Top Banner
Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected] http://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/ Kolokium Ajeng Ajeng Siti Fatimah, Achmad Farajallah dan Arif Wibowo. 2009. Karakterisasi Genom Mitokondria Gen 12SrRNA - COIII pada Ikan Belida Batik Anggota Famili Notopteridae. Kolokium disampaikan Tanggal 17 Desember 2009. Departemen Biologi FMIPA IPB. PENDAHULUAN Latar Belakang Ikan belida tergolong dalam Famili Notopteridae, genus Chitala dengan daerah persebaran meliputi India, Pakistan, Bangladesh, Srilanka, Nepal, Thailand dan Indonesia (Jawa, Sumatera dan Kalimantan). Ikan belida memiliki nilai ekonomi yang tinggi karena dagingnya yang enak dan pola sisiknya yang unik sehingga dimanfaatkan untuk konsumsi ataupun ikan hias, bahkan di Sumatera Selatan digunakan sebagai maskot dan pembuatan makanan khas lokal (Madang 1999). Secara umum populasi Chitala sp. di seluruh dunia terus menurun khususnya di Sumatra Selatan penurunan populasi terutama diakibatkan kerusakan habitat dan penangkapan langsung dari alam. Oleh karena itu, Conservation Assessment and Management Plan (CAMP) mengkategorikan Chitala sp. sebagai spesies langka (Sarkar et al. 2008). Pemerintah juga mengeluarkan SK Mentan No.716/Kpts/UM/ 10/1980 dan PP 7/1999 yang menyatakan bahwa semua jenis ikan dari genus Notopterus merupakan ikan yang dilindungi. Salah satu upaya untuk melestarikan ikan belida ialah dengan mengumpulkan informasi sebanyak-banyaknya baik informasi morfologi maupun genetik. Informasi genetik antara lain didapatkan dengan melakukan karakterisasi genom mitokondria sebagai dasar aplikasi lanjutan yang terkait dengan populasi belida. Genom mitokondria hewan merupakan genom sitoplasmik yang diwariskan secara maternal, dan tidak mengalami rekombinasi. Dengan begitu, keragaman yang ditemukan pada genom mitokondria disebabkan oleh kejadian mutasi. Genom mitokondria terdiri atas 2 gen penyandi rRNA, 22 tRNA, dan 13 protein yang terlibat dalam rangkaian rantai respirasi selular, dan satu ruas yang berfungsi sebagai pengontrol transkripsi yang dikenal sebagai dloop. Pada saat ini, genom mitokondria sangat populer dijadikan sebagai penanda molekular untuk mempelajari berbagai fenomena populasi hewan, baik analisis intraspesies maupun interspesies. page 1 / 102
102

Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]

Oct 19, 2019

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Kolokium Ajeng

Ajeng Siti Fatimah, Achmad Farajallah dan  Arif Wibowo. 2009.  Karakterisasi GenomMitokondria Gen 12SrRNA - COIII pada Ikan Belida Batik Anggota Famili Notopteridae. Kolokium disampaikan Tanggal 17 Desember 2009. DepartemenBiologi FMIPA IPB.

PENDAHULUANLatar Belakang

Ikan belida tergolong dalam Famili Notopteridae, genus Chitala dengan daerahpersebaran meliputi India, Pakistan, Bangladesh, Srilanka, Nepal, Thailand danIndonesia (Jawa, Sumatera dan Kalimantan).

