Top Banner
DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM dr. Ayly Soekanto. M.Kes. Laboratorium Anatomi FK UWKS
71

DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Jan 15, 2016

Download

Documents

Brooke

DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM. dr. Ayly Soekanto. M . Kes. Laboratorium Anatomi FK UWKS. Pendahuluan. Abdomen : bagian dari truncus yang terletak di antara thorax & pelvis. Cavum abdominopelvicus : rongga abdomen + pelvis Batas cavum abdominis : - PowerPoint PPT Presentation
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN &

PERITONEUM

dr. Ayly Soekanto. M.Kes.Laboratorium Anatomi

FK UWKS

Page 2: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Pendahuluan

• Abdomen : bagian dari truncus yang terletak di antara thorax & pelvis

Cavum abdominopelvicus : rongga abdomen + pelvis

Batas cavum abdominis :- Dg cavum thoracis : diaphragma- Dg cavum pelvis : bidang datar yg meliputi

apertura pelvis superior (aditus pelvis) & pelvis sendiri

Page 3: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Isi cavum abdominis :- Alat-alat tractus digestivus- Sebagian alat-alat tractus urogenitalis- Lien- Glandula suprarenalis- Plexus nervosus sistem otonom

• Struktur pada dinding abdomen :- Arcus costarum- Umbilicus- Striae albicantes- Lig.inguinale

Page 4: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Peritoneum parietale : melapisi dinding dalam cavum abdomen

• Peritoneum viscerale : melapisi permukaan luar organ viscera

}Diantaranya :

cavum abdominis peritonei

Dinding abdomen tdd :1. Dinding Ventral Abdomen

2. Dinding Lateral Abdomen

3. Dinding dorsal abdomen

- Diaphragma

Page 5: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Regio pada Dinding Abdomen

- Untuk proyeksi viscera ke dinding ventrolateral abdomen untuk proses diagnosa

- Regio berdasarkan 4 bidang imajiner : Horizontal :

1. Planum transpylorum

2. Planum transtuberculare

Vertical :3. Mid inguinal/mid clavicular dextra

4. Mid inguinal/mid clavicular sinistra

Page 6: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Hypochondrica D

Epigastrica Hypochondrica S

Lumbalis D Umbilicalis Lumbalis S

Iliaca D HypogastricaIliaca S

Page 7: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Susunan dinding ventrolateral abdomen (superfisial-profundus) :- Kulit/ cutis- Fascia subcutan

a. Fascia superficial (fascia dari Camper)

b. Fascia profundus (fascia dari Scarpa)

Dinding Abdomen Ventro lateral

Page 8: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

- Musculature :1. Lateral :

a.M.obliquus externus abdominis

b.M.obliquus internus abdominis

c.M.transversus abdominis

2. Ventral/anterior :a.M.rectus

abdominisb.M.pyramidalis

- Fascia transversa abdominis

- Peritoneum parietale

Page 9: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Lapisan Otot Dinding Abdomen Bagian Ventrolateral

• Otot bagian ventrolateral :

- M. Obliquus Externus Abdominis (1 pasang)

- M. Obliquus Internus Abdominis (1 pasang)

- M. Rectus Abdominis (1 pasang)

- M. Transversus Abdominis (1 pasang)

- M. Pyramidalis (1 pasang)

Page 10: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

1.M.obliquus externus abdominis

• Origo : Tepi external 8 costae terakhir, (selang seling dg origo m.serratus anterior & m.latissimus dorsi)

• Insertio :- labium ext.crista iliaca- Line alba- Lig.inguinalis

• Serat berjalan Serong: craniolateral-caudomedial

• Ke bawah labium externa crista iliaca .

Ke medial menjadi aponeurotik, berhubungan dg aponeurosis kontralateral ke linea alba.

Menjadi lig.inguinalis (Poupart) dari SIAS-tuberculum pubicum.

Page 11: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 12: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 13: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Pd lig.inguinalis melekat fascia lata, fascia iliaca & arcus/lig.iliopectinea melekat pd eminentia iliopectinea. Di ujung medial terdapat lanjutan lig.inguinalis yg melengkung ke superior & posterior lig.lacunare (Gimbernant) ke lateral sp eminentia iliopectinea sebagai lig.pectineum

Page 14: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Mendekati tuberculum pubicum, aponeurosis m.obliquus ext.abdominis pecah jadi 2 : crura lateralis (inferior), & crura medialis (superior). Di ujung2 medial crura terdapat serat2 kolagen lig.reflexum (Colles). Crus lateral menyatu dg lig.inguinalis bag.medial.

