Top Banner

of 81

Bahan Ajar Tik Kelas Vii Semester 1 Modul 3

Jul 06, 2015

Download

Documents

danicayank
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript

Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 1 Dcartcmcn PcndIdIkan NasInna! DIrcktnrat Jcndcra! Manajcmcn PcndIdIkan Dasar dan Mcncngah DIrcktnrat PcmbInaan 5ckn!ah Mcncngah Pcrtama Jakarta Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 2 KATA PENGANTAR oikaliahnalTuhanYangMahaLsa,ukuAjaiToknoIogiInfoinasidan Konunikasi(TIK)unlukSokoIahoilaiafInloinasionaI(SI)lingkalSokoIah MonongahIoilanadapaldiloililkan.ToknoIogiInfoinasidanKonunikasi noiupakanpoIajaianvangloilujuannonpoikonaIkan,nonpoisiapkan, nonunluhkan,dannonliasakandiiidaIandunialoknoIogisojakdini,soilananpu nonjadi nasvaiakal vang noIok loknoIogi (|ccnnc|cgu |i|cracu). uku Ajai inidinaksudkanunluknonlanludannonfasiIilasiposoiladidikdaIan nonpoIajaiiTIK.SaIahsalufakloivangnononlukankoloihasiIansoluah ponloIajaiandikoIasadaIahlukuajaioIohkaionailukoloiadaandan ponloidavaanlukuininonjadiponlingdannoiupakansaIahsaluiujukandaIan TIK unluk SI.ukuajaivangdisolulnoduI3ininonuallonaKoloianpiIandan OpoiasiDasaiKonpuloi.ModuI3iniloidiiialasdualagianvailu1) ncngcpcrasi|ansis|cn|cnpu|cr.2)sis|cncpcrasi,3)pcrang|a||cras|cnpu|cr.4) Pcrang|a| |una| Kcnpu|cr dan5) Pra||i| pcrang|a| |una| ap|i|asi. UcapanloiinakasihkopadasonuapihakvangloIahloipailisipasidan loikonliilusidaIanpongonlanganahanAjaiunlukSokoIahoilaiaf InloinasionaI(SI)ini.HaiapankilasonuasonoganoIaIuiponloIajaian ToknoIogiInfoinasidanKonunikasi(TIK)unlukSokoIahoilaiafInloinasionaI(SI)akhiinvaloiciplakuIluinasvaiakalvangnoIokloknoIogikhususnva loknoIogi infoinasi. Iakaila,IuIi 2OO7 Ionvusun,Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 3 DAFTAR I5I KATA ILNCANTAR ..................................................................................i DAITAR ISI ............................................................................................ii PENDAHULUAN A. TUIUAN ILMLLAIARAN............................................1 . STANDAR KOMILTLNSI................................................2 C. MATLRI IOKOK.............................................................2 Bab 1McngncrasIkan 5Istcm Knmutcr 1.1 Konpolonsi Dasai .........................................................3 1.2 Indikaloi Ioncapaian HasiI oIajai ............................3 1.3 Maloii IonloIajaian ....................................................5 1.3.1 Pcngan|ar ..................................................................5 1.3.2 Prcscdur Mcnga||if|an Sis|cn Kcnpu|cr ...............6 1.3.3 Prcscdur Mcna|i|an Sis|cn Kcnpu|cr ...................8 1.3.4 8cc|cng ....................................................................13 1.3.5 ]cnis-]cnis 8cc| .......................................................14 1.3.6 Kcgaga|an pada Prcscs 8cc|ing ..............................14 Bab 2OcrasI Dasar 5Istcm OcrasI2.1 Konpolonsi Dasai ..................................................................17 2.2 Indikaloi Ioncapaian HasiI oIajai ......................................17 2.3 Maloii IonloIajaian ..............................................................17 2.3.1 Pcngan|ar ...........................................................................19 2.3.2 |ungsi Sis|cn Opcrasi........................................................2O 2.3.3 ]cnis Sis|cn Opcrasi ..........................................................2O 2.3.4 Sis|cn Opcrasi lindcus ....................................................22 Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 4 2.3.5 Sis|cn Opcrasi |inux ................................................23 2.3.6 Pcnanganan Sis|cn Opcrasi ................................................25 2.3.7 Mcngguna|an Sis|cn Opcrasi lindcus ...........................27 2.3.8 |i|c Managcr........................................................................28 Bab 3Knmnncn Pcrangkat Kcras Knmutcr 3.1 Konpolonsi Dasai .........................................................33 3.2 Indikaloi Ioncapaian HasiI oIajai ............................33 3.3 Maloii IonloIajaian ....................................................33 3.3.1 Pcngan|ar ..................................................................35 3.3.2 Scjaran Kcnpu|cr......................................................35 3.3.3 Dcfinisi Kcnpu|cr ....................................................36 3.3.4 Sis|cn Kcnpu|cr .....................................................39 3.3.5 |ungsi Kcnpu|cr ....................................................44 3.3.6 Pcrang|a| Masu|an...............................................52 3.3.7 Pcrang|a| Kc|uaran ...............................................61 3.3.8 Mcdia Pcnuinpan ..................................................67 4 Bab 4 Pcrangkat Lunak Knmutcr 4.1 Konpolonsi Dasai ..................................................................75 4.2 Indikaloi Ioncapaian HasiI oIajai ......................................75 4.3 Maloii IonloIajaian ..............................................................75 4.3.1 Pcngan|ar ...........................................................................77 4.3.2 Scjaran Pcrang|a| |una|....................................................79 4.3.3 K|asifi|asi Pcrang|a| |una| ..............................................81 4.3.4 Sis|cn Opcrasi ................................................................... 