die("#$"an e da(a# (i#a ateg"'i %aitu5 "+at) $e'a,atan e!e*atan)

$e'a,atan e&antian) t"ni dan #inu#an) $e'(indungan tu+u* atau da%a

ta*an.

O+at t'adi!i"na( ada(a* +a*an atau 'a#uan %ang +e'u$a +a*an

tu#+u*an) +a*an *e,an) +a*an #ine'a() !ediaan ga(eni atau &a#$u'an da'i

+a*an/+a*an te'!e+ut) %ang !e&a'a t'adi!i"na( te(a* digunaan untu

$eng"+atan +e'da!a'an $enga(a#an. O+at t'adi!i"na( di+uat atau di'a#u


2/16

da'i +a*an tu#+u*/tu#+u*an) +a*an *e,an) !ediaan !a'ian -ga(eni) atau

&a#$u'an +a*an/+a*an te'!e+ut. O+at t'adi!i"na( !e&a'a tu'un/te#u'un te(a*

digunaan untu e!e*atan +e'da!a'an $enga(a#an. O+at t'adi!i"na( te(a*

digunaan "(e* +e'+agai a!$e #a!%a'aat #u(ai da'i tingat e"n"#i ata!

!a#$ai tingat +a,a*) a'ena "+at t'adi!i"na( #uda* dida$at) *a'gan%a

%ang &uu$ te'jangau dan +e'*a!iat untu $eng"+atan) $e'a,atan dan

$en&ega*an $en%ait -Ditjen POM) 1667.

O+at t'adi!i"na( te'!edia da(a# +e'+agai +entu %ang da$at di#inu#

atau dite#$e(an $ada $e'#uaan $ada $e'#uaan u(it. Teta$i tida

te'!edia da(a# +entu !untian atau ae'"!"(. Da(a# +entu !ediaan "+at/

"+at t'adi!i"na( ini da$at +e'+entu !e'+u %ang #en%e'u$ai +entu !ediaan

"+at #"d'en) a$!u() ta+(et) (a'utan) atau$un $i( -BP0N) 1668.

a. 4a'utan

4a'utan te'jadi a$a+i(a !uatu 9at $adat +e'!inggungan dengan

!uatu &ai'an) #aa $adat tadi te'+agi !e&a'a #"(eu(e' da(a# &ai'an

te'!e+ut. :at &ai' atau &ai'an +ia!an%a diti#+ang da(a# +"t"( %ang

digunaan !e+agai ,ada* %ang di+e'ian. Ca'a #e(a'utan 9at &ai' ada

dua &a'a %ani 9at/9at %ang aga !ua' (a'ut di(a'utan dengan

$e#ana!an -Anief) 222.

+. Se'+u

Se'+u ada(a* &a#$u'an *"#"gen dua atau (e+i* "+at %ang

di!e+uan. Pada $e#+uatan !e'+u a!a') te'uta#a !e'+u na+ati)

dige'u! te'(e+i* da*u(u !a#$ai de'ajat *a(u! te'tentu !ete(a* itu

die'ingan $ada !u*u tida (e+i* ;2"C.

Se'+u "+at %ang #engandung +agian %ang #uda* #engua$

die'ingan dengan $e't"("ngan +a*an $enge'ing %ang &"&") !ete(a*

itu di!e'+u dengan ja(an digi(ing) ditu#+u dan dige'u! !a#$ai

di$e'"(e* !e'+u %ang #e#$un%ai de'ajat *a(u! !e'+u -Anief) 222.