Ikan belida memiliki nilai ekonomi yang tinggi karena dagingnya yang enak danpola sisiknya yang unik sehingga dimanfaatkan untuk konsumsi ataupun ikan hias,bahkan di Sumatera Selatan digunakan sebagai maskot dan pembuatan makanankhas lokal (Madang 1999). Secara umum populasi Chitala sp. di seluruh dunia terusmenurun khususnya di Sumatra Selatan penurunan populasi terutama diakibatkankerusakan habitat dan penangkapan langsung dari alam. Oleh karena itu, Conservation Assessment and Management Plan (CAMP) mengkategorikan Chitalasp. sebagai spesies langka (Sarkar et al. 2008). Pemerintah juga mengeluarkan SKMentan No.716/Kpts/UM/ 10/1980 dan PP 7/1999 yang menyatakan bahwa semuajenis ikan dari genus Notopterus merupakan ikan yang dilindungi. Salah satu upayauntuk melestarikan ikan belida ialah dengan mengumpulkan informasisebanyak-banyaknya baik informasi morfologi maupun genetik. Informasi genetikantara lain didapatkan dengan melakukan karakterisasi genom mitokondria sebagaidasar aplikasi lanjutan yang terkait dengan populasi belida.

Genom mitokondria hewan merupakan genom sitoplasmik yang diwariskan secaramaternal, dan tidak mengalami rekombinasi. Dengan begitu, keragaman yangditemukan pada genom mitokondria disebabkan oleh kejadian mutasi. Genommitokondria terdiri  atas 2  gen penyandi  rRNA, 22  tRNA, dan 13 protein yangterlibat dalam rangkaian rantai  respirasi selular, dan satu ruas yang berfungsisebagai pengontrol transkripsi yang dikenal sebagai dloop. Pada saat ini, genommitokondria sangat populer dijadikan sebagai penanda molekular untukmempelajari berbagai fenomena populasi hewan, baik analisis intraspesies maupuninterspesies.

page 1 / 102

Page 2: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Tujuan

Penelitian ini bertujuan untuk mengkarakterisasi runutan nukleotida genommitokondria gen 12SrRNA-COIII pada ikan belida batik anggota Famili Notopteridae.

Waktu dan Tempat

Penelitian akan dilaksanakan pada bulan Februari-Agustus 2010 di LaboratoriumZoologi Departemen Biologi, FMIPA, IPB.

BAHAN DAN METODE

Alat dan Bahan

Alat-alat yang akan digunakan ialah Thermocycler TaKaRa MP4, Genomic DNA minikit for fresh blood (Geneaid), PCR kit, dan beberapa labware.

Metode

Ekstraksi dan Isolasi DNA. Isolasi DNA akan dilakukan menggunakan GenomicDNA mini kit for blood (Geneaid) yang dimodifikasi. Sel-sel darah ikan belida yangdisimpan dalam alkohol 70% dicuci dengan air destilata dua kali kemudiandisuspensukan dalam bufer STE (NaCl 1M, Tris-HCL 10mM, EDTA 0.1mM, pH 8)hingga volume 350µl. Sel sel darah dilisis dengan SDS 1% dan proteinase K 0.125mg/ml pada suhu 55oC selama 1 jam sambil dikocok pelan. Metode ekstraksi DNAselanjutnya mengikuti petunjuk Genomic DNA mini kit for fresh blood(Geneaid).

Amplifikasi dan Visualisasi Fragmen DNA. Amplifikasi genom mitokondria akanmenggunakan primer yang didesain menggunakan Primer 3 (http://frodo.wi.mit.edu/primer3/). Primer  akan dilekatkan ke bagian yang paling

page 2 / 102

Page 3: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

conserved dari hasil pensejajaran genom mitokondria dari 7 spesies anggotaNotopteridae yang ada di GeneBank (www.ncbi.nlm.nih.gov) (Tabel), pada ruasantara gen 12SrRNA sampai ke COIII dengan opsi: product size: 7000-9000, primersize: min 20 – opt 24 – max 27, Tm: min 56 – opt 60 – max 63, GC content: min 33%– opt 48% –max 55%. Reaksi PCR akan dilakukan dengan volume 25 µl yangkomposisi pereaksi dan kondisinya akan dioptimasikan. Komposisi perteaksi yangakan dioptimasikan adalah konsentrasi MgCl2 dan dNTP, sedangkan kondisi PCRyang akan dioptimasikan adalah suhu annealing.  Produk PCR akan diujimenggunakan PAGE 6% dalam bufer 1x TBE  (10 Mm Tris-HCL, 1 M asam borat, danEDTA 0.1 Mm) yang dijalankan pada kondisi 180 Mv selama 40 menit. SelanjutnyaDNA akan diwarnai dengan pewarnaan sensitif perak.