82 4.3.5 Virus Kcnpu|cr ................................................................83 4.3.6 Pcrang|a| |una| Ap|i|asi ................................................85 Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 5 Bab5PraktIk Pcrangkat Lunak 5.1 Konpolonsi Dasai ...................................................91 5.2 Indikaloi Ioncapaian HasiI oIajai ......................91 5.3Maloii IonloIajaian ...............................................91 5.3.1 Pcngan|ar ............................................................93 5.3.2 Pra||i| Prcgran Ap|i|asi MS. lcrd .................94 5.3.3 Pra||i| Prcgran Ap|i|asi MS. |xcc| .................97 5.3.4 Pra||i| Prcgran Ap|i|asi MS.Pcucr Pcin| .......1O1 5.3.5 Pra||i| Prcgran Ap|i|asi Adcoc Pnc|csncp.......1O4 DAFTAR PU5TAKA.............................................................................................................81 Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 6 A. TUJUAN PEMBELAJARAN IoikonlanganloknoIogiinfoinasidankonunikasisoiiingdongan konajuan zanan nonunlul poningkalan kuaIilas pongolahuan dan koloianpiIan daIannonggunakanpoiangkalloknoIogiloisolul.Unlukilu,kilapoiIu nonpoIajaiidannonahanidonganlaikpoiangkalloisolulagaidapal nonloiikanpongolahuanvangIolihlanvakdaiiinfoinasivangnulakhii. DaIannonghadapipoikonlanganloknoIogiinfoinasidankonunikasi,kila dilunlul unluk loIajai sojak dini agai kila dapal loipoian socaia oplinaI. ModuI3inidinaksudkandapalnonvodiakansolagianlahanlagiAnda againoniIikilokaIvangcukupunluknonahanicaianongopoiasikan poiaIalan konpuloisosuai piosodui, dannonahani opoiasi dasai pada sislon opoiasikonpuloi. B. 5TANDAR KOMPETEN5I 1. MongonaI opoiasi dasai poiaIalan konpuloi. 2. Monpiaklikkan koloianpiIan dasai konpuloi . . MATERI POKOK 1. Mongopoiasikan Sislon Konpuloi2. Opoiasi Dasai Sislon Opoiasi3. Ioiangkal Koias Konpuloi.4. Iiaklik Ioiangkal Lunak ApIikasi. 5. Ioiangkal Lunak Konpuloi. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 7 1.1KnmctcnsI Dasar a. Mongaklifkan konpuloi sosuai piosodui . l. Monalikan konpuloi sosuai piosodui. 1.2IndIkatnr PcncaaIan hasI! Bc!ajar a. Mongaklifkan sislon konpuloi. l. MoIakukan piosos occ|ing sislon konpuloi. 1.3 MatcrI Pcmbc!ajaran 1.3.1 Pcngantar againanakahcaiakoijasislonkonpuloi`Socaiasingkalsualuunil konpuloidapallokoijadannonghasiIkanoulpulsosuaidonganvang diinginkan pongguna (uscr) noIaIui lahap-lahap sopoili loiikul. 1. Dala(dapalloiupahuiuf,angka,ganlai,alaudosaingiafis)dinasukkanko daIanCIU(Ccn|ra|PrcccssingUni|)oIohponggunakonpuloinoIaIui konponon inpul |cuocard. scanncr. alau ncusc. 2. Di daIan CIU, loijadi piosos konunikasi dala vailu dala vang disanpaikan ko piogian apIikasi sogoia diloiuskan ko piogian sislon opoiasi. OIoh piogian sislonopoiasi,dalainidiulahnonjadilahasanosinvanglisadinongoili oIoh poiaIalan oIoklionik vang loidapal di daIan konpuloi.Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 8 3. Dala-dalaloisolulkonudianoIohsislonopoiasidisanpaikanpadasoflvaio apIikasidan dilanpiIkan di Iavai noniloi.4. ApaliIalanpiIandiIavainoniloidiniIaisudahsosuaidongankoinginan ponggunakonpuloi,siponggunaakannonloiikaninsliuksikonpuloi unluknonvinpanhasiIkoijanvadaIannodiaponvinpan(dis|c|.f|asndis|. a|aunardis|)alaulisajuganonloiiinsliiksikonpuloiunluknoncolaknva noIaIui soluah piinloi. 1.3.2 Prnscdur McngaktIfkan 5IstcmKnmutcr Unlukdapalnongopoiasikankonpuloi,loiIolihdahuIuhaiusloisodia poiangkal dasai vang loidiii alas: a. arduarc (poiangkal koias, sopoili vang loiihal pada ganlai 1.1) l. Scf|uarc (poiangkal Iunak) c. 8rainuarc (pongguna: opoialoi, adninislialoi,alau piogiannoi) SoloIahsonuapoiangkalloisodia,nakapiosoduiunluknongaklifkanalau nonghidupkansislon konpuloi adaIah solagai loiikul: a. Iaslikansonuapoiangkalconpuloi(CPU.|cuocard.ncni|cr.prin|cr.ncusc) loIah loihulung pada loininaInva nasing-nasing. l. Sanlungkan kaloI pcucr ncni|cr, CPU, dan prin|cr ko slop konlak alau sunloi logangan Iisliik ILN. c. Aklifkan CIU, noniloi, naupun piinloi dongan nonokan lonloI povoi pada koliga poiangkal loisolul. d. Tunggu loloiapa saal sanpai pada Iavai noniloi nuncuI lanpiIan dosklop.anoar1.1 Kcnpcncn dari uni| Pcrscna| Kcnpu|cr Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 9 o. Lakukan Iangkah soIanjulnva sosuai dongan piogian vang diinginkan, dongan caia nong-kIik nouso pada nonu vang ada pada lanpiIan dosklop. DaIanpoiangkalkoiaskonpuloi,piososnongaklifkankonpuloisanpai dianliIaIihoIohsislonopoiasidisoluldonganisliIahocc|s|rap.KolikaIisliik pada konpuloi diaIiiakan, aius Iisliik nongaIii ko lagian cnip vang ada losoila ko iangkaianoIoklionikIainnvavangloisanlungpadanosinloisolul.Ununnva loloiapakonpononnonungguhingganondapalkansualupoiinlahunluk lokoija, lolapi ada salu cnip vang disolul dongan ROM IOS (Rcad On|u Mcncru. 8asic|npu|/Ou|pu|Sus|cn).ROMlokoijanonganliIkondaIipadasaalavaI sislonnondapalaIiianIisliik.IOSloiisisoIuiuhjonispoiinlahsohingga piogianloisolulhaiussudahdiisikankodaIanIOSsoloIunnva.Dongan dianliIaIihnvapongaluiankonpuloioIohIOS,CPUsiapunluklokoija.8cc| noiupakanpoiislivaunluknonuIaiopoiasidaiisoluahkonpuloi.Iadasaal konpuloinuIaidiaklifkan,konpuloinoIakukansoiangkaiankogialanavaI unluk nonpoisiapkan sislon agai siap digunakan. Kogialan loisolul dianlaianva noIakukandiagnosisloihadapkoIongkapanpoiangkalsoilapongocokandasai daiinasing-nasingpoiangkalvangakannondukungkoijanva.SoloIah diIaksanakandiagnosis,IangkahloiikulnvaadaIahnonganliIsislonopoiasi solagaipongonlioIkogialan-kogialanvangdiIakukanoIohsislon.Ionlahasan khusus lonlang sislon opoiasi akan Anda dapalkan pada noduI soIanjulnva. anoar 1.2Tanpi|an Dcs||cp Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 10 anoar 1.3Tcnoc| C|csc un|u| ncnu|up sua|u prcgran 1.3.3 Prnscdur McmatIkan 5Istcm Knmutcr MonalikankonpuloiadaIahpokoijaanvangsangalnudah.Nanun, pokoijaanponulupinikadangcukupnonjongkoIkanapaIagiliIadikojaivaklu. SoIainnonluluhkanvakluvanghanpiisanadonganpiososlooling,kadang piosossnu|dcunlidakloijaIansolagainananoslinva.OIohsolalilu,lidakada saIahnvaAndanonvinakIangkahloiikulagaipiososnonalikankonpuloi dapal Iolih nvanan. Langkah-IangkahalaupiosoduiunluknonalikankonpuloivangpoiIu diIakukan adaIah solagai loiikul. a. SinpanIah dahuIu hasiI pokoijaan anda pada foIdoi vang diinginkan. l. SoloIah dala disinpan, nalikan pokoijaan andadongan caia nong-kIik lonloI C|csc di pojok kanan alas. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 11 c. SoloIah Iavai noniloi nuncuI lanpiIan dosklop,KIik nonu S|ar| d. KIik di lagian Turn Off anoar 1.3Mcnu S|ar| pada dcs|s|cp anoar 1.4 Mcnu Turn OffKcnpu|cr Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 12 o. MuncuI luIisan TuIisan loisolul nonghiIang, konpuloi loIah anan unluk dinalikan. f. Iikakonpuloidapalsocaiaolonaliscffalaunalisondiii,nakalidakpoiIu nonokanlonloIcffpadaniniloinaupunCIU.iIalidaklisanalisocaia olonalis, Ianjulkan pada Iangkah loiikulnva. g. Tokan lonloI cff pada pcucr ncni|cr, CPU, naupun prin|cr. atatan: TIs mcmatIkan knmutcr dcngan ccat WIn XPMonalikankonpuloiadaIahpokoijaansohaii-haiivaknipadasaalkoijausai. MonalikankonpuloisangalnudahdiIakukan,lolapikadangnonjongkoIkan. Kadangpiosossnu|dcunlidakloijaIansolagainananoslinvasohinggalolap haiusdilunggu.OIohsolalilu,gunakanlipsloiikulunluknonlualsncrcu| unluksnu|dcunagaipiososnonalikankonpuloiIolihcopal.Dongancaiaini AndalidakIagihaiusncng-||i|nonus|ar|dan|urncffccnpu|cr,lolapisoloIun nongkIik sncrcu| snu|dcun ini lulup sonua apIikasi vang nasih loiluka . oiikul ini caia copal nonalikan konpuloi. a. KIik kanan ncusc di sonlaiang lonpal pada dcs||cpl. KIik cu sncrcu| Ils Nov Safo lo Tuin off Youi Conpuloi Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 13 c. KolikSnu|dcun -s -| 00 d. oiiIah nana Sncrcu| dcfau|| nva snu|dcun.cxc siIahkan ganli sosuai koinginanconloh : fas| snu|dcun soloIah soIosai kIik finisn. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 14 o. Canli Icon dongan Icon Turn cff UnluknonalikankonpuloisolaiknvajanganIangsungnoncalulIisliikvang loihulungpadakonpuloi.HaIindapalnonvolalkankoiusakanpadahaid dis|/narddritcdanlidaknonulupkonungkinandapalnoiusakkonponon Iainnva.DongannoIakukansnu|dcundonganlonaidapalnonloiikosonpalan padakonpuloiunluknonvinpansollingvangloigunaunlukocc|ingdan konfiguiasikonpuloi.Disanpingilusnu|dcunakannonpoisiapkansoIuiuh scf|uarcdannarduarcunlukdinalikansohinggalidakakannoninluIkan nasaIah jika. 1.3.4 BnntIng BootlngadaIahsualupiososvangloijadisaalsosooiangnonvaIakansualu konpuloi. oiikul ini uiulan piosos looling konpuloi.a. SoloIahdinvaIakanalaudiaklifkan,sonuaiogisloipiososoidisollingkosongdan prcscscr di solling rcsc|.l. AddiossOxIIIIdi-|caddisognonkodo(ccdcscgncn|)daninsliuksivang loidapal pada aIanal addioss OxIIII loisolul dijaIankan.c. Saalloijadipiososocc|ingsocaiaununpiogianIOS(8asic|npu|Ou|pu| Sus|cn). vailu soluah soflvaio dasai, loipanggiI. d. IOSakannoIakukancokloihadapsonuaoiioidaIannonoiv,dcticc-dcticc vang loipasang/ loisanlung pada konpuloi sopoili poil-poil soiiaI dan Iain-Iain.Iiosos ini disolul dongan IOST (Pcucr-On Sc|f Tcs|).Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 15 o. SoloIahnongocoksislonloisolulsoIosai,IOSakannoncaiisislonopoiasi, nonualnva di nonoii ,dan nongoksokusinva.f. DongannoiulahsolupIOSdapalnononlukanagaiIOSnoncaiisislon opoiasikodaIanf|cppudis|.narddis|.CD-ROM.US8danIain-Iain,dongan uiulan vang kila inginkan. IOSsolonainvalidaknonualsislonopoiasisocaiaIongkaplolapihanva nonual salu lagian daii kodo vang ada di sokloi poilana (firs| scc|cr disolul occ| scc|cr)padanodiadiskvangloIah dilonlukan.Iiagnon kodovanghaiusloiada padaocc|scc|crdisolulsolagaiocc|-s|rap|cadcr.IOSakannonualocc|-s|rap |cadcrloisolulkodaIannonoiidiavaIipadaaIanalOx7COO,konudian nonjaIankan occ|-s|rap |cadcr, soIanjulnva occ|-s|rap |cadcr nonual Sislon Opoiasi dannoIakukansollingvangdipoiIukanagaiSislonOpoiasidapalloijaIan. Rangkaian piosos iniIah vang dinanakan dongan occ|ing. 1.3.5 JcnIs-jcnIs BnntIngoidasaikan piososnva, dikonaI loloiapa jonis looling, vailu: a. coId lool ool vang loijadi saal konpuloi daii koadaan nali, kolaIikan daii vain lool. l. vain lool ool vang loijadi saal konpuloi diaIiii Iisliik konlaIi dan Iisliik dinalikan hanva sojonak. Tujuannva nonguIang konlaIi piosos konpuloi daii avaI. Wain lool ini liasanva loijadi disolalkan oIoh soflvaio crasn alau loijadi pongaluian uIang daii sislon. c. sofl lool ool vang dikondaIikan noIaIui sislon. d. haid lool ool vang diakukan dongan caia dipaksa.o. iolool IoiislivanonguIangkonlaIisislondaiiavaI.RolooldiIakukanoIoh loloiapahaIanlaiaIainsislonlidakloioaksidaIanloloiapaIanaalau loijadi poiulahan solling daii sislon. 1.3.6 Kcgaga!an ada Prnscs BootlngKadangsoluahunilkonpuloilidaklisaalaugagaInoIakukanpiosos occ|ing.HaIinidisolalkankonpuloilidaknononukanfiIoIO.SYSdan MSDOS>SYS.Iika iniloijadinaka IavainoniloiakannuncuIposancn-Sus|cn Dis| cr Dis| |rrcr. Rcp|acc and S|ri|c Anu Kcu lncn Rcadu. isa juga nuncuI posan Dis|8cc||ai|urc.|nscr|Sus|cnDis|andPrcss|n|cr.SoIainhaIdialas,kogagaIan piososocc|ingjugalisadisolalkanlidakloidapalfiIoCOMMAND.COMdi Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 16 konpuloi.IikahaIniloijadiposanvanglanpiIdiIavainoniloiadaIah8adcr MissingCcnnand|n|crprc|cr.IosanloisoluljugaakannuncuIkolikaloijadi kosaIahan voisi pongkopianfiIo COMMAND.COM. UnluknongalasikogagaIanpiososocc|ing.dapaldiIakukannoIaIui Iangkah-Iangkah loiikul. 1. Siapkan diskol alau CD-occ|ao|c vang poinah dilual. 2. NvaIakankonpuloikonudiannasukkoIOS.UlahIahocc|-suucncc-nva sosuaidongannodiavangakandipakaipoilanakaIiunlukpiososocc|ing. Unluk noIakukan haI ini anda lisa nonggunakan CD-ROM alau f|cppu dritc. 3.SinpansollinganloisoluldongancaianonokanlonloII1OalauSatcand |xi|. 4.Tunggu sanpai sislon nongoIuaikan prcnp| A 5. SoloIah nuncuI prcnp| A. kolik poiinlah loiikul ini. 6.Konudian kolik sopoili di lavah ini.