&. Ta+(et

Ta+(et ada(a* !ediaan $adat) di+uat !e&a'a e#$a/&eta)

+e'+entu 'ata atau &e#$ung 'anga$) u#u#n%a +u(at) #engandung

!atu jeni! "+at atau (e+i* Uni


3/16

Pi( ada(a* !uatu !ediaan %ang +e'+entu +u(at !e$e'ti e(e'eng

#engandung !atu atau (e+i* +a*an "+at. Be'at $i( +e'i!a' anta'a 122

#g !a#$ai ;22 #g. untu #e#+uat $i( di$e'(uan 9at ta#+a*an !e$e'ti

9at $engi!i untu #e#$e'+e!a'


4/16

!ede#iian 'u$a. Jeni! ja#u ini te(a* +an%a die#+angan "(e*

a(angan indu!t'i ja#u a'ena +entu !ediaan %ang $'ati! !e'ta ta*an

(a#a dengan tida #engu'angi *a!iat ja#u te'!e+ut.

d. Ja#u O(e!Penggunaan ja#u ini di(auan dengan &a'a di"(e! $ada tu+u* +agian

(ua' tu+u* -tida di#inu#. Bentu ja#u ini di!e+ut $i(i! atau ta$e(.

Bentu ja#u ini !e$e'ti $a!ta atau "("id) dan +ia!an%a da(a# "ndi!i

!ega' #au$un e'ing. Pe#+uatan ja#u ini tida jau* +e'+eda !e$e'i

ja#u !edu* atau$un ja#u !ega' aan teta$i &a'a $enggunaan%a &uu$

dengan di"(e!an atau dite#$e(an $ada (ua' tu+u* -u(it %ang

te'ena $en%ait.

e. Ja#u Da(a# Bentu Pi( Ta+(et Dan Ka$!u(Da(a# u$a%a #e#enu*i !e(e'a "n!u#en !aat ini) indu!t'i ja#u te(a*

#e#+uat ja#u da(a# +entu $i() ta+(et dan a$!u(. Bentu ja#u ini

!angat !ede'*ana dan #uda* untu di"n!u#!i !e$e'ti "+at/"+atan

#"de'n. Ba*an ja#u %ang digunaan teta$ #enggunaan +a*an/

+a*an da'i tu#+u*/tu#+u*an aan teta$i $'"!e! $e#+utann%a te(a*

#e(a(ui $'"!e! %ang #"de'n. Se*ingga "n!u#en tida #e'a!a

di'e$"tan untu #eng"n!u#!in%a.

III. A(at dan Ba*an

A(at %ang digunaan $ada $'atiu# a(i ini anta'a (ain a&a

$e#+e!a') #i'"!"$) "+je g(a!!) &"


5/16

.Ja#u Se'+u

Di(auan $e#e'i!aan !e&a'a #i'"!"$i

Dite#uan f'ag#en *a! $ada !e'+u ja#u

Ditentuan na#a !i#$(i!ia $en%u!un !e'+u ja#u

V. 0a!i( dan Pe#+a*a!an

a. 0a!i(

i. O'gan"(e$ti Rajangan K"de A

K"#$"ne

n

Bau Ra!a ?a'na

1. K*a! a'"#ati! Tida +e'a!a Kuning/O'ange

. K*a! a'"#ati! Peda! Puti*

8. K*a! a'"#ati! Tida +e'a!a Kuning

ii. Ma'"!"$i Rajangan K"de A

K"#$"ne

n

Ma'"!"$i

1. Ri#$ang@ 1/ @ $e'#uaan a!a'

. Ri#$ang@ 1/); @ $e'#uaan a!a'

8. Ri#$ang@ 1);/8 @ $e'#uaan a!a'

Identifia!i 5

1. K"#$"nen 1 5 Kun%it -Curcuma domestica Rhizom. K"#$"nen 5 Ja*e -Zingiberaceae officinale Rhizom

8. K"#$"nen 8 5 Te#u(a,a -Curcuma xanthoriza Rhizom

iii. Mi'"!"$i Se'+u K"de 7

N". Mi'"!"$i 4ite'atu'

JAMU SERBUK

0ASI4


6/16

1. Dengan auade!

Pe'+e!a'an 1212

. Dengan ("'a( *id'at 32 >

Pe'+e!a'an 1212

Pe'+e!a'an 7212

=a#+a' #i'"!"$i un%it (ite'atu' dengan uu'an 122 -ata!

dan 722 -+a,a* #e#$e'(i*atan !t'utu' 'i#$ang #u(ai da'i

+agian (ua' -e$ide'#i! !a#$ai da(a# -Ste(e


7/16

=a#+a' f"t"

da'i $enga#atan #i'"!"$i un%it (ite'atu' di#ana ga#+a'

di!a#$ing #e'u$aan $e'+e!a'an 122

-Ru#ana) 227.