Page 15: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 16: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Fascia & aponeurosis m.obliquus ext.abdominis melanjutkan diri sbg tunica vaginalis communis/fascia spermatica ext pd funiculus spermaticus

Page 17: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Tepi posterior overlapping (jadi 1) dg tepi lateral m.latissimus dorsi.

Aponeurosis m.obliquus ext.abdominis ikut membentuk lamina anterior vagina m.recti abdominis

Tepi posterior bag.inferior ikut menjadi batas ‘trigonum lumbalis’

Page 18: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Trigonum lumbalis :Batas anterior : m.obliquus

ext.abdominis

Batas posterior : m.latissimus dorsi

Batas inferior : crista iliaca

Dasar : m.obliquus int.abdominis

Page 19: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Inervasi :

- n. Intercostalis V-XII (subcostalis)

- n. ilioinguinalis

- n. Iliohypogastricus (segmen Th.V - L.I)

Page 20: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

2. M.obliquus internus abdominis

Origo : - Fascia

lumbodorsalis- Labium internus

crista iliaca - Lig.inguinale

bag.lateral- Fascia iliaca

Insertio :- Permukaan dalam

3 costae terbawah- Rectus sheath- Os pubis

Page 21: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Serat :- superior 3 costae

terbawah bersatu dg m.intercostalis internus (3 terbawah)

- Medial (anterior) app. lamina ant. & post. Vagina m.recti (rectus sheath)

- Bawah :• Melekat di tuberculum pubicum

& linea pectinea• Terbawah membentuk

m.cremaster (+fasciafascia cremasterica) membungkus funiculus spermaticus & testis

Page 22: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Inervasi :

-n. Intercostalis X - XII

-n. ilioinguinalis

-n. Iliohypogastricus

-n. spermatica externa (r. genitalis n.genitofemoralis)

Page 23: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

3. M.transversus abdominis

Origo : - Fascia iliaca- Lig.inguinale bag.lateral - Crista iliaca (labium

internus)- Fascia lumbodorsalis- Facies interna cartilago

costae (6 terbawah) selang-seling dg diafragma

Insertio :- linea alba- Os pubis

Page 24: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Serat :

- ± Horizontal app. lamina post rectus sheath insertio : linea alba

- Terbawah ke inferior os pubis & linea pectinea

• Inervasi :Nn. Intercostalis V - XII

Page 25: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

4.M.Rectus abdominis

Origo :- Processus

xyphoideus- Cartilago costae V -

VII Insertio :

- Symphysis pubis- Pecten ossis pubis

Page 26: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Terdapat 3-5 buah inscriptiones tendinei arah transversal melekat pd lamina ant.vagina m.recti

• Inervasi :Nn. Intercostalis V

- XII

Page 27: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

5.M. Pyramidalis

Bentuk segitiga Sering mengecil

atau tidak ada Letak :

antara lamina anterior rectus sheath & m.rectus abdominis

Origo : crista pubica Insertio : linea alba Inervasi :

Nn. Intercostalis XII

Page 28: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Fungsi otot dinding abdomen :- Menggerakkan truncus - Ekspirasi depresi costae- Melindungi viscera- Meningkatkan tekanan intra abdomen

u/ mictie, defecation, partus, vomitus, batuk

Page 29: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 30: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 31: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 32: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 33: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Struktur Khusus Dinding Abdomen

1. Vagina m.recti (Rectus Sheath)

Adalah : selongsong/pembungkus m.rectus abdominis

Dibentuk oleh aponeurosis dari 3 otot lateral abdomen

Isi : - m.rectus abdominis- Vasa epigastrica superior & inferior- M.pyramidalis

Page 34: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 35: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

1. Lamina anterior :- 2/3 bag.atas :

• aponeurosis m.obliquus ext.abdominis

• aponeurosis m.obliquus int.abdominis

- 1/3 bag.bwh :• aponeurosis m.obliquus

ext.abdominis

• aponeurosis m.obliquus int.abdominis

• aponeurosis m.transversus abdominis

2. Lamina posterior:a. 2/3 bag.atas :

• aponeurosis m.obliquus int.abdominis

• aponeurosis m.transversus abdominis

• Fascia transversalis abdominis

b. 1/3 bag.bwh : fascia

transversalis abdominis

Page 36: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

2. Linea semilunaris (Spigel) : tepi lateral m.rectus abdominis

3. Linea alba : persatuan lapisan anterior & posterior aponeurosis pd garis medioanterior, terdapat antara processus xyphoideus & symphysis pubis