7. Tunggu loloiapa saal sanpai piosos soIosai dan Iavai noniloi nonanpiIkan posan loiikul. 8. LakukanIah occ|ing uIang konpuloi anda dan ulahIah konlaIi occ| suucncc-nvakonarddis|alauC.Sinpansc||ing-anloisoluldankoIuaiIahdaiiIOS. SoIanjulnva piosos occ|ing akan loijaIan noinaI konlaIi. A:J A:Jfdisk_/mbr{enter A:Jsys C: {enter 8ystem transfer anoar 1.6 Sa|an sa|u cara nc|a|u|an prcscs 8cc|ing(ncnc|an |cnoc| C|r|. A||. dan Dc|c|c ocrsanaan) Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 17 Rangkuman Ioiangkal nininaI vang haiusloisodia daIan nongopoiasikan konpuloi adaIah: ncni|cr,|cuocard.CPU.ncusc.arduarc.scf|uarc.danorainuarc.Monghidupkan dannonalikankonpuloihaiusnoIaIuipiosoduivanglonai.BootlngadaIah sualu piosos vang loijadi saal nonvaIakan sualu konpuloi. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 18 2.1 KnmctcnsI Dasar MoIakukan opoiasi dasai pada cpcra|ing sus|cn dongan sislonalis. 2.2 IndIkatnr PcncaaIan hasI! Bc!ajar a. Monggunakan sislon opoiasi (nisaInva WindovsTM). l. MonggunakanfiIo nanagoi unluk nongoIoIa fiIo dan foIdoi. 2.3 MatcrI Pcmbc!ajaran 2.3.1 Pcngantar SislonOpoisai(Opcra|ingSus|cn)didaIansoluahkonpuloidapal diilaialkansolagainvava,kaionalanpaadanvasualusislonopoiasi konpuloivangsudahkilaiakilloIundapaldigunakan.SislonOpoiasisoIain noiupakanpoiangkalIunakpoilanavangnuncuIdiIavainoniloisaalkonpuloi dihidupkan, juga noiupakan vang loiakhii kaIi loiIihal saal konpuloi dinalikan. Sislon opoiasi nonjaIankan sogaIa poiangkal Iunak vangdigunakan, dan nongoiganisasikan soliap poiangkal koias pada konpuloi. Sislon opoiasi konpuloi socaia unun loidiii alas loloiapa lagian: a. nokanisno ool, vailu noIolakkan koinoI ko daIan nonoivl. KoinoI, vailu inli daii soluah Sislon Opoiasic. Ccnnand|n|crprc|cralausnc||vailulagianvangloilugasnonlacainpul daii ponggunad. Iuslaka-puslaka(|ioraru),vailulagianvangloifungsinonvodiakan kunpuIan fungsi dasai dan slandai vang dapal dipanggiI oIoh apIikasi Iaino. Diivoivailukonpononvangloifungsiunlukloiinloiaksidongannarduarc c|s|crna|, sokaIigus unluk nongonlioInva. 2.3.2 FungsI 5Istcm OcrasI Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 19 5IstcmOcrasI(SO,alaudaIanlahasaInggiis:Opcra|ingSus|cn/OS) adaIahscf|uarcsislonvangloilugasunluknoIakukankonlioI,nongoIoIa narduarc,soilaopoiasi-opoiasidasaisislon,loinasuknonjaIankansoflvaio apIikasisopoilipiogian-piogianpongoIahkaladanorcuscruco.Iungsiulana sislon opoiasi adaIah: a. nongoIoIasunloidavaloikaildonganpongondaIianpoiangkalIunak sislon/poiangkalIunakapIikasivangsodangdijaIankan.Solagaiconloh konpononpoiangkalkoiaspadakonpuloivailuCIU,nonoiiulana,aIal inpul/oulpul. l. MonpoisiapkanagaipiogianapIikasidapalloiinloiaksidonganpoiangkal koiassocaiakonsislondanslaliIlanpahaiusnongolahuisocaiadoliI poiangkal koias. c. noIakukanpongoIoIaanpiososnoncakupponviapan,ponjadvaIan,dan ponanlauan piosos piogian vang sodang dijaIankan. d. noIakukan pongoIoIaan dala pongondaIian loihadap dala nasukan/koIuaian. 2.3.3 JcnIs 5Istcm OcrasI SislonopoiasipoisonaIkonpuloiloilaginonjadi3koIonpoksopoilidi lavah ini. a. KoIuaigaMIcrnsnft,anlaiaIainloidiiialasWindovsDosklopLnviionnonl (voisi 1.x hingga voisi 3.x), Windovs 9x (Windovs 95, 98, dan Windovs ML), danWindovsNT(WindovsNT3.x,WindovsNT4.O,Windovs2OOO, WindovsXI,WindovsSoivoi2OO3,danWindovsVislavangdiiiIispada lahun 2OO7)).l. KoIuaigaUnIx,nonggunakananlainukasislonopoiasiIOSIX,anlaiaIain SCOUNIX,koIuaigaSD(8cr|c|cuScf|uarcDis|riou|icn),CNU/Linux, MacOS/X(loilasiskoinoISDvangdinodifikasi,dandikonaIdongannana Daruin) dan CNU/Huid.c. KoIuaiga Mac OS adaIah sislon opoiasi konpuloi koIuaian A!c vang liasa disolulMacalauMacin|csn.SislonopoiasivangloilaiuadaIahMacO5X voisi1O.4(Tigcr).AvaIlahun2OO7diioncanakanpoIuncuianvoisi1O.5 (|ccpard).d. KoIuaigakonpuloiMaInframc,dan5ucrknmutcrnonggunakansislon opoiasi vang loiloda-loda, ununnva noiupakan luiunan daii sislon opoiasi UNIXvangdikonlangkanoIohvondoisopoiliIMAIX,HI/UX,danIain-Iain. WaIau kila nongonaI loilagai jonis sislon opoiasi di alas,socaia gaiis losai sonuasislonopoiasivangadaloidasaikanjoniskonpuloivangdikondaIikan naupun lonluk apIikasi vang didukung dapal dilagi nonjadi onpal goIongan :Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 20 1. #ea|-tlme oeratlng sstem (RTO5) SislonopoiasigoIonganinidipakaiunluknongondaIikanpoiangkalkoiasunluklugassposifik,sopoiliinsliunoniIniahdannosin-nosininduslii.RTOS noniIikikonanpuananlainukavangloilalasdanlidaknondukungapIikasi IovoIcnd-uscr.agianloiponlingRTOSadaIahnongaluiponggunaansunloi davakonpuloiunluknonjaIankansoiangkaianopoiasisocaialoiuIang-uIang daIan poiiodo loilonlu. 2. Slng|e-user. slng|e task Sosuaidongannananva,liposislonopoiasiinidiiancangunluk nonudahkannonanganipongopoiasiankonpuloisohinggaponggunadapal nonjaIankansalupokoijaanpadasaalvangloisanaan.SislonopoiasiDOS adaIahconlohkIasikdaiijonisini.SislonopoiasivangIaindaiikoIuaigaini adaIah IaIn OS, vailu unluk konpuloi gonggan (nandnc|d) IaIn. 3. Slng|e-user. mu|tl tasklng SislonopoiasiininonungkinkansooiangponggunadapalnonjaIankan loloiapaapIikasiloipisahsocaialoisanaan.IniIahliposislonopoiasivang paIingunundigunakansokaiang.Sislonopoiasiini(Windovs,Linux,dsl.) sangal popuIoidigunakan unluk konpuloi piiladi. 4. Mu|tl-user Sislonopoiasinu||i-uscrnonungkinkanIolihdaiisalupongguna loisana-sananonggunakansunloidavakonpuloisocaiasinuIlan.Sislon opoiasidapalnonjaninnasing-nasingponggunavangnoniIikikoluluhan (rcuuircncn|)vangloiinlang.SoliappiogianvangdijaIankanoIohpaia pongguna nonggunakan sunloi dava vang cukup dan loipisah sohingga nasaIah padasaluponggunalidakloiinlaspadaponggunavangIain.Conlohsislonnu||i-uscr adaIah opoiasi Unix, VMS, dan MVS unluk nainfranc. 2.3.4 5Istcm OcrasI WIndnws MIcrnsnftWIndnwsalauIolihdikonaIdongansolulanWIndnwsadaIah koIuaigasislonopoiasikonpuloipiiladivangdikonlangkanoIohMiciosofl. Sislonopoiasiininonggunakananlainukaloilasisgiafik(grapnica|uscr in|crfacc/U|).Windovsvoisi1.OpoilanakaIi dipoikonaIkanpada1O Novonloi 1983,lolapilaiudipasaikanpadaluIanNovonloi1985.Windovsvoisiini dilualunluknononuhikoluluhankonpuloidonganlanpiIanloiganlai. oloiapavoisiloiakhiiWindovsvang dikoIuaikanMiciosoflnoiupakansislon opoiasi nandiii vang lidak Iagi loiganlung pada sislon opoiasi MS-DOS.Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 21 anoar 2.1 Tanpi|an Sis|cn Opcrasi lindcus XP cnc |di|icn a. VcrsI WIndnws vang sudah dIrI!Is 1). oilasis DOSa). 1985 Novonloi - Windovs 1.Ol).1987 9 Dosonloi - Windovs 2.Oc). 199O 22 Moi - Windovs 3.Od).1992 Aguslus - Windovs 3.1o). 1992 Okloloi - Windovs foi Woikgioups 3.1f). 1993 Novonloi - Windovs foi Woikgioups 3.11g).1995 24 Aguslus - Windovs 95 (Voisi: 4.OO.95O)h).1998 25 Iuni - Windovs 98 (Voisi: 4.1.1998)i). 1999 5 Moi - Windovs 98 Socond Ldilion (Voisi: 4.1.2222)j). 2OOO 19 Iuni - Windovs MiIIonniun Ldilion (Mo) (Voisi: 4.9.3OOO)2). oilasis NT KoinoIa). 1993 Aguslus - Windovs NT 3.1l).1994 Soplonloi - Windovs NT 3.5c). 