M"'f"("gi

Pena#$ang 'i#$ang un%it

-Said) 222.

=a#+a'

#i'"!"$i un%it da'i (ite'atu'

-De$e! RI) 1633.

-


8/16

=a#+a'

Mi'"!"$i

$ena#$ang

#e(intang u(it

+ua* je'u.

Kete'angan 5

1. E$ide'#i!

. 0i$"de'#i!8. K'i!ta(

a(!iu#

"!a(at

7. Ke(enja' #in%a at!i'i

;. Me!"a'$

Mi'"!"$i

!e'+u

!i#$(i!ia

u(it +ua*

je'u

Kete'angan5

1. E$ide'#i!

. Me!"a'$

8. Be'a!

$e#+u(u*

7. K'i!ta( a(!iu# "!a(at

;. St"#ata

. Ke(enja' #in%a at!i'i

M"'f"("gi

Pena#$ang

Ri#$ang

ja*e


9/16

=a#+a'

#i'"!"$i Ja*e da'i (ite'atu'

-T*"#a!) 166.

=a#+a' #i'"!"$i en&u' di#ana ga#+a' di!a#$ing

#e'u$aan $e'+e!a'an 122

Pena#$ang en&u'

#enu'ut (ite'atu'

De$e! RI -1633.

Identifia!i 5

1. Kun%it -Curcuma

domestica Rhizom

. Ku(it Je'u -Citrus aurantifolia Pericarpium


10/16

+. Pe#+a*a!an

Se&a'a u#u# ana(i!i! "+at t'adi!i"na( ja#u die("#$"an

#enjadi dua#a&a# ana(i!i!) %aitu ana(i!i! ua(itatif dan ana(i!i!

uantitatif. Ana(i!i! ua(itatif +e'fung!i untu #engidentifia!ian jeni!

da'i !uatu 9at atau !i#$(i!ia %angte'da$at $ada +a*an +aun%a)

!edangan ana(i!i! uantitatif %aitu $eneta$an ada' atau e#u'nian da'i

9at atau !i#$(i!ia %ang aan diana(i!i! -D*a'#a) 16;.

Pada $'atiu# a(i ini) di(auan $engujian !e&a'a ua(itatif

"+at t'adi!i"na( ja#u +ia!an%a %ang di$e'gunaan untu

#engidentifia!i atau #engana(i!i! jeni! +a*an +au da'i !uatu !i#$(i!ia+ai da'i jeni! tu#+u*an #au$un *e,an. Dida(a# $e#e'i!an ua(itatif

ini #e(i$uti ana(i!i! !e+agai +e'iut 5

1. Pengujian "'gan"(e$ti %aitu untu #engeta*ui e*u!u!an ,a'na)

+au) dan 'a!a da'i !i#$(i!ia %ang diuji.

. Pengujian #a'"!"$i %aitu $engujian %ang di(auan dengan

#enggunaan a&a $e#+e!a' atau dengan inde'a. Fung!in%a untu

#en&a'i e*u!u!an #"'f"("gi uu'an dan +entu !i#$(i!ia %ang

diuji.8. Pengujian #i'"!"$i %aitu $engujian %ang di(auan dengan

#enggunaan #i'"!"$ dengan $e#+e!a' te'tentu %ang !e!uai

dengan e$e'(uan !i#$(i!ia %ang diuji da$at +e'u$a !a%atan

#e(intang) 'adia() $a'ade'#a( #au$un #e#+uju' atau +e'u$a !e'+u.

Fung!in%a untu #engeta*ui un!u'/un!u' anat"#i ja'ingan %ang

*a! da'i !i#$(i!ia.

-D*a'#a) 16;.