Tabel Tujuh spesies anggota Notopteridae di GenBank

No. No.Akses

Spesies No. No.Akses

Spesies

1 AP008921

Chitala blanci 5 AP008925

Notopterusnotopterus

2 AP008922

Chitala lopis 6 AP008926

Papyrocranuscongoensis

3 AP008923

Chitala ornata 7 AP008927

Xenomystus nigri

4 AP008924

Notopterusnotopterus

 

Perunutan Produk PCR. Produk  PCR berupa pita tunggal di atas gel poliakrilamid dan berukuran sesuai desainprimer akan dimurnikan untuk dijadikan cetakan dalam PCR for sequencing. Tahap pertama PCR for sequencingakan menggunakan primer yang sama dengan sewaktu amplifikasi awal. Runutan DNA yang diperoleh,kemudian dijadikan input untuk mendesain primer berikutnya (primer walking). 

Analisis DNA Sequencing. Analisis runutan DNA akan dilakukan menggunakan MEGA 4 (MolecularEvolutionary Genetics Analysis) (Kumar et al. 2008) dan dibandingkan dengan hasil  pensejajaran  runutannukleotida dari tujuh spesies anggota Notopteridae.

Rencana Kegiatan Penelitian

page 3 / 102page 3 / 102

Page 4: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Kegiatan Bulan ke-1 2 3 4 5 6Ekstraksi dan isolasi DNA √

Optimasi PCR √DNA Sequencing √ √ √ √

Analisis DNA sequencing √ √ √ √Penyusunan Skripsi √ √ √

Seminar √

 

 

 

 

 

DAFTARPUSTAKA

 

Inoue JG,Kumaza

page 4 / 102

Page 5: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

waY,MiyaM,NishidaM.2009.Thehistoricalbiogeography ofthefreshwaterknifefishesusingmitogenomicapproaches:AMesozoicorigin oftheAsiannotopterids(Acti

page 5 / 102

Page 6: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

nopterygii:Osteoglossomorpha).MolecularPhylogeneticsandEvolution 51(2009)486–499.

Kumar S,Dudley J,NeiM &TamuraK(2008)MEGA: Abiologist-centricsoft

page 6 / 102

Page 7: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

ware forevolutionaryanalysisofDNAandproteinsequences.BriefingsinBioinformatics 9:299-306.

MadangK .1999.MorfologiHabitatdanKeragamanGenetikKerabatIkan

page 7 / 102

Page 8: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

BelidaDiPerairanSumateraSelatan.Disertasi.ProgramPascaSarjanaInstitutPertanianBogor.

Ratnayani K,WirajanaIN,LaksmiwatAAIAM.2007.AnalisisVariasi

page 8 / 102

Page 9: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

DaerahD-LoopDNAMitokondriapadaSatuIndividu SukuBaliNormal.JurnalKimia 1(1),Januari2007 :7-14.

SarkarUK,NegiRS,DeepakPK,LakraWS,Paul

page 9 / 102

Page 10: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

SK.2008.Biologicalparametersoftheendangeredfish Chitalachitala (Osteoglossiformes:Notopteridae)fromsomeIndianrivers. FisheriesResearch 90(2008)170–177.Aj

page 10 / 102

Page 11: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

engSitiFatimah, AchmadFarajallahdan  ArifWibowo.2009. KarakterisasiGenomMitokondriaGen12SrRNA-COIIIpadaIkanBelidaBatikAnggotaFamili Notopteridae.

page 11 / 102

Page 12: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

KolokiumdisampaikanTanggal17Desember2009.DepartemenBiologiFMIPAIPB.