1995 Iuni - Windovs NT 3.51d).1996 29 IuIi - Windovs NT 4.Oo). 2OOO 17 Ioliuaii - Windovs 2OOO (Voisi: NT 5.O.2195)f). 2OO2 - Windovs XI (Voisi: NT 5.1.26OO)g).2OO3 - Windovs Soivoi 2OO3 (Voisi: NT 5.2.379O)h).2OO6-2OO7 - Windovs Visla (Voisi 6.O)b. VcrsI vang akan datang 1). 2O1O - 2O12 - Windovs 8|ac|ccno.Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 22 2). WIndnwsVIstaadaIahvoisiloilaiuMiciosoflWindovs.Sislonopoiasiloisolul loilasis giafis vang digunakan pada konpuloi piiladi (IC), laik unluk pongguna diiunah, lisnis, Iaplop, naupun ncdia ccn|cr. SoloIun diununkan dongan nana Windovs Visla pada 22 IuIi 2OO5, sislon opoiasiini IolihdikonaI donganccdcnanc|cngncrn(loiasaI daiinanaLonghoin SaIoon, soluah lai loikonaI di WhislIoi, iilish CoIunlia, Kanada). MiciosoflnoIuncuikanWindovsVislapada8Novonloi2OO6unluk ponggunalisnisdan3OIanuaii2OO7unlukponggunadiiunah.Dongan donikian,poIuncuianWindovsVislainidaIanionlangvakluIolihdaiiIina lahun sojak poIuncuian Windovs XI pada 25 Okloloi 2OO1. 2.3.5 5Istcm OcrasI LInux SoIainWindovs,LinuxalauCNUadaIahsislonopoiasivangsangal popuIoi unluk konpuloi. IsliIah Linux alau CNU juga digunakan solagai iujukan padakosoIuiuhandislioLinux(|inuxdis|riou|icn),vangdidaIannvadisoilakan piogian-piogianIainsolagaipondukungsislonopoiasi.Conlohpiogian loisoluladaIahsoivoivol,lahasaponiogianan,lasisdala,lanpiIandosklop (Dcs||cp |ntircnncn|) (sopoili CNOML dan KDL), dan apIikasi poikanloian (cfficc sui|c)sopoiliOponOffico.oig,KOffico,Alivoid,Cnunoiic.DislioLinuxloIah nongaIanipoilunluhanvangposaldanpopuIoidaiivoisiUNIXvang nonggunakan sislon Iisonsi dan loilavai (prcpric|aru) naupun voisi UNIX lolas Iain vang avaInva nonandingi doninasi Miciosofl Windovs daIan loloiapa sisi. Linux nondukung lanvak poiangkal koias konpuloi, dan loIah digunakan padaloilagaipoiaIalankonpuloipiiladi,supoikonpuloidansislonocnan (cnocddcdsus|cn),sopoililoIoponsoIuIoi(IonsoI)danpoiokanvidoopiiladi. IadaavaInva,Linuxdilual,dikonlangkan,dandigunakanoIohponinalnva. KiniLinuxloIahnondapaldukungandaiipoiusahaanlosaisopoiliIMdan HovIoll-Iackaid.IaiaponganalloknoIogiinfoinalikaloianggapankosuksosan Linuxkaionalidakloiganlungpadavondoi(tcndcrindcpcndcncc),liava opoiasionaIvangiondah,dankonpaliliIilasvanglinggi.HaIinidapal dilandingkandonganvoisiUNIXpiopiiolaii,daiifakloikoananandan koslaliIannva.Ciii-ciiiloisoluljuganonjadiluklialaskoungguIannodoI pongonlangan poiangkal Iunak sunloi loiluka (cpcnscurcc scf|uarc). Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 23 2.3.6 Pcnanganan 5Istcm OcrasI oloiapanolodovangdikonaIdaIanponanganansvslonopoiasiadaIah solagai loiikul. a. Mu||iprcgranningMolodovangnonungkinkandualuahpiogian/IolihdijaIankansocaia soionlakpadasoluahkonpuloidanloilagaisunloidavadaIanvakluvang loiIainan.KonsopnuIlipiogianningliasdiilaialkansolagaipokoijavanglak hanva nonangani salu pokoijaan sohingga lak ada vaklu vang loiluang. l. Tinc SnaringMolodovangdipakaidaIansislonopoiasivangnonungkinkansojunIah ponakaidapalloiinloiaksidonganpiososvangdilualnvasocaialoiganliandongan junIah vaklu vang sana. Tino shaiing noiupakan pongonlangan Iolih Ianjul daii nu||iprcgranning. c. Pcnuinpanan Vir|ua|MolodovangnonanganisojunIahpiogiandongannonlagipiogian-piogianloisolulkodaIanlagianvangkociIdonganukuiansana.Molodo sopoili ini diloiapkan anlaia Iain pada Windovs. Sistem operasi Program 1 Program 2 Program 3 Memori yang tak digunakan Sistem operasi dengan multiprograming anoar -2.2 Diagran sis|cn cpcrasi dcngan nu||iprcgranning Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 24 d. Mu||i|as|ingMolodovangnonungkinkansooiangponakainonjaIankansojunIah piogiandaIanvakluvangsana.CaiainisangalunundaIansislonIC. DongannonggunakansislonopoiasiWindovs,sosooiangdapalnonjaIankan piogianWoidunluknonlualdokunondansokaIigusnonjaIankanpiogian LxcoIunluknonlualpoihilungan-poihilungandaIanlalIo.Ionakaidapal loipindahdaiisalupiogianapIikasivangsaludonganpiogianapIikasivang Iain dongan nudah. o. Mu||iprcccssingMolodo dongan konanpuan sislon opoiasi vang nonjaIankan dua alau Iolih inliuksisocaiasoionlakdongannonggunakansojunIahCIUdaIansoluah konpuloi.MoIaIuisislonloisolulkiladapalnongaluisojunIahCIUunluk nonjaIankan insliuksi vang loiloda daIan soluah piogian. 2.3.7Mcnggunakan 5Istcm OcrasI WIndnws SaIahsaluconlohpiogianapIikasiloilasisWindovsadaIahvoid piocossing. lcrd prcccssing (pongoIah kala) adaIah koIonpok poiangkal Iunak vang fungsi ulananva adaIah unluk nonlual dokunon solagai conloh adaIah MS-Woid (Miciosofl- Woid). 1. K!Ik Mcnu 5TART 2. K!Ik BagIan PROGRAM 3. K!Ik McnuMIcrnsnft Wnrd anoar -2.3Mcngguna|an Sis|cn Opcrasi lindcus padaPrcgran Ap|i|asi MS-lcrd Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 25 IiogianapIikasiMS-WoidnonloiikankonudahandaIannonfoinal lokssohinggaloksloilalaiapidilagiankiiidankanan.LangkahvangdiIakukan unluk nonjaIankan piogian MS-Woid adaIah solagai loiikul. 1. IadaMonuSlail,kIikdilagianpiogian,kIikdisul-piogian,piIihMS-Woid, piogian apIikasi MS-Woid siap digunakan. 2. SoloIahnuncuIlanpiIanganlai2.4dilaahini,piososnonuIis dokunon sudah lisa dinuIai. 2.3.8 FI!c Managcr a. PcngcrtIan |i|cnanagcrnoiupakansaIahsalupiogianapIikasivangadadaIanuindcus.IiogianinidapaldigunakanunluknongoIoIafiIodanfoIdoiagai ponggunadapalnonlualdannonggunakandaladongannudah,copal,dan fIoksiloI. b. ara mcngaktIfkan FI!c Managcr Ada 2 caia, vailu: Caia 1 : doulIo kIik iccn nanagcralaukIik Slail, piIih piogian, kIik di sulpiogian fi|c nanagcr Caia 2 : daii DOS pionpl Kolik C:\vindovs>vinfiIo anoar2.4Tanpi|an |cnoar |crja MS-lcrd uang |c|an siapun|u| pcngc|i|an dc|uncn Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 26 c. Pcngc!n!aan FI!c dan Fn!dcr Manajonon fi|c noiupakan piosos apIikasi piIihan. IiIihan loisolulanlaia Iain nonlual suofc|dcr. ccpu fi|c nonindahkanfi|c. nonghapus fiIo, nonanpiIkan dala vang loIah loihapus, dan nongopoiasikan ponggalungan konpuloi vang di- sanlungkan dongan sislon jaiingan/nc|ucr| cignocrnccd vang loiupa kosaluan fiIo-fiIopiogianvangadadaIanhaiddiskkonpuloi.Tujuannvaagaidapal digunakan sosuai dongan piIihan vang diluluhkan. Manajonon fiIo juga diailikan solagai pongoiganisasian fiIo dala dan fi|c prcgrannc. ModiaponvinpanandalapadananajononfiIodilagi-lagidaIan koIonpokvangdinanakanIoIdoi.anvakfiIopiogianvangdiluluhkanpada soliap piogian apIikasi vangnoIipuli nu ccnpu|cr. nu dccuncn|. in|crnc| cxp|crcr. rccuc|coin.ncufc|dcr.danIain-Iain.UnlukdapalnoIakukanpongoIoIaanfoIdoi alau sul-foIdoi uscr linggaI noIakukan dcuo|c c|ic| pada iccn sncr|cu|. anvakfiIopiogianvangdiluluhkanpadasoliappiogianapIikasi. DisanpingilulanvakpiogianapIikasivangadadidaIansualukonpuloi losoila dala vang sudah dilual. Sonua ilu disinpan daIan salu nard dis|. Unluk iludipoiIukanpongaluian-pongaluiansohinggauscrlidaknononuikosuIilan daIannongoIoIadalaloisolul.DaIanpongoiganisasianfiIodaladanfiIo piogianloisolul,nodiaponvinpandaladilagi-lagikodaIankoIonpokvang dinanakan foIdoi. 