4. Linea semicircularis (Douglasi) / linea arcuata : batas caudal lamina posterior rectus sheath

Page 37: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Canalis Inguinalis• Celah memanjang

pd dinding ventrolateral abdomen

• Serong• Letak di cranial dr

lig.inguinale• Diantara anulus

inguinalis subcutaneus – anulus inguinalis preperitonealis

• ± 3-5 cm

Page 38: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 39: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Pria : dilalui o/ funiculus spermaticus & n.ilioinguinalis

• Wanita : dilalui o/ lig.teres uteri & n.ilioinguinalis

• Pria locus minoris resistentiae

• Batas :- Anterior :

• Aponeurosis m.obliquus ext.abdominis

• Aponeurosis m.obliquus int.abdominis

- Posterior :• Fascia transversa

abdominis• Lig.reflexum• Conjoint tendon

- Inferior : • lig. Inguinale• Lig.lacunare

- Cranial : busur otot • m.obliquus int.abdominis• M.transversus abdominis

Page 40: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Anulus inguinalis externa/subcutaneus :- Celah pd aponeurosis

m.obliquus ext.abdominis- Letak : subcutan &

cranial dr tuberculum pubicum

- Batas :• Lateral : crus lat./inf.

aponeurosis m.obliquus ext.abdominis

• Medial : crus med./sup. aponeurosis m.obliquus ext.abdominis

• Superior : fibrae intercruralis

• Inferior : bagian medial lig.inguinale

Page 41: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Anulus inguinalis.interna/ preperitonealis :- celah di pertengahan

lig.inguinale- Di lateral dr vasa epigastrica

inf.- Batas :

• m.transversus abdominis• Lig.interfoveolare

Hesselbach refleksi dr fascia transversa menjadi fascia spermatica int.

Page 42: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 43: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Funiculus Spermaticus

Berasal dr jar.ikat preperitoneal & extraperitoneal

Masuk melalui anulus preperitonealis ke cranialis testis

Page 44: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Pembungkus

3 lapis :- Fascia spermatica

interna (dr.fascia transversa abdominis)

- Fascia cremasterica / m.cremaster (dr.apponeurose m.obliquus int. abdominis)

- Fascia spermatica externa (dr.apponeurose m.obliquus ext.abdominis)

Page 45: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Isi :1.ductus defferens2. a. spermatica interna &

externa3. a.ductus defferens4. Plexus pampiniformis5. Pembuluh limfe6. Plexus nervosus

Page 46: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Conjoint tendon Di dorsal dr anulus

inguinalis externa Dibentuk o/

penggabungan :- Aponeurosis

m.obliquus int.abdominis bagian medial/inferior

- Aponeurosis m.transversus abdominis bagian medial/inferior

Page 47: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

M. Cremaster• Otot tipis• Derivat dr.m.obliquus

int.abdominis bag.inferolateral

• Membungkus funiculus spermaticus sp ke testis makin tipis

• Fungsi : mengangkat testis ke superior mendekati tubuh & menggantung testis

• Inervasi : r.genitalis n.genitofemoralis

Page 48: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Hernia: benjolan abnormal yg terdapat pd dinding ventrolateral abdomen, berisi

viscera, yg dibungkus oleh membrana serosa (peritoneum)(prolapsus : tanpa peritoneum)

- Terjadi pd locus minoris resistentiae :• Umbilicus (H.umbilicalis)• Linea alba (H.linea alba)• Trigonum lumbalis (H.trigonum lumbalis)• Inguinal (H.inguinalis)• Anulus femoralis (H.femoralis)

- Faktor penyebab : • Gangguan pembentukan dinding ventrolateral abdomen• Kelemahan dinding abdomen

Page 49: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Hernia Inguinalis• Terbagi :

- Indirect (Congenital) ok. penutupan dinding ventral abdomen yg kurang sempurna patent processus vaginalis peritonei

- Direct (Acquisita) ok. kelemahan dinding abdomen (misalnya pd usia lanjut) + adanya faktor2 yg mempermudah.

