Dengue (ไข้เลือดออก)

Dengue Dengue ((ไข้�ไข้�เลื�อดออกเลื�อดออก))

ประเด�นการเร�ยนร��ประเด�นการเร�ยนร��

• ความรู้� �เรู้องโรู้ค พยาธิ�การู้เปลี่�ยนแปลี่งของผู้��ป�วย แลี่ะการู้รู้�กษาพยาบาลี่

• การู้ปรู้ะเม�นภาวะสุ"ขภาพ ( Health Assessment ) ได้�แก% การู้ซั�กปรู้ะว�ติ� ว�ทยาการู้รู้ะบาด้ การู้ติรู้วจรู้%างกาย สุถิ�ติ� แลี่ะการู้ติรู้วจทางห้�องปฎิ�บ�ติ�การู้

• ข�อว�น�จฉั�ยทางการู้พยาบาลี่ท�สุ.าค�ญ ข�อม�ลี่สุน�บสุน"น พรู้�อมข�อม�ลี่สุน�บสุน"น

• ก�จกรู้รู้มทางการู้พยาบาลี่ เช่%น การู้ปรู้ะเม�น สุ�ญญาณช่�พ การู้ใช่�ยา การู้ทด้แทนสุารู้น.3า เป4นติ�น

• CPG ห้รู้องานว�จ�ยท�เก�ยวข�อง

Dengue Dengue ((ไข้�เลื�อดออกไข้�เลื�อดออก))

โรู้คไข�เลี่อด้ออก เป4นโรู้คติ�ด้เช่3อท�ม�กม�การู้รู้ะบาด้ในเด้5ก เก�ด้จากเช่3อไวรู้�สุแด้งก� ซั6งม�ย"งลี่ายเป4นพาห้ะ ม�อาการู้ทางคลี่�น�กท�สุ.าค�ญ คอ ม�ไข�สุ�งลี่อย - 37 ว�น ห้ลี่�งจากน�3นไข�จะลี่ด้ลี่งสุ�%ปกติ� ห้รู้อติ.ากว%าปกติ�อย%าง

รู้วด้เรู้5วพรู้�อมก�บม�อาการู้ช่5อก แลี่ะห้รู้อม�เลี่อด้ออก โด้ยเฉัพาะอย%างย�งในรู้ะบบทางเด้�นอาห้ารู้ ซั6งอาจทาให้�ผู้��ป�วย

ถิ6งแก%ช่�ว�ติได้�

Dengue Dengue ((ไข้�เลื�อดออกไข้�เลื�อดออก))

เชื้��อที่��เป�นสาเหตุ�มี� 2 ชื้น�ดที่��พบในประเที่ศไที่ย• Dengue virus เป4นไวรู้�สุช่น�ด้อารู้8เอ5นเอ (RNA virus)

ขนาด้ - 20 40 ม�ลี่ลี่�เมติรู้ เป4นอารู้8โบไวรู้�สุกลี่"%มบ� (Arbovirus group ไวรู้�สุน�3แบ%งติาม Serotype ได้� 4ช่น�ด้ คอ Serotype 1,2,3 แลี่ะ 4

• Chikungunya virus เป4นอารู้8โบไวรู้�สุกลี่"%มเอ (Arbovirus group A) ในปรู้ะเทศไทยพบว%าม�จ.านวนผู้��ป�วยไข�เลี่อด้ออกกว%ารู้�อยลี่ะ 95

การแบ$งชื้น�ด การแบ$งชื้น�ด ((Classification)Classification)

อาการแลืะอาการแสดงการเก�ดอาการแลืะอาการแสดงการเก�ด ((Signs and symptomsSigns and symptoms))

1. ม�ไข�สุ�งลี่อยติลี่อด้เวลี่า 2. เมอท.า tourniquet test จะ positive โด้ยพบเป4นจ"ด้เลี่อด้ออก

ติามติ�ว แขนขา แลี่ะใบห้น�า 3. ม�การู้เพ�มข63นของ permeability ของผู้น�งห้ลี่อด้เลี่อด้ เก�ด้การู้รู้�ว

ของพลี่าสุม%า ท.าให้�ปรู้�มาติรู้เลี่อด้ลี่ด้ลี่งเก�ด้ hypovolaemia ซั6งจะท.าให้�อาการู้ช่5อค แลี่ะอาจเสุ�ยช่�ว�ติได้�

4. ม�ติ�บโติ(hepatomegaly) จะคลี่.าได้�ในว�นท� - 34 ของโรู้ค แติ%ไม%พบ jaudice

5. ม�เกลี่5ด้เลี่อด้ติ.า(thrombocytopenia) เก�ด้ความผู้�ด้ปกติ�ของการู้แข5งติ�วของเลี่อด้(coagulopathy) ท.าให้�เก�ด้การู้แข5งติ�วในห้ลี่อด้

เลี่อด้(Dessiminated Intravascular Coaglulation,DIC)

อาการแลืะอาการแสดงการเก�ดอาการแลืะอาการแสดงการเก�ด ((Signs and symptomsSigns and symptoms))

ในการู้ติ�ด้เช่3อไวรู้�สุแด้งก�ครู้�3งแรู้ก ผู้��ป�วยสุ%วนให้ญ% - 8090( %) จะไม%แสุด้งอาการู้ ผู้��ม�อาการู้จะม�ไข�สุ�ง ปวด้