PENDAHULUAN

LatarBelakang

Ikanbelidatergolong

page 12 / 102

Page 13: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

dalamFamiliNotopteridae,genus ChitaladengandaerahpersebaranmeliputiIndia,Pakistan,Bangladesh,Srilanka,Nepal,ThailanddanIndonesia(Jawa,SumateradanKali

page 13 / 102

Page 14: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

mantan).

Ikanbelidamemilikinilaiekonomiyangtinggikarenadagingnyayangenakdanpolasisiknyayanguniksehinggadimanfaatkanuntukkonsums

page 14 / 102

Page 15: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

iataupunikanhias,bahkandiSumateraSelatandigunakansebagaimaskotdanpembuatanmakanankhaslokal(Madang1999).SecaraumumpopulasiChitalasp.diselu

page 15 / 102

Page 16: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

ruhduniaterusmenurunkhususnyadiSumatraSelatanpenurunanpopulasiterutamadiakibatkankerusakanhabitatdanpenangkapanlangsungdarialam.Olehkarenaitu,

page 16 / 102

Page 17: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

ConservationAssessmentandManagementPlan(CAMP)mengkategorikanChitalasp.sebagaispesieslangka(Sarkar etal.2008).Pemerintahjugamengeluarkan SKMentanNo.716/K

page 17 / 102

Page 18: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

pts/UM/10/1980danPP7/1999yangmenyatakanbahwasemuajenisikandarigenus Notopterusmerupakanikanyangdilindungi.Salahsatuupayauntukmelestarikanikan

page 18 / 102

Page 19: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

belidaialahdenganmengumpulkaninformasisebanyak-banyaknyabaikinformasimorfologimaupungenetik.Informasigenetikantaralaindidapatkandenganmelakukan

page 19 / 102

Page 20: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

karakterisasigenommitokondriasebagaidasaraplikasilanjutanyangterkaitdenganpopulasibelida.

Genommitokondriahewanmerupakangenomsitoplasmikyang

page 20 / 102

Page 21: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

diwariskansecaramaternal,dantidakmengalamirekombinasi.Denganbegitu,keragamanyangditemukanpadagenommitokondriadisebabkanolehkejadianmutasi.Gen

page 21 / 102

Page 22: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

ommitokondriaterdiri atas 2 genpenyandi rRNA,22 tRNA,dan13proteinyangterlibatdalamrangkaianrantai respirasiselular,dansaturuasyangberfungsisebagai

page 22 / 102

Page 23: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

pengontroltranskripsiyangdikenalsebagaidloop.Padasaatini,genommitokondriasangatpopulerdijadikansebagaipenandamolekularuntukmempelajariberbagai

page 23 / 102

Page 24: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

fenomenapopulasihewan,baikanalisisintraspesiesmaupuninterspesies.

Tujuan

Penelitianinibertujuanuntukmengkarakterisasirunutannukleotidagen

page 24 / 102

Page 25: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

ommitokondriagen12SrRNA-COIIIpadaikanbelidabatikanggotaFamiliNotopteridae.

WaktudanTempat

Penelitianakandilaksanakanpad

page 25 / 102

Page 26: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

abulanFebruari-Agustus2010 diLaboratoriumZoologiDepartemenBiologi,FMIPA,IPB.

BAHANDANMETODE

AlatdanBahan

Alat-

page 26 / 102

Page 27: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

alatyangakandigunakanialah ThermocyclerTaKaRaMP4, GenomicDNAminikitforfreshblood(Geneaid),PCRkit,danbeberapalabware.

Metode

page 27 / 102

Page 28: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

EkstraksidanIsolasiDNA. IsolasiDNAakandilakukanmenggunakan GenomicDNAminikitforblood(Geneaid) yangdimodifikasi.Sel-seldarahikanbelidayang

page 28 / 102

Page 29: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

disimpandalamalkohol70%dicucidenganairdestilataduakalikemudiandisuspensukandalambuferSTE(NaCl1M,Tris-HCL10mM,EDTA0.1mM,pH8)hinggavolume

page 29 / 102

Page 30: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

350µl.SelseldarahdilisisdenganSDS1%danproteinase K0.125mg/mlpadasuhu 55oCselama1jamsambildikocokpelan.MetodeekstraksiDNAselanjutnyamengiku

page 30 / 102

Page 31: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

tipetunjukGenomicDNAminikitforfreshblood(Geneaid).