Page 50: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Hernia inguinalis indirecta (congenital)- Processus vaginalis peritonei terisi oleh

viscera/intestinum- Indirect melalui anulus inguinalis lat.- Kantong hernia melalui canalis inguinalis,

dapat sampai ke scrotum- Jika obliterasi hanya pd bagian

proximal/distal processus vaginalis peritonei terjadi hydrocele bisa hydrocele funiculi,testis, atau kombinasi dg hernia indirecta

- Sering pd pria

Page 51: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Hernia inguinalis directa (acquisita)- Terjadi krn kelemahan dinding abdomen

(terutama dinding dorsal canalis inguinalis) pd fovea inguinalis medialis

- Kantong hernia langsung menonjol melalui anulus inguinalis subcutaneus (tanpa melalui canalis inguinalis)

Page 52: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Hernia Femoralis

• Jarang lebih >> pd wanita mungkin krn anulus femoralis lebih luas

• Kantong hernia melalui anulus femoralis

• Hernia dapat melalui fossa ovalis (di pangkal paha sebelah dalam) bahkan sp fossa poplitea (H.poplitea)

Page 53: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Vascularisasi & Inervasi Dinding Ventral Abdomen

• Arteri- a.circumflexa ilium superficialis (cabang subcutan

a.femoralis)- a.epigastrica sup.- a.epigastrica inf.- a.musculophrenica- a.intercostalis- a.lumbalis- a.circumflexa ilium profundus

Page 54: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 55: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Vena1. Daerah di bawah umbilicus : v.epigastrica inf. v.saphena magna

v.femoralis

2. Daerah di atas umbilicus : v.thoracoepigastrica v.thoracica lat. v.axillaris

3. Sekitar umbilicus : v.paraumbilicalis v.porta

Page 56: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 57: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Lymphe :- Daerah di bawah umbilicus : lnn.subinguinalis

superficialis tractus horizontalis- Daerah di atas umbilicus : lnn.axillaris

superficialis

• Inervasi :- Nn.intercostales VI-XII (berjalan

inferoanteromedial diantara m.transversus abdominis & m.o.i.a

- n.iliohypogastricus- N.ilioinguinalis (segmen L-I)

Page 58: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

yaitu: membran serous yg terdiri dari stratum mesothelium selapis & jar.ikat kolagen/elastis

• Fungsi peritoneum :- mengurangi pergeseran antar organ visceral- Tempat menyimpan lemak- Melokalisir proses infeksi- Absorpsi bahan2 terlarut >> injeksi ip

kecepatannya ~ iv

Peritoneum

Page 59: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Cavum peritonei- normal : isi << cairan- Patologis : cairan >> ascites- Laki2 : merupakan rongga yg utuh / tertutup- Wanita : Punya 2 lubang pada bagian

caudal/inferior pd ujung2 bebas tuba uterina ostium tuba uterina (D) dan (S)

Page 60: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Peritoneum parietalis • Cavum Peritonei : Rongga diantara kedua

Peritoneum

Terdiri dari :• Greater sac ( Cavum perit.generalis./ Saccus

major) ventral gaster • Lesser sac ( Bursa Omentalis / Saccus minor)

dorsal gaster• Keduanya dihubungkan oleh Foramen epiploicum

Winslowi

• Peritoneum visceralis

Page 61: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 62: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Berdasar peritoneumnya, organ dibagi :

1. Organ Retroperitoneal di dorsal peritoneum, < dari ½ bagian yg dilekati peritoneumEx. Ginjal, colon asc, colon desc

2. Organ Intraperitoneal > dari ½ bagian dibungkus o/ peritoneumEx. Colon sigmoid

Page 63: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

• Inervasi peritoneum :- P. parietal sensoris & vasomotoris

sesuai dinding abdomen yang dilekati- P. visceral tidak peka nyeri

(inervasi otonom)

Page 64: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Greater sac

• Batas :- cranial : diaphragma- Caudal : aditus pelvis- Ventral : dinding

ventrolateral abdomen- Dorsal : dinding dorsal

abdomen

• Diliputi oleh peritoneum parietale

• Dinding caudal terbuka hubungannya dg.cavum pelvis peritonei

Page 65: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Lesser sac• Batas :

- ventral : peritoneum yg meliputi ddg dorsal gaster,omentum minus & lobus caudatus hepatis (omentum minus lap.dorsal)

- Dorsal : peritoneum yg meliputi omentum majus (lap.dorsal), diaphragma,pancreas,ren & gld.suprarenalis (S), dan mesocolon transversum

- Lateral : • Kanan : foramen epiploicum• Kiri : hilus lienalis, lig.phrenicolienalis,

lig.gastrolienalis

Page 66: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 67: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 68: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM

Foramen epiploicum (Winslowi)• Lobang yg menghubungkan

greater sac & lesser sac• Batas :

- ventral : omentum minus / lig.hepatoduodenale

- Dorsal : peritoneum yg menutupi v.cava inf.

- Cranial : lobus caudatus hepar

- Caudal : pars cranialis duodeni

Page 69: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 70: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM
Page 71: DINDING VENTROLATERAL ABDOMEN & PERITONEUM