ศ�รู้ษะ ปวด้กลี่�ามเน3อ ปวด้กรู้ะด้�ก แลี่ะม�ผู้นท�ผู้�วห้น�งได้� แติ%ถิ�าติ�ด้เช่3อครู้�3งท�สุอง โด้ยเช่3อท�ติ%างสุายพ�นธิ"8ก�บครู้�3งแรู้ก อาจเป4นไข�เลี่อด้ออก ซั63งม�อาการู้สุ.าค�ญแบ%งแบ%งออกได้� 3 รู้ะยะ คอ

1. รู้ะยะไข� 2. รู้ะยะช่5อค 3.รู้ะยะพ�กฟื้;3 น 

อาการแลืะอาการแสดงการเก�ดอาการแลืะอาการแสดงการเก�ด ((Signs and symptomsSigns and symptoms))

1. ระยะไข้� ผู้��ป�วยจะม�ไข�สุ�งเกอบติลี่อด้เวลี่า เด้5กบางคนอาจช่�ก เนองจากไข�สุ�ง เบออาห้ารู้ คลี่นไสุ�

อาเจ�ยน ปวด้ท�อง ม�กม�ห้น�าแด้ง แลี่ะอาจม�ผู้นห้รู้อจ"ด้เลี่อด้ออกติามลี่.าติ�ว แขน ขา รู้ะยะน�3จะเป4นอย�%รู้าว - 27

ว�น

อาการแลืะอาการแสดงการเก�ดอาการแลืะอาการแสดงการเก�ด ((Signs and symptomsSigns and symptoms))

2. ระยะชื้�อค รู้ะยะน�3ไข�จะเรู้�มลี่ด้ลี่ง ผู้��ป�วยจะซั6ม เห้งอออก มอเท�าเย5น ช่�พจรู้เติ�นเบาแติ%เรู้5ว ปวด้ท�อง โด้ย

เฉัพาะบรู้�เวณใติ�ช่ายโครู้งขวา ป<สุสุาวะออกน�อย อาจม�เลี่อด้ออกง%าย เช่%น ม�เลี่อด้ก.าเด้าไห้ลี่ อาเจ�ยนเป4นเลี่อด้

อ"จจารู้ะม�สุ�ด้.า ในรู้ายท�รู้"นแรู้ง จะม�ความด้�นโลี่ห้�ติติ.า ช่5อค แลี่ะอาจถิ6งติายได้� รู้ะยะน�3ก�นเวลี่า - 2448 ช่�วโมง

อาการแลืะอาการแสดงการเก�ดอาการแลืะอาการแสดงการเก�ด ((Signs and symptomsSigns and symptoms))

3.ระยะพ'กฟื้)� น อาการู้ติ%างๆจะเรู้�มด้�ข63น ผู้��ป�วยรู้� �สุ6กอยากรู้�บปรู้ะทานอาห้ารู้ ความด้�นโลี่ห้�ติสุ�งข63น ช่�พจรู้เติ�นแรู้งข63นแลี่ะช่�าลี่ง ป<สุสุาวะมากข63น บางรู้ายม�ผู้นแด้งแลี่ะม�

จ"ด้เลี่อด้ออกเลี่5กๆ ติามลี่.าติ�ว

พยาธิ�สภาพ พยาธิ�สภาพ ((PathologyPathology))

การด�แลืร'กษา การด�แลืร'กษา ((TreatmentTreatment))

ให้�การู้รู้�กษาแบบปรู้ะค�บปรู้ะคองติามอาการู้ ให้�สุารู้น.3าทด้แทนสุ%วนท�รู้ � วออกจากเลี่อด้ ไม%ม�ยารู้�กษาจ.าเพาะ ความพยายามในการู้รู้�กษาท�ผู้%านมา คอ

• ให้� human convalescent serum ท�ม�แอนติ�บอด้�จ.าเพาะติ%อเช่3อ

• ให้� -α interferon• ให้�ยาติ�านไวรู้�สุ ribavirin

พบว%าได้�ผู้ลี่บ�างในการู้ป>องก�นห้ลี่�งสุ�มผู้�สุแติ%ไม%ผู้ลี่ในการู้รู้�กษาเมอม�อาการู้ เนองจากการู้ศ6กษาสุ%วนให้ญ%ไม%ได้�ออกแบบเป4น randomized clinical control จ6งสุรู้"ปผู้ลี่ได้�ไม%ช่�ด้เจน

การการป-องก'น ป-องก'น ((ProtectionProtection))

1. ก.าจ�ด้แห้ลี่%งเพาะพ�นธิ"8ย"งลี่าย โด้ยเฉัพาะบรู้�เวณรู้อบๆบ�านอย%าให้�ม�น.3าข�งในภาช่นะ แลี่ะแห้ลี่%งน�3ติ%างๆ 2. ป>องก�นไม%ให้�ย"งลี่ายก�ด้ในเวลี่ากลี่างว�น 3. ก.าจ�ด้ย"งลี่าย โด้ยการู้แจ�งไปย�งกรู้มควบค"มโรู้คติ�ด้ติ%อ กรู้ะทรู้วงสุาธิารู้ณสุ"ข เพอให้�ใช่�สุารู้เคม�ฉั�ด้ฆ่%าย"ง โด้ยใช่�เครู้องพ%นช่น�ด้ฝอยลี่ะเอ�ยด้พ%นยาพวกมาลี่าไธิออน ห้รู้อซั�ม�ไธิออนเป4นห้มอก 2 ครู้�3ง ในรู้ะยะเวลี่าห้%างก�น 10 ว�น 4. ป<จจ"บ�นไม%ม�ว�คซั�นป>องก�น ขณะน�3กาลี่�งพ�ฒนาว�คซั�นท�สุามารู้ถิป>องก�นโรู้คไข�เลี่อด้ออกท�ม�สุาเห้ติ"จากไวรู้�สุเด้งก�ได้�ท"กช่น�ด้แลี่�ว