AmplifikasidanVisualisasiFragmenDNA. Amplifikasigenommitokondriaakanmenggunakanprim

page 31 / 102

Page 32: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

eryangdidesainmenggunakanPrimer 3(http://frodo.wi.mit.edu/primer3/).Primer akandilekatkankebagianyangpaling conserveddarihasilpensejajarangenommito

page 32 / 102

Page 33: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

kondriadari7spesiesanggotaNotopteridaeyangadadiGeneBank(www.ncbi.nlm.nih.gov)(Tabel),padaruasantaragen12SrRNAsampaikeCOIIIdenganopsi:product

page 33 / 102

Page 34: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

size:7000-9000,primersize:min20 –opt24 –max27,Tm:min56 –opt60 –max63,GCcontent:min33%–opt48%–max55%.ReaksiPCRakandilakukandenganvolume25µl

page 34 / 102

Page 35: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

yangkomposisipereaksidankondisinyaakandioptimasikan.KomposisiperteaksiyangakandioptimasikanadalahkonsentrasiMgCl2dandNTP,sedangkankondisi

page 35 / 102

Page 36: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

PCRyangakandioptimasikanadalahsuhuannealing. ProdukPCRakandiujimenggunakanPAGE6%dalambufer 1xTBE (10MmTris-HCL,1 Masamborat,danEDTA

page 36 / 102

Page 37: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

0.1Mm)yangdijalankanpadakondisi180Mvselama40menit.SelanjutnyaDNAakandiwarnaidenganpewarnaansensitifperak.

TabelTujuhspesiesanggota

page 37 / 102

Page 38: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Notopteridae diGenBank

No. No.Akses

Spesies No. No.Akses

Spesies

1 AP008921

Chitala blanci 5 AP008925

Notopterusnotopterus

2 AP008922

Chitala lopis 6 AP008926

Papyrocranuscongoensis

3 AP008923

Chitala ornata 7 AP008927

Xenomystus nigri

4 AP008924

Notopterusnotopterus

 

Perunutan Produk PCR. Produk  PCR berupa pita tunggal di atas gel poliakrilamid dan berukuran sesuai desainprimer akan dimurnikan untuk dijadikan cetakan dalam PCR for sequencing. Tahap pertama PCR for sequencingakan menggunakan primer yang sama dengan sewaktu amplifikasi awal. Runutan DNA yang diperoleh,kemudian dijadikan input untuk mendesain primer berikutnya (primer walking). 

Analisis DNA Sequencing. Analisis runutan DNA akan dilakukan menggunakan MEGA 4 (MolecularEvolutionary Genetics Analysis) (Kumar et al. 2008) dan dibandingkan dengan hasil  pensejajaran  runutannukleotida dari tujuh spesies anggota Notopteridae.

Rencana Kegiatan Penelitian

Kegiatan Bulan ke-1 2 3 4 5 6Ekstraksi dan isolasi DNA √

Optimasi PCR √DNA Sequencing √ √ √ √

Analisis DNA sequencing √ √ √ √Penyusunan Skripsi √ √ √

Seminar √

page 38 / 102

Page 39: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

 

 

 

 

 

DAFTARPUSTAKA

Inoue JG,KumazawaY,MiyaM,NishidaM.2009.Thehistoric

page 39 / 102

Page 40: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

albiogeography ofthefreshwaterknifefishesusingmitogenomicapproaches:AMesozoicorigin oftheAsiannotopterids(Actinopterygii:Osteoglossomorpha).Molecular

page 40 / 102

Page 41: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

PhylogeneticsandEvolution 51(2009)486–499.