Kun%it te'#a!u da(a# tana#an 'e#$a* dan "+at. Tana#an

un%it tu#+u* +e'&a+ang dengan tinggi 72/122 . Batang #e'u$aan

+atang !e#u) tega) +u(at) #e#+entu 'i#$ang dengan ,a'na *ijau

euningan dan te'!u!un da'i $e(e$a* daun -aga (una. Daun tungga()

+entu +u(at te(u' -(an!et #e#anjang *ingga 12/72 ) (e+a' /1);

dan $e'tu(angan #en%i'i$ dengan ,a'na *ijau $u&at. Be'+unga

#aje#u %ang +e'a#+ut dan +e'!i!i da'i $u&u +atang !e#u) $anjang

12/1; dengan #a*"ta !eita' 8 dan (e+a' 1); ) +e',a'na


11/16

$uti* atau euningan. Ujung dan $anga( daun 'un&ing) te$i daun %ang

'ata. Ku(it (ua' 'i#$ang +e',a'na jingga e&"(atan) daging +ua* #e'a*

jingga euning/uningan -0a'iana) 223.

Kun%it #e#$un%ai 'a!a aga $a*it) +au *a! a'"#ati) +e'!ifat

#en%ejuan dan tida +e'a&un. Ba*an i#ia %ang te'andung da(a#

un%it anta'a (ain %aitu Caffei& a&id. Kun%it juga #engandung !en%a,a

+e'*a!iat "+at %ang di!e+ut u'u#in"id %ang te'di'i da'i u'u#in)

de!#et"!iu#in dan +i!de!#et"!iu'u#in -0a'iana) 223.

Kandungan i#ia un%it te'di'i ata! a'+"*id'at -6)7>) $'"tein

-)8>) (e#a -;)1>) #ine'a( -8);>) dan #"i!tu'e -18)1>. Min%a

e!en!ia( -;)> di*a!i(an dengan de!ti(a!i ua$ da'i 'i#$ang %aitu a/

$*e((and'ene -1>) !a+inene -2.>) &ine"( -1>) +"'ne"( -2.;>)

9ingi+e'ene -;> dan !e!uite'$ine! -;8>. Ku'u#in

-dife'u("%(#et*ane -87> #e'u$aan "#$"nen atif da'i un%it

%ang +e'$e'an untu ,a'na uning) dan te'di'i da'i u'u#in I -67>)

u'u#inII -> and u'u#in III -2.8> -At#aja) 22.

K(a!ifia!i Kun%it -Curcuma domestica 5

Di


12/16

=enu! 5Zingiber

S$e&ie! 5Zingiber officinale

O'gan"(e$ti!

Ra!a 5 Aga Peda!

Bau 5 K*a! A'"#ati

?a'na 5 Ku(it &"(at euningan) tenga* uning

Sediaan 5 Ri#$ang -di!a%at #e(intang

Sidi et a(.) -166; da(a# Cand'a -22 #ena#+a*an !e+agai

tu#+u*an *e'+a) te#u(a,a -daging +ua* #e#$un%ai andungan

!en%a,a i#ia %ang +e'#anfaat untu $eng"+atan. K"#$"nen uta#a

%ang te'andung da(a# 'i#$ang te#u(a,a %aitu 7/;6)7 > 9at

te$ung) 1)/) > u'u#in dan 1)7/1)8 > #in%a a!i'i dan

di$e'&a%a da$at #eningatan e'ja ginja( !e'ta antiinf(a#a!i.

K(a!ifia!i Te#u(a,a -Curcuma xanthorrhiza 5

Kingd"# 5Plantae

Di


13/16

Ja#u #e'u$aan !uatu !edian "+at +a*an a(a# %ang ea#anan dan

*a!iatn%a te(a* dieta*ui !e&a'a tu'un/te#u'un +e'da!a'an

$enga(a#an e#$i'i.

Ja#u 'ajangan %ang diuji ada(a* &a#$u'an 'ajangan un%it) te#u(a,a)

dan ja*e.

Ja#u !e'+u %ang diuji ada(a* &a#$u'an !e'+u un%it dan u(it +ua*

je'u.