การประเมี�นภาวะส�ข้ภาพการประเมี�นภาวะส�ข้ภาพ

การซั'กประว'ตุ�การซั'กประว'ตุ�• ปรู้ะว�ติ�ของการู้ม�ผู้��ป�วยเป4นโรู้คไข�เลี่อด้ออกในช่"มช่น จาก

อาการู้ แลี่ะอาการู้แสุด้งของผู้��ป�วย เช่%น ม�ไข�สุ�ง คลี่นไสุ� อาเจ�ยน ปวด้ท�อง พบจ"ด้เลี่อด้ออก บ�ด้ามารู้ด้าแสุด้งสุ�ห้น�า

ท%าทางบอกถิ6งความกลี่�วแลี่ะว�ติกก�งวลี่สุ�ง กลี่�วลี่�กเป4นอ�นติรู้ายถิ6งช่�ว�ติ

การประเมี�นภาวะส�ข้ภาพการประเมี�นภาวะส�ข้ภาพ ((ตุ$อตุ$อ))

การตุรวจร$างกายตุามีระบบการตุรวจร$างกายตุามีระบบ• เช่%น ผู้�วห้น�งรู้�อน เลี่อด้ออกติามผู้�วห้น�ง ห้รู้อเห้งอออก

เป4นติ�น ไม%พบเยอจม�กบวมแด้ง คอไม%แด้ง ทอนซั�ลี่ไม%โติ ช่�พจรู้เบาเรู้5ว ว�ด้ความด้�นโลี่ห้�ติได้�ติ.ากว%าปกติ� ห้รู้อว�ด้ไม%ได้�

พบติ�บโติกด้เจ5บ เป4นติ�น

การประเมี�นภาวะส�ข้ภาพการประเมี�นภาวะส�ข้ภาพ ((ตุ$อตุ$อ))

การตุรวจที่างห�องปฎิ�บ'ตุ�การการตุรวจที่างห�องปฎิ�บ'ตุ�การ• ท.า Tourniquet test• สุ%งติรู้วจ Clinical blood count (CBC)• platelet count แลี่ะ Hematocrit (Hct) • การู้ติรู้วจห้าเช่3อไวรู้�สุเด้งก� จากการู้ติรู้วจห้าแอนติ�บอด้�

ห้รู้อการู้แยกเช่3อไวรู้�สุด้�วยว�ธิ�การู้ติ%างๆ เป4นติ�น• การู้ถิ%ายภาพรู้�งสุ�ทรู้วงอก กรู้ณ�สุงสุ�ยว%าม�น.3าในช่%องยอห้"�ม

ปอด้ เป4นติ�น

ว�ธิ�ที่2าว�ธิ�ที่2า Tourniquet testTourniquet test

ห้มายถิ6ง ห้มายถิ6ง การู้ว�ด้ความด้�นโลี่ห้�ติด้�วยเครู้องว�ด้ท�ม�ขนาด้ cuff พอเห้มาะก�บขนาด้ติ�นแขนสุ%วนบนของผู้��ป�วยครู้อบคลี่"มปรู้ะมาณ 2 ใน 3 ของ

ติ�นแขน บ�บความด้�นไว�ท�ก6งกลี่างรู้ะห้ว%าง systolic แลี่ะ diastolic pressure รู้�ด้ค�างไว�ปรู้ะมาณ 5 นาท� ห้ลี่�งจากน�3นจ6งคลี่ายความด้�น รู้อ 1 นาท� ห้ลี่�งคลี่ายความด้�นจ6งอ%านผู้ลี่การู้ทด้สุอบ

ถิ�าติรู้วจพบจ"ด้เลี่อด้ออกเท%าก�บห้รู้อมากกว%า10 จ"ด้ติ%อติารู้างน�3ว ถิอว%าให้�ผู้ลี่บวก ให้�บ�นท6กผู้ลี่เป4นจ.านวนจ"ด้ติ%อติารู้างน�3ว ท�3งรู้ายท�ให้�ผู้ลี่บวก

แลี่ะรู้ายท�ม�น�อยกว%า 10 จ"ด้• ในการู้ท.า Tourniquet test ถิ�าให้�ผู้ลี่บวกม�โอกาสุติ�ด้เช่3อเด้งก� 63%• ติ�ด้ติามอาการู้ ท.า Tourniquet test ซั.3าถิ�าย�งได้�ผู้ลี่ลี่บ แลี่ะสุ%งติรู้วจ

CBC ซั.3า เพอด้� WBC

การที่2า การที่2า Clinical blood count Clinical blood count (CBC)(CBC)

• การที่2า CBC จ2าเป�นในการว�น�จฉั'ยโรคไข้�เลื�อดออกแลืะไข้�เดงก� แลืะที่��ส2าค'ญที่��ส�ดค�อผลืข้องการตุรวจจะชื้$วยบอกระยะว�กฤตุข้องโรค ซั8�งตุ�องใชื้�เป�นแนวที่างในการด�แลืร'กษาผ��ป9วย

• ถิ�าติรู้วจพบว%าผู้��ป�วยม�อาการู้อ%อนเพลี่�ย รู้�บปรู้ะทานอาห้ารู้ไม%ได้�ติามปกติ� ม�อาเจ�ยน ห้รู้อปวด้ท�องควรู้พ�จารู้ณารู้�บไว�ในโรู้งพยาบาลี่เพอสุ�งเกติอาการู้ ห้รู้อให้�การู้รู้�กษาโด้ยการู้เปลี่�ยนแปลี่งท�พบติามลี่.าด้�บรู้ะเมอใกลี่�รู้ะยะ ห้รู้อเข�าสุ�%รู้ะยะะว�กฤติของโรู้ค คอ WBC ≤ 5,000 เซัลี่/ลี่บ.มม . รู้%วมก�บม� Lymphocyte แลี่ะ atypical lymphocyte, เกลี่5ด้เลี่อด้ ≤ 100000,เซัลี่ / ลี่บ.มม .