Kumar S,Dudley J,NeiM &TamuraK(2008)MEGA: Abiologist-centricsoftware forevolutionaryanalysisofDNAandprotein

page 41 / 102

Page 42: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

sequences.BriefingsinBioinformatics 9:299-306.

MadangK .1999.MorfologiHabitatdanKeragamanGenetikKerabatIkanBelidaDiPerairanSumateraSelatan.Disertasi

page 42 / 102

Page 43: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

.ProgramPascaSarjanaInstitutPertanianBogor.

Ratnayani K,WirajanaIN,LaksmiwatAAIAM.2007.AnalisisVariasiDaerahD-LoopDNAMitokondriapadaSatuIndi

page 43 / 102

Page 44: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

vidu SukuBaliNormal.JurnalKimia 1(1),Januari2007 :7-14.

SarkarUK,NegiRS,DeepakPK,LakraWS,PaulSK.2008.Biologicalparametersoftheend

page 44 / 102

Page 45: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

angeredfish Chitalachitala (Osteoglossiformes:Notopteridae)fromsomeIndianrivers. FisheriesResearch 90(2008)170–177.AjengSitiFatimah, AchmadFarajallahdan  Arif

page 45 / 102

Page 46: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Wibowo.2009. KarakterisasiGenomMitokondriaGen12SrRNA-COIIIpadaIkanBelidaBatikAnggotaFamili Notopteridae. KolokiumdisampaikanTanggal17Desember

page 46 / 102

Page 47: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

2009.DepartemenBiologiFMIPAIPB.

PENDAHULUAN

LatarBelakang

IkanbelidatergolongdalamFamiliNotopteridae,genus Chitala

page 47 / 102

Page 48: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

dengandaerahpersebaranmeliputiIndia,Pakistan,Bangladesh,Srilanka,Nepal,ThailanddanIndonesia(Jawa,SumateradanKalimantan).

Ikanbelidamemilikinilai

page 48 / 102

Page 49: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

ekonomiyangtinggikarenadagingnyayangenakdanpolasisiknyayanguniksehinggadimanfaatkanuntukkonsumsiataupunikanhias,bahkandiSumatera

page 49 / 102

Page 50: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Selatandigunakansebagaimaskotdanpembuatanmakanankhaslokal(Madang1999).SecaraumumpopulasiChitalasp.diseluruhduniaterusmenurunkhususnyadiSum

page 50 / 102

Page 51: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

atraSelatanpenurunanpopulasiterutamadiakibatkankerusakanhabitatdanpenangkapanlangsungdarialam.Olehkarenaitu, ConservationAssessmentandManagement

page 51 / 102

Page 52: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Plan(CAMP)mengkategorikanChitalasp.sebagaispesieslangka(Sarkar etal.2008).Pemerintahjugamengeluarkan SKMentanNo.716/Kpts/UM/10/1980danPP7/1999yangmenyata

page 52 / 102

Page 53: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

kanbahwasemuajenisikandarigenus Notopterusmerupakanikanyangdilindungi.Salahsatuupayauntukmelestarikanikanbelidaialahdenganmengumpulkaninformas

page 53 / 102

Page 54: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

isebanyak-banyaknyabaikinformasimorfologimaupungenetik.Informasigenetikantaralaindidapatkandenganmelakukankarakterisasigenommitokondriasebagaidasar

page 54 / 102

Page 55: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

aplikasilanjutanyangterkaitdenganpopulasibelida.

Genommitokondriahewanmerupakangenomsitoplasmikyangdiwariskansecaramaternal,dantidakmen

page 55 / 102

Page 56: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

galamirekombinasi.Denganbegitu,keragamanyangditemukanpadagenommitokondriadisebabkanolehkejadianmutasi.Genommitokondriaterdiri atas 2 genpenyandi 

page 56 / 102

Page 57: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

rRNA,22 tRNA,dan13proteinyangterlibatdalamrangkaianrantai respirasiselular,dansaturuasyangberfungsisebagaipengontroltranskripsiyangdikenalsebagai

page 57 / 102

Page 58: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

dloop.Padasaatini,genommitokondriasangatpopulerdijadikansebagaipenandamolekularuntukmempelajariberbagaifenomenapopulasihewan,baikanalisisintraspes

page 58 / 102

Page 59: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

iesmaupuninterspesies.