1.Menlman data DaIansislonWindovsnodiaponvinpanandala,haid disknonpunvai loloiapa foIdoi vailu solagai loiikul. a). IoIdoi Mv Konpuloi oiisi infoinasi aIanal diivo dan foIdoi panoI conlioI, dan solling piinloi. l).IoIdoi Mv Docunonl oiisi infoinasi nana fiIo dala. c). IoIdoi RocvcIo lin oiisi infoinasi fiIo vang loIah diluang/dihapus. d).IoIdoi Inloinol LxpIoioi dan Nolvoik Noighloihood DipoiIukanliIakonpuloiinginloihulungdonganinloinolalau|cca|arca nc|ucr|. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 27 . Mengubah |o|der KiladapalnongulahfoIdoilaiknonanlahalaunonguianginvasosuai dongan koluluhan. Monanlahkan sud foIdoi di Mv Docunonls loilujuan unluk nonvinpandalaloidasaikanjonispokoijaanalaunanausoi(pongguna)agai lidakloicanpuidanakannonudahkankiladaIannoIacakdannoncaiinva. IoIacakanfiIodongandapaldicaiinoIaIuiIioganWindovsLxpIoioialau nonggunakan IiIo, Nov IoIdoi unluk Windovs 98 naupun Windovs XI. 3. Me|acak |l|e Againonudahkanpaiapongguna(uscr)daIannoIacakfiIo,poiIu dipoihalikan haI-haI loiikul ini. a).SoliapusoiagainonvinpandalanvadikapIing/sul-foIdoinvanasing-nasing. l).Hondaknva nana fiIo noncoininkan isis daii fiIo loisolul. c). Hondaknva lagian foIdoi diloiikan calalan aIanal diivo/foIdoi dilonpal dala disinpan dan nana fiIonva (palh and fiIo nano). Unluk Windovs XI, poIacakan fiIo dapal Iangsung diIakukan dongan caia nong kIik nonu s|ar|. caii piogian Windovs LxpIoioi vang loidapal daIan nonu piogian alau dosklop. anoar2.5 Mcnoua| |c|dcr Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 28 4. Mcmbuat 5a!Inan FI!c KilajugadapalnonlualsaIinanfiIo,nisaInvacopvfiIoSinpan.docdi Diivo D ko diskol di Diivo A dongan Iangkah-Iangkah sopoili di lvah. a). KIiI fiIo Sinpan.doc l). KIik icon copv c). KIik diivo 31/2 IIoppv (A:) d). KIik icon Iaslo . Mmemlndahkan |l|eMonindahkanfiIosanadongannongcopv,nanunvaklunongkIikiccn ccpudiganlidongannongkIikiccncu|.TonpalkanfiIovangakandipindahpada foIdoi naupun diivo vang diinginkan. . Menghaus |l|e UnluknonghaspusfiIokIiknanafiIo-nvakonudiankIikiconDoIolo,fiIo akan nasuk ko daIan foIdoi RocvcIo in socaia olonalis. DaIan sislon vindovs, foIdoiRocvcIoinloifungsiunluknonvinpandala-dalaalaufiIovangsudah lidak kila inginkan alau diluang. IiIo vang kila hapus dapal diIihal daIan foIdoi RocvcIo in. IiIo daIan RocvcIo in dapal kila hapus dongan caia nongkIik nana fiIoalaupiIihnonuodilkonudianSoIIoclAII,IaIuiconDoIolo,nakafiIoakan loihapus soIananva. Rangkuman SislonOpoisai(Opcra|ingSus|cn)noiupakannvavaunluksoluah konpuloi. Tanpa adanva sualu sislon opoiasi konpuloi loIun dapal digunakan. SislonOpoiasinoiupakanpoiangkalIunakpoilanakaIiaklifsaalkonpuloi dihidupkan. Sislon opoiasi juga noiupakan poiangkal Iunak vang loiakhii aklif saalkonpuloidinalikan.SislonopoiasinonjaIankansogaIapoiangkalIunak vangdigunakan, dan nongoiganisasikan soliap poiangkal koias pada konpuloi. Ada lanvak jonis sislon opoiasi anlaia Iain MIcrnsnft, UnIx, dan Mac OS. SoliapjonisnoniIikikoungguIanloiloilu.SoliapjonisnongoIuaikanvoisi-voisi soiiing dongan poikonlangannva.oloiapaopoiasipadasislonopoiasisangalponlingunlukAndakuasai sopoili IiIo Malagoi. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 29 3.1 KnmctcnsI Dasar Mongidonlifikasi loilagai konponon poiangkal koias konpuloi. 3.2 IndIkatnr PcncaaIan HasI! Bc!ajar a. Mongidonlifikasi poiangkal koias vang loifungsi solagai aIal inpul. l. Mongidonlifikasi poiangkal koias vang loifungsi solagai aIal piosos. c. Mongidonlifikasi poiangkal koias vang loifungsi solagai aIal oulpul. 3.3 MatcrI Pcmbc!ajaran 3.3. 1 Pcngantaroilagai aspok kohidupan nanusia lidak dapal diIopaskan daiiloknoIogi, khususnvasaaliniloknoIogikonpuloi.HaIinidapalAndapoihalikansopoili unluknonuIiskansualudokunon,condoiungsudahnoninggaIkannosinkolik nanuaIdandiganlikanpoiannvaoIohkonpuloi.Kasiidipoilokoanlosai (supcrnar|c|)sudahnonggunakanpoiaIalanolonalisloiupakonpuloivang didisainkhususunlukkopoiIuanilu.KunpuIanIagu-IaguvangsoloIunnva hanva dapal didongaikan noIaIui nodia kasol alau piiingan hilan, saal ini sudah nuIaidikonasdaIanlonlukccnpac|dis|(CD)vangdapaldidongaikandongan nonggunakankonpuloinu||incdia.IoikonlanganloknoIogikonpuloidi lidangkosohalanvangnajusangalposalunluknonlanludiagnossisponvakil danpiososponvonluahnnva.Masihlanvaklidangkohidupannanusiavang saal ini sudah nonggunakan poiaIalan konpuloi.Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 30 3.3. 2 5cjarah Knmutcr DisipIiniInukonpuloinuncuIsojaklahun194O-an,soiiingdongan loipadunvalooiiaIgoiilnadanIogikanalonalika,soiladilonukannva konpuloioIoklionikdongankonanpuanponvinpananpiogian.A!anTurIng dan Kurt Gndc!, pada lahun 193O-an loihasiI nonadukan aIgoiilna, Iogika, dan ponghilungannalonalikasoilanoioaIisasikannvadaIansoluahaIalalauru|c sus|cn. Iiinsip aIgoiilna vang digunakan dianliI daii Ada Lnvc!acc, vangloIah dikonlangkan 6O lahun soloIunnva.Iononu aIgoiilna adaIah sooiang loinana AbuAbdu!!ahMuhammadIbnMusaA!KhwarIzmI,sooiangahIinalonalika daii Uzlokislan vang hidup pada lahun 77O-84O nasohi. Liloialui laial nonvolul A|KhuarltmldonganA|gcriznvangkonudiannonjadia|gcri|na.Sodangkan konpuloianaIogdiciplakanoIohVanncvarBushpadalahun192O,dandisusuI dongankonpuloioIoklionikvangdikonlangkanoIohHnwardAIkcndan KnnradZusclahun193O.JnhnVnnNcumannpadalahun1945 nondononsliasikansaIahsalukaivafonononaInva,vailusoluahaisiloklui konpuloivangdisolul"VnnNcumannMachInc".Iiogiandisinpanpada nonoiikonpuloi.AisilokluikonpuloiiniIahvangkonudiandigunakanoIoh pongonlang sislon konpuloi nodoin sanpai sokaiang.Tahun196OnoiupakanavaIsocaiafoinaIadanvaIInuKonpuloidanIuiusanIInuKonpuloipadapoiguiuanlingginuIainaiakdikonlangkan. DisipIiniInulaiuloisolulloikonaIdongansolulanIInuKonpuloi(Ccnpu|cr Scicncc),ToknikKonpuloi(Ccnpu|cr|nginccring),Konpuling(Ccnpu|ing),alau Infoinalika (|nfcrna|ics). 