VII. Dafta' Pu!taa

Anief) 222) Ilmu Meraci !bat "eori dan Prati) U=M P'e!!)

"g%aa'ta.

At#aja) D. A.) 22) #ngaruh #stra $unyit %Curcuma &omestica'

"erhadap (ambaran Mirosopi Muosalambung Mencit)alb*Cyang &iberi Parasetamol) Fau(ta! Ked"te'an Uni


14/16

VIII. 4a#$i'an

a. Ja,a+an Pe'tan%aan 5

1. A$aa* $e'+edaan anta'a ja#u 'e+u!an -g"d"gan dengan !edu*anGJa,a+ 5 Ja#u !edu*an te'+uat da'i +e'+agai #a&a# tana#an "+at

+e'u$a daun/daunan dan 'i#$ang %ang digunaan !e&a'a tungga(

atau &a#$u'an. Tana#an "+at %ang +e'u$a daun (ang!ung di!edu*

dengan ai' $ana! dan ai' !edu*ann%a di#inu#. Sedangan %ang

+e'u$a 'i#$ang *a'u! di$a'ut te'(e+i* da*u(u) e#udian di!edu*

dengan ai' $ana!.

Ja#ugodogan#e'u$aan ja#u t'adi!i"na( %ang te'+uat da'i +a*an/

+a*an !ega' atau e'ing %ang di'e+u! da(a# ,atu te'tentu

e#udian ai' 'e+u!ann%a di#inu#. Tana#an "+at %ang $a(ing

+an%a digunaan untu #e#+uat ja#u godoganada(a* daun !i'i*

-Piper betle 4INN.

. Se+utan +a*an i#ia "+at -BKO %ang !e'ing dita#+a*an $ada

"#$"!i!i ja#u +e!e'ta efe !a#$ingn%aH

Ja,a+ 5

a. Si(denafi( Sit'at5 da$at #en%e+a+an !ait e$a(a) $u!ing) #ua()

n%e'i $e'ut) gangguan $eng(i*atan) 'initi! -'adang *idung)

+a*an e#atian.

+. Feni(+uta!"n 5 da$at #en%e+a+an #ua() #unta*) 'ua# u(it)

"ede#a) $enda'a*an (a#+ung) n%e'i (a#+ung) 'ea!i

*i$e'!en!iti


15/16

8. Be'ian !atu &"nt"* 'a#uan ja#u %ang +e'eda' di $a!a'an dan

je(a!an fung!i da'i #a!ing/#a!ing +a*an $en%u!unn%aH

Ja,a+ 5 Ja#u Pega( 4inu K"#$(it Sid" Mun&u(

Komposisi :

Ja#u Pega( 4inu) Be'a! Ken&u') Madu Ke#+ang) Ja*e ?angi dan

Pi( gin!eng.

Mekanisme :

Ja#u Pege( 4inu K"#$(it da$at #engu'angi $ega( dan (inu a'ena 5

a. Mengandung +a*an anti n%e'i dan 'adang -#e'i&a +"("ng) &a+e

ja,a) ja*e) (e#$u%ang ,angi) (engua!) +e'a! en&u'.

+. Mengandung +a*an %ang #engend"'an "t"t -#e'i&a +"("ng)

&a+e ja,a) (e#$u%ang ,angi) 'i#$ang tei) en&u'

&. Mengandung +a*an %ang anti (e(a* -gin!eng.

d. Mengandung +a*an %ang #e'u$aan t"ni -gin!eng) 'i#$ang

tei.

e. Mengandung +a*an %ang #ena#+a* naf!u #aan -#e'i&a

+"("ng) (e#$u%ang ,angi) ja*e) en&u') 'i#$ang tei.

Kegunaan :

Meng"+ati (e(a*) $ege( (inu) n%e'i $ada "t"t/"t"t dan tu(ang/tu(ang di

!e(u'u* tu+u* !ete(a* +ee'ja) +e'"(a* 'aga atau #e(auan

$e'ja(anan jau*.

+. =a#+a' 5


16/16

Laporan Resmi Praktikum Farmakognosi v Fix

Documents