Tujuan

Penelitianinibertujuanuntukmengkarakterisasirunutannukleotidagenommitokondriagen12SrRNA-COIIIpadaikan

page 59 / 102

Page 60: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

belidabatikanggotaFamiliNotopteridae.

WaktudanTempat

PenelitianakandilaksanakanpadabulanFebruari-Agustus2010 diLaboratoriu

page 60 / 102

Page 61: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

mZoologiDepartemenBiologi,FMIPA,IPB.

BAHANDANMETODE

AlatdanBahan

Alat-alatyangakandigunakanialah Thermoc

page 61 / 102

Page 62: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

yclerTaKaRaMP4, GenomicDNAminikitforfreshblood(Geneaid),PCRkit,danbeberapalabware.

Metode

EkstraksidanIsolasiDNA. Isolasi

page 62 / 102

Page 63: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

DNAakandilakukanmenggunakan GenomicDNAminikitforblood(Geneaid) yangdimodifikasi.Sel-seldarahikanbelidayangdisimpandalamalkohol70%dicuci

page 63 / 102

Page 64: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

denganairdestilataduakalikemudiandisuspensukandalambuferSTE(NaCl1M,Tris-HCL10mM,EDTA0.1mM,pH8)hinggavolume350µl.Selseldarahdilisisdengan

page 64 / 102

Page 65: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

SDS1%danproteinase K0.125mg/mlpadasuhu 55oCselama1jamsambildikocokpelan.MetodeekstraksiDNAselanjutnyamengikutipetunjukGenomicDNAminikitfor

page 65 / 102

Page 66: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

freshblood(Geneaid).

AmplifikasidanVisualisasiFragmenDNA. AmplifikasigenommitokondriaakanmenggunakanprimeryangdidesainmenggunakanPrim

page 66 / 102

Page 67: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

er 3(http://frodo.wi.mit.edu/primer3/).Primer akandilekatkankebagianyangpaling conserveddarihasilpensejajarangenommitokondriadari7spesiesanggotaNotopte

page 67 / 102

Page 68: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

ridaeyangadadiGeneBank(www.ncbi.nlm.nih.gov)(Tabel),padaruasantaragen12SrRNAsampaikeCOIIIdenganopsi:productsize:7000-9000,primersize:min20 –opt

page 68 / 102

Page 69: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

24 –max27,Tm:min56 –opt60 –max63,GCcontent:min33%–opt48%–max55%.ReaksiPCRakandilakukandenganvolume25µlyangkomposisipereaksidankondisin

page 69 / 102

Page 70: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

yaakandioptimasikan.KomposisiperteaksiyangakandioptimasikanadalahkonsentrasiMgCl2dandNTP,sedangkankondisiPCRyangakandioptimasikanadal

page 70 / 102

Page 71: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

ahsuhuannealing. ProdukPCRakandiujimenggunakanPAGE6%dalambufer 1xTBE (10MmTris-HCL,1 Masamborat,danEDTA0.1Mm)yangdijalankanpadakon

page 71 / 102

Page 72: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

disi180Mvselama40menit.SelanjutnyaDNAakandiwarnaidenganpewarnaansensitifperak.