• Hematocrit (Hct) เพ�มข63นจากเด้�ม -1020

อ�บ'ตุ�การณ์; แลืะการระบาดข้องโรคอ�บ'ตุ�การณ์; แลืะการระบาดข้องโรค

• โรู้คไข�เลี่อด้ออกเป4นป<ญห้าสุาธิารู้ณะสุ"ขท�สุ.าค�ญของปรู้ะเทศ มาเป4นเวลี่าเกอบ 45 ปC ม�รู้ายงานการู้รู้ะบาด้ครู้�3งแรู้กในปรู้ะเทศไทย

พ.ศ.2501 ม�ผู้��ป�วย 2,158 คน• อ�ติรู้าป�วย 8.87 ติ%อปรู้ะช่ากรู้แสุนคน เสุ�ยช่�ว�ติ 300 คน ซั6งอ�ติรู้า

ติายค�ด้เป4นรู้�อยลี่ะ 13.9 ปC• ปC พ.ศ. 2544 ม�ผู้��ป�วย 139,225 คน เป4นอ�ติรู้าป�วย 222. 5

ติ%อปรู้ะช่ากรู้แสุนคน อ�ติรู้าติาย 236 คน ค�ด้เป4นรู้�อยลี่ะ 0.17 ( ศ�รู้�เพ5ญ ก�ลี่ปDยาณรู้"จ�E , 2,545)

• ปC พ.ศ. 2549 ม�ผู้��ป�วย12,471 คน ค�ด้เป4นอ�ติรู้าป�วย 19.98ติ%อปรู้ะช่ากรู้แสุนคน เสุ�ยช่�ว�ติ 15 คน โด้ยพบว%าภาคกลี่างม�ผู้"�ป�วย

มากท�สุ"ด้ จ.านวน 5,619 คน เสุ�ยช่�ว�ติ5 คน

อ�บ'ตุ�การณ์; แลืะการระบาดข้องอ�บ'ตุ�การณ์; แลืะการระบาดข้องโรคโรค((ตุ$อตุ$อ))

• รู้ายงานผู้��ป�วยเด้5กสุงสุ�ยว%าเป4นโรู้คไข�เลี่อด้ออก ตุ'�งแตุ$ที่�� 1 มีกราคมี ถึ8ง 30 มี�ถึ�นายน 2550 รวมี 21,251 คน

อ'ตุราป9วย 33.82 ตุ$อประชื้ากรแสนคน มีากกว$าส'ปดาห;เด�ยวก'นข้องป= 2549 จ2านวน 5,640 คน ค�ดเป�นร�อยลืะ 36.13 แลี่ะม�การู้รู้ะบาด้ท�วท"กภาค โดยเฉัพาะภาคใตุ� แลืะ

ภาคตุะว'นออกเฉั�ยงเหน�อ ( ส2าน'กระบาดว�ที่ยา กรมีควบค�มีโรค , 2550 )

 ข้�อว�น�จฉั'ยที่างการพยาบาลืข้�อว�น�จฉั'ยที่างการพยาบาลื ข้�อมี�ลืข้�อมี�ลืสน'บสน�นสน'บสน�น

ข้�อว�น�จฉั'ยการพยาบาลื : ผู้��ป�วยม�ไข�สุ�งมาก เนองจากการู้ติ�ด้เช่3อไวรู้�สุแด้งก� เป-าหมีายการพยาบาลื : ผู้��ป�วยไข�ลี่ด้ลี่ง ห้รู้ออ"ณห้ภ�ม�กายปกติ� เกณ์ฑ์;ประเมี�นผลื : อ"ณห้ภ�ม�กายลี่ด้ลี่ง ห้รู้อไม%เก�น 375. องศาเซัลี่เซั�ยสุข้�อมี�ลืสน'บสน�น• ผู้��ป�วยติ�ด้เช่3อไวรู้�สุแด้งก�• ผู้��ป�วยม�อ"ณภ�ม�กายสุ�งกว%า 385. องศาเซัลี่เซั�ยสุ• ผู้��ป�วยม�ภาวะไข�สุ�งลี่อยอย�%มากกว%า 2 ว�น

ก�จกรรมีการพยาบาลื ก�จกรรมีการพยาบาลื

1. เช่5ด้ติ�วลี่ด้ไข� โด้ยใช่�น.3าธิรู้รู้มด้า ห้รู้อน.3าอ" %น 2. ด้�แลี่ให้�ผู้��ป�วยรู้�บปรู้ะทานยาลี่ด้ไข�ติามแผู้นการู้รู้�กษา ซั6งม�กเป4นพารู้าเซัติามอลี่ ท"ก 4-6 ช่�วโมง 3. พยายามกรู้ะติ"�นให้�ผู้��ป�วยด้มน.3ามากๆ โด้ยด้มครู้�3งลี่ะน�อยๆติามท�ผู้��ป�วยช่อบ เช่%น น.3าผู้ลี่ไม�เย5นๆ น.3าผู้สุมผู้งเกลี่อแรู้% (ORS) การู้ด้มน.3าผู้ลี่ไม�เย5นๆ จะช่%วยลี่ด้อาการู้คลี่นไสุ�อาเจ�ยน