3.3.3 DcfInIsI KnmutcrIsliIahkonpuloinonpunvaipongoilianvangIuasdanloilodaunluksoliapahIi.IsliIahkonpuloi(ccnpu|cr)dianliIdaiilahasaIalinccnpu|arcvang loiailinonghilung(|cccnpu|calau|crcc|cn).MonuiulB!Issmcr(1985), konpuloiadaIahsualuaIaloIoklionikvangnanpunoIakukanloloiapalugas, vailunonoiina inpul,nonpiososinpulsosuaidongan insliuksivangdiloiikan, nonvinpanpoiinlah-poiinlahdanhasiIpongoIahannva,soilanonvodiakan oulpuldaIanlonlukinfoinasi.Monuiul5andcrs(1985),konpuloiadaIah sislonoIoklionikunluknongoIahdaladongancopaldanlopalsoiladiiancang dandioiganisasikansocaiaolonalisnonoiinadannonvinpandalainpul, nonpiososnva,dannonghasiIkanoulpulloidasaikaninsliuksi-insliuksivang loIahloisinpandidaIannonoii.MasihlanvakIagiahIivangnondofinisikan socaialoilodalonlangkonpuloi.Nanun,padainlinvadapaldisinpuIkan lahva konpuloi adaIah sualu poiaIalan oIoklionik vang dapal nonoiina inpul, nongoIahinpul,nonloiikaninfoinasi,nonggunakansualupiogianvang Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 31 anoar 1. 1 . S|cna Sis|cn Kcnpu|cr loisinpandinonoiikonpuloi,dapalnonvinpanpiogiandanhasiI pongoIahan, soila lokoija socaia olonalis.DaiidofinisiloisolulloidapalligaisliIahponling,vailudala(inpul), pongoIahandala(piosos),daninfoinasi(oulpul).IongoIahandaladongan nonggunakankonpuloidikonaIdongannanapcngc|ananda|ac|c||rcni|(PD|) alau c|ccrcnic da|a prcccssing (|DP). Dala adaIah kunpuIan gojaIa daii sualu fakla, dapalloiupaangka-angka,huiuf,sinloI-sinloIkhusus,alaugalungandaii koliganva. Dala nasih loIun noniIiki nakna vang lanvak sohingga poiIu dioIah IolihIanjul.IongoIahandalanoiupakansualupiososnoiulahdalakodaIan lonluk vang Iolih loinakna/loiguna vang soIanjulnva disolul infcrnasi. Dongan donikian,infoinasiadaIahhasiIdaiisualukogialanpongoIahandalavang nonloiikanlonlukvangIolihloinaknadaiisualufakla.OIohkaionailu, pongoIahandalaoIoklionikadaIahpiososnanipuIasidalanonjadiinfoinasi dongan nonggunakan sualu aIal oIoklionik vailu konpuloi.Soiiing dongan poikonlangan iInu konpuloi, dovasa ini lanvak ponoIili vang noncolanonlualkajiandannonloiikandofinisikonpuloi.DasaiiInu konpuloiadaIahnalonalikadaIankonloksnc|cdcana|isa,dancnginccring (loknik)daIankonloksnc|cdcdcsain.Ccnpu|ingScicnccsAccrcdi|a|icn8card (CSA8) nonlual dofinisi lonlang IInu Konpuloi solagai loiikul : IInuKonpuloiadaIahiInupongolahuanvangloihulungandongankonpuloi dankonpulasi.DidaIannvaloidapallooiilika,okspoiinon,danpondosainan konponon, soila loinasuk didaIannva haI-haI vang loihulungan dongan:1. Tooii-looii unluk nonahani konpuloi dovico, piogian, dan sislon2. Lkspoiinon unluk pongonlangan dan pongolosan konsopModu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 32 3. MolodoIogi dosain, aIgoiilna, dan looI unluk noioaIisasikannva4. Molodo anaIisa unluk noIakukan ponluklian lahva ioaIisasi sudah sosuai dongan ioquiiononl vang dininla. oloiapadofinisiIainvangIolihalsliaklonlangiInukonpuloisopoili pondapal Donning. Ia nondofinisikan lonlang iInu konpuloi daIan nakaIahnva vangloikonaIlonlangdisipIiniInukonpuloivailu:||nuKcnpu|crada|ans|udi sis|cna|i||cn|angprcscsa|gcri|ni|uangncngjc|as|andanncn|rasfcrnasi|an infcrnasi.oai|i|uocrnuoungandcngan|ccri-|ccri.ana|isa.dcsain.cfisicnsi. inp|cncn|asi. a|aupun ap|i|asi-ap|i|asi uang ada padanua. KiladapalnonvinpuIkandaiipoisanaanponakaianloininoIogidan hakokalnaknadaIandofinisidaiipaiaponoIilidialas,lahva:IInuKonpuloi adaIahiInupongolahuanvangloiisilonlanglooii,nolodoIogi,dosaindan inpIononlasi,loihulungandongankonpulasi,konpuloi,danaIgoiilnanva daIan konloks poiangkal Iunak (scf|uarc) naupun poiangkal koias (narduarc).AdapoisopsivangsaIahloikaildonganponahananIInuKonpuloi.HaI-haI vang diaksudanlaia Iain solafai loiikul.1. IInuKonpuloiadaIahiInuvangnonpoIajaiilonlangkonpuloi.IInu KonpuloilukanIahiInuvanghanvanonpoIajaiilonlangkonpuloi, sopoilijugaiInuasliononivanglukaniInulonlangloIoskop,alauiInu lioIogijugalukaniInuvanghanvanonpoIajaiilonlangnikioskop. Konpuloi,loIoskopdannikioskopadaIahaIaldaiiiInu, dan lukan iInu ilu sondiii.2. IInu Konpuloi adaIah iInu vang nonpoIajaii lonlang lagainana nonuIis piogian konpuloi.3. IInuKonpuloiadaIahiInuvangnonpoIajaiilonlangpongunaan apIikasi-apIikasi konpuloi. 3.3.4 5Istcm Knmutcr Ionlualankonpuloiulananvadilujukanagaidapaldigunakanunluk nongoIahdala,iahaiusloilonluksualusislonvangsoIanjulnvadisolulsis|cn |cnpu|cr.SislonkonpuloisocaiaununloidiiialasoIonon-oIononvangsaIing loihulungandannonlonluksalukosaluanunluknoIaksanakanlujuanulana daiisislonloisolul.TujuanulanadaiisislonkonpuloiadaIahnongoIahdala unluknonghasiIkaninfoinasidongandukunganoIononpoiangkalkoias (narduarc),poiangkalIunak(scf|uarc),danoiang(orainuarc).Ioiangkalkoias adaIahpoiaIalankonpuloiilusondiii,poiangkalIunakadaIahpiogianvang loiisisojunIahinsliuksiunluknoIakukanpiososloilonludanoiangvang loikoponlingandaIannongopoiasikansoilanongaluisislonkonpuloi. IoiangkalkoiaslanpapoiangkalIunaklidakakanloiaili,iahanvaloiupa Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 33 kunpuIanIogandanpIaslik.IoiangkalkoiasdanIunakjugalidakdapal loifungsijikalidakadananusiavangnongopoiasikannva.Sliukluikonpuloi noiupakancaia-caiasojunIahoIononsaIingloihulunganalauloikail.Sliuklui soluahkonpuloisocaiasodoihanadapaldiganlaikandaIandiagianlIok loiikul ini. |/O . |npu|-Ou|pu| CU . Ccn|rc| Uni| A|U . Ari|na|ic |cgica| Uni| CPU . Ccn|ra| Prcccssing Uni| KonpononponiososalaupiososoialaudisoluljugaCIU(Ccn|ra| PrcccssingUni|)noiupakanolakdanpusalpongondaIididaIansoluahsislon konpuloi.Ionisdankonanpuanpiososoisangalnononlukankocopalan konpuloi di daIan nonpiosos dala. anvakloijadipoikonlangannonaiikpadaloknoIogipiososoi.oilagai noik dan jonis piososoi vang lanvak dininali di anlaianva noik: AMD (Ancrican Micrc Dcticc). AIILL, Cviox VIA, IM, IDT, InloI, dan solagainva. a. BagIan PcntIng Knmnncn Prnscsnr Socaia unun piososoi noniIiki liga lagian ponling, vailu: 1.AiilhnalicsLogicaIUnil(ALU),lagianiniloipoiansolagaipusaldaii sogaIapoihilungannalonalisunluknonjaIankansonuapoiinlahvang haius diIaksanakan oIoh soluah sislon konpuloi. 