TabelTujuhspesiesanggotaNotopteridae diGenBank

No. No.Akses

Spesies No. No.Akses

Spesies

page 72 / 102

Page 73: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

page 73 / 102

Page 74: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

1

page 74 / 102

Page 75: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

AP008921

page 75 / 102

Page 76: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Chitala blanci

page 76 / 102

Page 77: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

5

page 77 / 102

Page 78: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

AP008925

page 78 / 102

Page 79: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Notopterusnotopterus

page 79 / 102

Page 80: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

2

page 80 / 102

Page 81: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

AP008922

page 81 / 102

Page 82: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Chitala lopis

page 82 / 102

Page 83: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

6

page 83 / 102

Page 84: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

AP008926

page 84 / 102

Page 85: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Papyrocranuscongoensis

page 85 / 102

Page 86: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

3

page 86 / 102

Page 87: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

AP008923

page 87 / 102

Page 88: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Chitala ornata

page 88 / 102

Page 89: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

7

page 89 / 102

Page 90: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

AP008927

page 90 / 102

Page 91: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Xenomystus nigri

page 91 / 102

Page 92: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

4

page 92 / 102

Page 93: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

AP008924

page 93 / 102

Page 94: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Notopterusnotopterus

page 94 / 102

Page 95: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

 

Perunutan Produk PCR. Produk  PCR berupa pita tunggal di atas gel poliakrilamid dan berukuran sesuai desainprimer akan dimurnikan untuk dijadikan cetakan dalam PCR for sequencing. Tahap pertama PCR for sequencingakan menggunakan primer yang sama dengan sewaktu amplifikasi awal. Runutan DNA yang diperoleh,kemudian dijadikan input untuk mendesain primer berikutnya (primer walking). 

Analisis DNA Sequencing. Analisis runutan DNA akan dilakukan menggunakan MEGA 4 (MolecularEvolutionary Genetics Analysis) (Kumar et al. 2008) dan dibandingkan dengan hasil  pensejajaran  runutannukleotida dari tujuh spesies anggota Notopteridae.

Rencana Kegiatan Penelitian

Kegiatan Bulan ke-1 2 3 4 5 6Ekstraksi dan isolasi DNA √

Optimasi PCR √DNA Sequencing √ √ √ √

Analisis DNA sequencing √ √ √ √Penyusunan Skripsi √ √ √

Seminar √

 

 

 

 

page 95 / 102

Page 96: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

 

DAFTARPUSTAKA

 

Inoue JG,KumazawaY,MiyaM,NishidaM.2009.Thehistoricalbiogeography ofthefreshwaterknifefishesusing

page 96 / 102

Page 97: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

mitogenomicapproaches:AMesozoicorigin oftheAsiannotopterids(Actinopterygii:Osteoglossomorpha).MolecularPhylogeneticsandEvolution 51(2009)486–499.

page 97 / 102

Page 98: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Kumar S,Dudley J,NeiM &TamuraK(2008)MEGA: Abiologist-centricsoftware forevolutionaryanalysisofDNAandproteinsequences.BriefingsinBioinformatics 9:299-306.

Mad

page 98 / 102

Page 99: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

angK .1999.MorfologiHabitatdanKeragamanGenetikKerabatIkanBelidaDiPerairanSumateraSelatan.Disertasi.ProgramPascaSarjanaInstitutPertanianBogor.

page 99 / 102

Page 100: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

Ratnayani K,WirajanaIN,LaksmiwatAAIAM.2007.AnalisisVariasiDaerahD-LoopDNAMitokondriapadaSatuIndividu SukuBaliNormal.JurnalKimia 1(1),Januari2007 :

page 100 / 102

Page 101: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

7-14.

SarkarUK,NegiRS,DeepakPK,LakraWS,PaulSK.2008.Biologicalparametersoftheendangeredfish Chitalachitala (Osteoglossiformes:Notopteridae)from

page 101 / 102

Page 102: Kolokium Ajeng - achamad.staff.ipb.ac.idachamad.staff.ipb.ac.id/wp-content/plugins/as-pdf/Achmad Farajallah...Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah achamad@ipb.ac.id

Achmad Farajallah | Kolokium Ajeng Copyright Achmad Farajallah [email protected]://achamad.staff.ipb.ac.id/2010/04/09/kolokium-ajeng/

someIndianrivers. FisheriesResearch 90(2008)170–177.