ข้�อว�น�จฉั'ยที่างการพยาบาลืข้�อว�น�จฉั'ยที่างการพยาบาลื ข้�อมี�ลืข้�อมี�ลืสน'บสน�นสน'บสน�น

ข้�อว�น�จฉั'ยการพยาบาลื : ผู้��ป�วยเสุ�ยงติ%อการู้เก�ด้ภาวะเลี่อด้ออก เนองจากห้ลี่อด้เลี่อด้เปรู้าะแติกง%าย แลี่ะม�เกลี่5ด้เลี่อด้ติ.าเป-าหมีายการพยาบาลื : ผู้��ป�วยไม%เก�ด้/ปลี่อด้ภ�ยจากการู้เก�ด้ภาวะเลี่อด้ออกในรู้%างกาย ข้�อสน'บสน�น : 1 . ผู้��ป�วยม�ภาวะเลี่อด้ออกง%ายห้ย"ด้ยากเกณ์ฑ์;ประเมี�นผลื 1. ไม%ม�อาการู้แลี่ะอาการู้แสุด้งของการู้ม�เลี่อด้ออกในรู้ะบบติ%างๆของรู้%างกาย เช่%น อาเจ�ยนเป4นเลี่อด้ ถิ%ายอ"จจารู้ะสุ�ด้.า เลี่อด้ก.าเด้าไห้ลี่ รู้ะด้�บความรู้� �สุ6กติ�วลี่ด้ลี่ง ซั6ม ห้รู้อช่�ก พบจ"ด้เลี่อด้ออกติามผู้�วห้น�ง เป4นติ�น 2. สุ�ญญาณช่�พปกติ�ติามว�ย 3. ค%าเกลี่5ด้เลี่อด้อย�%ในเกณฑ์8ปกติ�ติามว�ย 4. ค%าฮี�มาโติครู้�ทอย�%ในเกณฑ์8ปกติ�ติามว�ย :

ก�จกรรมีการพยาบาลื ก�จกรรมีการพยาบาลื

1. ให้�การู้พยาบาลี่ด้�วยความน"%มนวลี่ ป>องก�นการู้เก�ด้กรู้ะทบกรู้ะแทกรู้%างกาย ซั6งจะทาให้�เก�ด้ภาวะเลี่อด้ออกได้� 2. ด้�แลี่ท.าความสุะอาด้ภายในช่%องปากด้�วยแปรู้งสุ�ฟื้<นท�ม�ขนอ%อนน"%ม เพอไม%ให้�ม�เลี่อด้ออกในช่%องปาก 3. ติ�ด้เลี่5บให้�สุ�3น เพอป>องก�นการู้เกาจนเก�ด้แผู้ลี่แลี่ะเลี่อด้ออก 4. ห้ลี่�กเลี่�ยงการู้ท.าห้�ติถิการู้ท�ท.าให้�เลี่อด้ออก เช่%น เจาะเลี่อด้ ห้รู้อ การู้แทงห้ลี่อด้เลี่อด้ด้.าบ%อยๆ โด้ยไม%จ.าเป4น ด้�งน�3นควรู้ด้�แลี่ผู้��ป�วยขณะแทงห้ลี่อด้เลี่อด้ด้.าอย%างเข�มงวด้ เพอป>องก�นการู้เลี่อนห้ลี่"ด้ของเข5ม รู้วมท�3งแนะน.าบ�ด้ามารู้ด้าให้�ม�สุ%วนรู้%วมในการู้ด้�แลี่บ"ติรู้ขณะให้�สุารู้น.3าทางห้ลี่อด้เลี่อด้ด้.า เช่%น ควรู้ขย�บห้รู้อเลี่อนแขนขาบรู้�เวณท�แทงเข5มด้�วยความรู้ะม�ด้รู้ะว�ง เป4นติ�น

ก�จกรรมีการพยาบาลื ก�จกรรมีการพยาบาลื ((ตุ$อตุ$อ))

5. ป>องก�นอ"บ�ติ�เห้ติ"จากการู้ติกเติ�ยง โด้ยยกท�ก� 3นเติ�ยงข63นท"กครู้�3ง เมอเสุรู้5จก�จกรู้รู้มการู้พยาบาลี่แลี่ะไม%ได้�อย�%ก�บผู้��ป�วย รู้วมท�3งแนะน.าบ�ด้ามารู้ด้าให้�รู้ะม�ด้รู้ะว�งแลี่ะยกท�ก� 3นเติ�ยงข63นสุ�งท"กครู้�3งเมอไม%ได้�อย�%ก�บบ"ติรู้ เป4นติ�น6. บ�นท6กสุ�ญญาณช่�พ เช่%น ช่�พจรู้ ความด้�นโลี่ห้�ติ ท"ก 2-4 ช่�วโมงเพอติ�ด้ติามปรู้ะเม�นการู้ม�เลี่อด้ออกในรู้%างกาย7. ติ�ด้ติามผู้ลี่การู้ติรู้วจค%าฮี�มาโติครู้�ท แลี่ะเกลี่5ด้เลี่อด้เป4นรู้ะยะ เพอปรู้ะเม�นแนวโน�มการู้ม�เลี่อด้ออกในรู้%างกาย

ข้�อว�น�จฉั'ยที่างการพยาบาลืข้�อว�น�จฉั'ยที่างการพยาบาลื ข้�อมี�ลืข้�อมี�ลืสน'บสน�นสน'บสน�น

ข้�อว�น�จฉั'ยการพยาบาลื : ผู้��ป�วยเสุ�ยงติ%อการู้ภาวะช่5อก เนองจากม�การู้รู้�วของพลี่าสุมา แลี่ะห้รู้อม�เลี่อด้ออก เป-าหมีายการพยาบาลื : ผู้��ป�วยไม%เก�ด้/ปลี่อด้ภ�ยจากภาวะช่5อก เกณ์ฑ์;ประเมี�นผลื : ผู้��ป�วยไม%ม�อาการู้แลี่ะอาการู้แสุด้งของภาวะช่5อก ข้�อสน'บสน�น1 .ม�อาการู้เห้งอออก ติ�วเย5น กรู้ะสุ�บกรู้ะสุ%าย 2. ช่�พจรู้เบาเรู้5ว 3. ความด้�นโลี่ห้�ติติ.าลี่ง pulse pressure แคบ แลี่ะห้รู้อว�ด้ความด้�นโลี่ห้�ติไม%ได้�

ก�จกรรมีการพยาบาลืก�จกรรมีการพยาบาลื

1. ด้�แลี่สุารู้น.3าทางห้ลี่อด้เลี่อด้ให้�เป4นไปติามแผู้นการู้รู้�กษา จนกว%าผู้��ป�วยจะพ�นภาวะว�กฤติ รู้วมท�3งติ�ด้ติามการู้เก5บป<สุสุาวะเพอติรู้วจห้าค%าความถิ%วงจ.าเพาะของป<สุสุาวะ เพอด้�ความเพ�ยงพอของปรู้�มาณน.3าท�ให้�ทางห้ลี่อด้เลี่อด้ด้.า เป4นติ�น 2. ห้ลี่�กเลี่�ยงห้รู้อห้�ามการู้ท.าห้�ติถิการู้ท�ท.าให้�เลี่อด้ออก เช่%น การู้เจาะเลี่อด้ ห้รู้อการู้แทงห้ลี่อด้เลี่อด้ด้.า การู้แปรู้งฟื้<นควรู้ใช่�แปรู้งสุ�ฟื้<นน"%มๆเพรู้าะรู้ะยะน�3ผู้��ป�วยจะม�ภาวะเลี่อด้ออกง%าย 3. การู้ด้�แลี่ใกลี่�ช่�ด้เป4นสุ�งสุ.าค�ญท�สุ"ด้ ในการู้ด้�แลี่ผู้��ป�วยไข�เลี่อด้ออกในภาวะว�กฤติ ด้�งน�3 •บ�นท6กสุ�ญญาณช่�พท"ก 1 ช่�วโมง ในรู้ะยะว�กฤติ แลี่ะอาจจ.าเป4นติ�องบ�นท6กท"ก 15-30 นาท� ถิ�าม�ภาวะช่5อกอย%างรู้"นแรู้งมาก จนกว%าผู้��ป�วยจะพ�นภาวะว�กฤติ แลี่ะม�อาการู้คงท�

ก�จกรรมีการพยาบาลื ก�จกรรมีการพยาบาลื ((ตุ$อตุ$อ))

•กรู้ณ�ผู้��ป�วยม�อาการู้ห้ายใจเห้นอยห้อบ เนองจากอย�%ในภาวะช่5อก ติ�องด้�แลี่ให้�ออกซั�เจน ติามแผู้นการู้รู้�กษารู้%วมท�3งการู้อธิ�บายให้�บ�ด้ามารู้ด้าแลี่ะญาติ�เข�าใจถิ6งแผู้นการู้รู้�กษาเพอคลี่ายความว�ติกก�งวลี่

•บ�นท6กจ.านวนป<สุสุาวะท"ก 1 ช่�วโมง เพอปรู้ะเม�นรู้ะบบการู้ไห้ลี่เว�ยนของเลี่อด้ แลี่ะปรู้�มาณน.3าทางห้ลี่อด้เลี่อด้ด้.าท�ได้�รู้�บ ปกติ�จ.านวนป<สุสุาวะติ�องไม%น�อยกว%า 1 ม�ลี่ลี่�ลี่�ติรู้/ก�โลี่กรู้�ม/ช่�วโมง

4. ปรู้ะเม�นอาการู้แลี่ะอาการู้แสุด้งของภาวะช่5อก เพอให้�ผู้��ป�วยได้�รู้�บการู้ช่%วยเห้ลี่ออย%างท�นท%วงท�

ก�จกรรมีการพยาบาลื ก�จกรรมีการพยาบาลื ((ตุ$อตุ$อ))

5. ติ�ด้ติามปรู้ะเม�นอาการู้แสุด้งของการู้ม�เลี่อด้ออก เช่%น อาเจ�ยนเป4นเลี่อด้ อ"จจารู้ะเป4นเลี่อด้/ถิ%ายอ"จจารู้ะด้.า เลี่อด้ก.าเด้าไห้ลี่ รู้ายงานแพทย8เพอให้�การู้ช่%วยเห้ลี่อ

6. ติ�ด้ติามปรู้ะเม�นค%าว�เครู้าะห้8กIาซัในเลี่อด้แด้ง ค%าอ�เลี่5กโทรู้ลี่�ยท8ในเลี่อด้ แลี่ะค%าความเข�มข�นของออกซั�เจนในเลี่อด้แด้ง เพอปรู้ะเม�นความสุมด้"ลี่ของกรู้ด้ ด้%าง แลี่ะอ�เลี่5คโทรู้ลี่�ยท8ในรู้%างกาย รู้วมท�3งปรู้ะเม�นภาวะพรู้%องออกซั�เจนขณะม�อาการู้ช่5อก ติามลี่.าด้�บ

เอกสารแลืะงานว�จ'ยที่��เก��ยวข้�องเอกสารแลืะงานว�จ'ยที่��เก��ยวข้�อง

งานว�จ'ย: พฤตุ�กรรมีการป-องก'นโรคไข้�เลื�อดออก (มีห'ศจรรย;กระบอกไมี�ไผ$ชื้$วยคนไที่ยห$างไกลืไข้�เลื�อดออก) กรณ์�ศ8กษาบ�านที่$าแพแลืะบ�านห'วเห$วพ'ฒนา อาเภอโข้งเจ�ยมี จ'งหว'ดอ�บลืราชื้ธิาน�  เพอศ6กษา1 . เพอศ6กษาพฤติ�กรู้รู้มการู้ป>องก�นโรู้คไข�เลี่อด้ออกของช่าวบ�าน2 .เพอศ6กษาความรู้� �ท� วไปเก�ยวก�บโรู้คไขเลี่อด้ออกของปรู้ะช่าช่นบ�าน3 .เพอศ6กษาเจติคติ�ในการู้ป>องก�นโรู้คไข�เลี่อด้ออก ของปรู้ะช่าช่น บ�าน4. เพอศ6กษาความแติกติ%างรู้ะห้ว%างข�อม�ลี่สุ% วนบ"คคลี่ก�บ พฤติ�กรู้รู้มการู้ป>องก�นโรู้คไข�เลี่อด้ออก 5. เพอศ6กษาความสุ�มพ�นธิ8รู้ะห้ว%าง เจติคติ�ในการู้ ป>องก�นโรู้คไข�เลี่อด้ออก ก�บพฤติ�กรู้รู้มการู้ป>องก�นโรู้คไข�เลี่อด้ออก

ข้'�นตุอนการด2าเน�นงาน ข้'�นตุอนการด2าเน�นงาน

เป4นนว�ติกรู้รู้มให้ม% ท�สุรู้�างจากไม�ไผู้%ท�เป4นว�ติถิ"ด้�บท�ม�ในช่"มช่น เพอเป4นภาช่นะในการู้เลี่�3ยงปลี่าห้างนกย�งเพอปลี่%อยในโอ%งน�าห้ลี่�งคาเรู้อนปรู้ะช่าช่นในเขติรู้�บผู้�ด้ช่อบ แทนการู้เลี่�3ยงในบ%อปรู้ะเภทอนๆ ใช่�การู้ปลี่%อยปลี่าก�นลี่�กน�าย"งลี่ายแทนการู้การู้ใสุ%สุารู้เคม� ก5จะสุ%งผู้ลี่ด้�ติ%อปรู้ะช่าช่นท�สุามารู้ถิพ6งตินเองได้� ถิอได้�ว%าเป4นห้ม�%บ�านท�ม�การู้จ�ด้การู้สุ"ขภาพ ปรู้ะช่าช่นปลี่อด้โรู้คไข�เลี่อด้ออกในปC 2554 ท�ผู้%านมา ปรู้ะช่าช่นท�3ง 2 ห้ม�%บ�านตินติ�วแลี่ะให้�ความสุาค�ญมากเพรู้าะสุามารู้ถิท�จะป>องก�นโรู้คไข�เลี่อด้ออกโด้ยช่"มช่นพ6งช่"มช่น ปรู้ะช่าช่นปลี่อด้สุารู้เคม�จากการู้ใสุ%ทรู้ายกาจ�ด้ลี่�กน�าย"งลี่ายท�ผู้%านมา การู้ปฏิ�บ�ติ�เช่%นน�3ก5ย�งคงม�การู้ด้าเน�นติ%ออย%างติ%อเนองแลี่ะพยายามท�จะผู้ลี่�กด้�นนาไปใช่�ในห้ม�%บ�านในเขติรู้�บผู้�ด้ช่อบของโรู้งพยาบาลี่โขงเจ�ยมในปC 2555 แลี่ะ ปCติ%อๆไป ซั6งนาไปสุ�%การู้พ�ฒนาท�ย� งยน

เอกสารแลืะงานว�จ'ยที่��เก��ยวข้�องเอกสารแลืะงานว�จ'ยที่��เก��ยวข้�อง

การว�จ'ยเร��องพฤตุ�กรรมีการป-องก'นโรคไข้�เลื�อดออกข้องประชื้าชื้น กรณ์�ศ8กษา หมี�$บ�านในเข้ตุตุ2าบลืควนโพธิ�@อ2าเภอเมี�อง จ'งหว'ดสตุ�ลื

เป4นการู้ศ6กษาว�จ�ยเช่�งค"ณภาพ ม�ว�ติถิ"ปรู้ะสุงค8เพอศ6กษาพฤติ�กรู้รู้มการู้ป>องก�นโรู้คไข�เลี่อด้ออกของปรู้ะช่าช่นในพ3นท�ท�ม�การู้รู้ะบาด้ของโรู้ค แลี่ะพ3นท�ท�ไม%ม�การู้รู้ะบาด้ ผู้��ให้�ข�อม�ลี่ ปรู้ะกอบด้�วยผู้��น.าช่"มช่น นายกองค8การู้บรู้�ห้ารู้สุ%วนติ.าบลี่ ผู้��ป�วยโรู้คไข�เลี่อด้ออก ผู้��ปกครู้องของผู้��ป�วยไข�เลี่อด้ออก เจ�าห้น�าท�สุถิาน�อนาม�ย อาสุาสุม�ครู้สุาธิารู้ณสุ"ข แลี่ะช่าวบ�านในช่"มช่นท�3งสุองแห้%ง เก5บรู้วบรู้วมข�อม�ลี่โด้ยใช่�ว�ธิ�การู้สุ�มภาษณ8เช่�งลี่6ก การู้สุนทนากลี่"%ม การู้สุ�งเกติอย%างไม%ม�สุ%วนรู้%วม แลี่ะการู้สุ"%มสุ.ารู้วจลี่�กน.3าย"งลี่าย ติรู้วจสุอบความเช่อถิอได้�ของข�อม�ลี่ด้�วยว�ธิ�สุามเสุ�าติามรู้ะเบ�ยบว�ธิ�ว�ทยา ว�เครู้าะห้8ข�อม�ลี่โด้ยการู้แปลี่ความห้มายของข�อม�ลี่ จ�ด้ห้มวด้ห้ม�% แลี่ะสุรู้"ปเน3อห้าแติ%ลี่ะปรู้ะเด้5น

เอกสารแลืะงานว�จ'ยที่��เก��ยวข้�องเอกสารแลืะงานว�จ'ยที่��เก��ยวข้�อง

ผู้ลี่การู้ศ6กษาพบว%า ปรู้ะช่าช่นท�3งสุองพ3นท�ม�ความรู้� �พ3นฐานเก�ยวก�บโรู้คไข�เลี่อด้ออก ปรู้ะช่าช่นในพ3นท�ท�ม�การู้รู้ะบาด้ไม%ค%อยให้�ความสุ.าค�ญในการู้ก.าจ�ด้ย"งลี่าย แลี่ะย�งพบว%าค%าด้�ช่น�ลี่�กน.3าย"งลี่ายสุ�งกว%าพ3นท�ท�ไม%ม�การู้รู้ะบาด้ โด้ยมองว%าการู้ป>องก�นแลี่ะควบค"มโรู้คเป4นห้น�าท�ของห้น%วยรู้าช่การู้ นอกจากน�3ย�งพบว%า ผู้��น.าช่"มช่น นายกองค8การู้บรู้�ห้ารู้สุ%วนติ.าบลี่เจ�าห้น�าท�สุถิาน�อนาม�ยแลี่ะอาสุาสุม�ครู้สุาธิารู้ณสุ"ข ม�อ�ทธิ�พลี่ติ%อการู้เปลี่�ยนแปลี่งพฤติ�กรู้รู้มของปรู้ะช่าช่น เพรู้าะเป4นผู้��ท�ปรู้ะช่าช่นให้�ความเคารู้พ เกรู้งใจ แลี่ะม�สุ%วนรู้%วมในการู้รู้ณรู้งค8ป>องก�นโรู้คไข�เลี่อด้ออกในช่"มช่น

สมีาชื้�กในกลื�$มีสมีาชื้�กในกลื�$มี

1 . นางสาวดาร�กา โซัะดาแลื รห'สน'กศ8กษา 54113147

2. นางสาวธิ'นย;ชื้นก ศร�ประวรรณ์; รห'สน'กศ8กษา 54113659

3. นางสาวปณ์�ตุา อ�นธิ�สาร รห'สน'กศ8กษา 54114582

4. นางสาวผกามีาศ ว�ฒ�พงศ; รห'สน'กศ8กษา 54115209

5. นางสาวส�บ'ยดAะ ยาเเดง รห'สน'กศ8กษา 541195246. นางสาวอรณ์� พ�มีส�คะ รห'สน'กศ8กษา

54120456

7. นางสาวฮาซัาน$า ชื้อบงามี รห'สน'กศ8กษา 54121397

8. นางสาวกอแก�ว ดาประด�ษฐ์; รห'สน'กศ8กษา 54140165

สมีาชื้�กในกลื�$มีสมีาชื้�กในกลื�$มี (( ตุ$อตุ$อ ))

9. นางสาววรรณ์ที่�พย; พ8�งสมีศ'กด�@ รห'สน'กศ8กษา 54142286

10. นางสาวปรางที่�พย; ส�ข้เกษมี รห'สน'กศ8กษา 54146204

11. นางสาวส�ร'ยดา สะอาดธิ2ารง รห'สน'กศ8กษา 54146683

12. นางสาวข้ว'ญฤด� ด$านส�บสก�ลื รห'สน'กศ8กษา 54146808

13. นางสาวธิ�ราวรรณ์ ตุ'งตุกาญจนารห'สน'กศ8กษา 54146816

14. นางสาวกษมีา หะย�สาเเลืะ รห'สน'กศ8กษา 54146840

15. นางสาวน'สร�นยาร; ย�โซัะ รห'สน'กศ8กษา 54146857

16. นางสาวส�ดา มีะเเน รห'สน'กศ8กษา 54146873

17. นางสาวพน�ดา ที่องสายลืวด รห'สน'กศ8กษา 54161542

18. นางสาวส�นาภรณ์; ส'งฆมีณ์� รห'สน'กศ8กษา 54162532