2.ConlioIUnil(CU):noiupakanlagianvangnonjadipongaluisonuaIaIu Iinlas dala dan poihilungan vang diIakukan oIoh piososoi. Dongan adanva Gambar-1. 2 . Struktur Sistem Komputer Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 34 unil ini, sogaIa poihilungan dan oksokusi dapal diIakukan socaia loiuiulan lanpaadanvalunpanglindihanlaiasalupoiinlahdonganpoiinlahvang Iain.3.Monoiv Unil (MU) : lagian ini nondukung koija piososoi agai lidak poiIu nonguIangpoiinlahvangsanakolagianIainsohinggalisanonghonal vaklu poniososan dala. b. JcnIs-jcnIs Prnscsnr 1. Prosesor lnte| Sojak1978,piososoiInloInongaIaniovoIusidaii8O86dan8O88nonjadi 8O86,8O386dan8O486,sanpaikopiososoiIonliun.Sonuanvanoiupakan lagiandaiikoIuaigax86.KoIuaigaInloIIonliunloinasukpiososoiIonliun, IonliunIio,IonliundonganMMX,IonliunII,IonliunIII,IonliunIV, CoIoion,Xoon,CoioSoho,danvangloilaiuCoioDuo.IiososoiInloIgonoiasi avaIhanvanoniIikiiiluanliansisloidanpiososoigonoiasisokaiangsanpai julaan liansisloi.Hingga saal ini piososoi InloI Ionliun IV sudah noncapaigonoiasi solagai loiikul: a). Sokol 423 dongan piososoi IS 4OO Mhz dongan cacnc ncncru L2 solanvak 256 K dan donsilas O,18 nikion l). Conoiasi sokol 478 dongan ukuian 3,5 x 3,5 cn dan piososoi IS 4OO Mhz. CacncMcncruL2-nvasolanvak256KdongandonsilasO,18nikion. Togangan vang diluluhkan unluk piososoi ini solosai 1,7 voIl. c). ConoiasipiososoidongansoiiAdiloIakangangkakocopalannvavang dikonaIdonganisliIahcr|nuccd.IoikonlangandaiipiososoiiniadaIah Cacnc Mcncru 512 K, donsilas O,13 nikion, logangan vang diluluhkan 1,5 voIl, ISnva nonjadi 533 Mhz.d). ConoiasipiososoidonganfasiIilasnupcr|nrcadingdongancIock piososoinva solosai 3,O6 Chz. o). ConoiasipiososoiInloIIonliunIV3Clsanpaidongan3,2Cl,noniIiki IS solosai 8OO Mhz dan fasiIilas nupcr |nrcading. . Prosesor AMD AdvancodMicioDovico(AMD)dikonaIsolagaiponlualpiososoidongan kinoija Iolih iondah, vaIaupun haI ini nasih dapal dipoidolalkan soiiing dongan nakin najunva loknoIogi piososoi saal ini.Dongan pioduk sopoili AMD AlhIon, Duion,danSonpion,AMDnonanlangpiososoiInloI,laikdaiisogihaiga naupun poifoina. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 35 3. Prosesor CrexCvioxpadaavaInvahanvanonpioduksichip,lolapiIanakoIanaanjugaikul nonpioduksi niciopiocossoi. Iiososoi Cviox liasanva digunakan unluk IC Iov-on dongan haiga nuiah. KoIuaiga piososoi Cviox di anlaianva ModiaCX dan MiI. 4. Prnscsnr Mntnrn!a MoloioIa nonlual CIU vang digunakan di konpuloi AppIo Macinlosh dan Iovoi IC. Iiososoi Macinlosh nonggunakan sliuklui dosain vang loiloda daii piocossoiIM-ICconpalilIo.DongannuncuInvaIovoiIC,C3,C4,danlaiu C5, konpuloi Macinlosh nonlual slandai laiu lagi konpuloi daii sogi kinoija dan haiga. MoloioIa nonlual CIU vang digunakan di konpuloi AppIo Macinlosh dan IovoiIC.IiososoiMacinloshMonggunakansliukluidosainvangloilodadaii piososoiIMICconpalilIo.DongannuncuInvaIovoiIC,C3,C4danC5 konpuloiMacinloshnonlualslandailaiulagiconpuloidaiisogikinoijadan haiga.

b. Mnthcrbnard Molhoiloaid noiupakan lonpal piososoi dipasang. Molhoiloaid loidiii alas siikuil dan konponon-konponon oIoklioniksohingganonungkinkanloilagaikonponon konpuloi unluk loikonunikasi salu sana Iainnva. c. Mcmnrv Monoiinonvinpandalainliuksipiogian,sononlaiaCIUnoIakukan ponghilungan loihadap dala-dala ini. Monoii ini loilagi alas dua nacan, vailu: 1)#ead On| Memor (#OM) ROMadaIahnonoiivanghanvalisadilacasaja,lidakdapaldiulahdan dihapus, dan sudah diisi oIoh paliik ponlual konpuloi. Isi ROM dipoiIukan pada saalkonpuloidihidupkan.IoiinlahvangadapadaROMsolagianakan dipindahkankoRAM.IoiinlahvangadadiROManlaia IainadaIahpoiinlahunluknonlacasislonopoiasi.Daii disk,poiinlahunluknongocoksonuapoiaIalanvangada diunilsislondanpoiinlahunluknonanpiIkanposandi Iavai. Isi ROM lidak akan hiIang noskipun lidak ada aIiian Iisliik. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 36 IadasaalsokaianginiROMl'oIahnongaIanipoikonlangandanlanvak nacannva anlaia Iain:a) PROM (Prngramab!c ROM) ROMvanglisakilapiogiankonlaIidanhanvaloIohsalukaIipoiulahan.SoloIah ilu ROM lidak dapal Iagi dipiogian.l) RPROM (Rc-Prngramab!c ROM) RIROMnoiupakanpoikonlangandaiivoisiIROMdankiladapal noIakukan poiulahan loiuIang kaIi sosuai dongan vang diinginkan. c) EPROM (Erasab!c Prngram ROM) LIROMnoiupakanROMvangdapaldihapusdanpiogiankonlaIi. Ionghapusannva diIakukan dongan nonggunakan sinai uIliavioIol. d) EEPROM (E!cctrIca!!v Erasab!c Prngram ROM) EEPROMnoiupakapoikonlangannulakhiidaiiROMdankiladapal nongulahdannonghapuspiogianROMdongannonggunakanloknik oIokliik. LLIROM noiupakan jonis vang paIing lanvak digunakan saal ini.

2). Randnm Acccss Mcmnrv (RAM) RAMadaIahnonoiivangdapal diaksossocaiaiandon. RAMloifungsiunluknonvinpanpiogianvangdioIahunluk sononlaiavaklu(povoion).Iikakonpuloikilanalikan, soIuiuhdalavangloisinpandaIanRAMakanhiIang.Iungsi daiiRAMiniadaIahnonpoicopalponiososandalapada konpuloi.AgaidalavangdiluallidakhiIangpadasaal konpuloi dinalikan, dipoiIukan nodia ponvinpanan oksloinaI, sopoili : diskol, haiddisk, dan Iain-Iain. 3.3.5 FungsI Knmutcr Iungsikonpuloididofinisikansolagaiopoiasisoliapkonpononsolagai lagian daii sliuklui sislon konpuloi. a. Knmutcr Mcruakan HasI! IndustrI anggIhKonpuloivangdikonaIsokaiangadaIahhasiIpongonlanganloknoIogi oIoklionikadaniInukonpuloi/infoinalika.onlukkonpuloivangasaInva loiukuianlosaidannonluluhkanlonpallosai,sokaiangloilonlukkociI dongankonanpuanlosai.KonajuanindusliikonpononoIoklionikain|cgra|cd circui| (|C)loIah nondoiong loiciplanva loilagai poiangkal cnip IC vang loiagan dannondukungloilagaikopoiIuanponlualanpiodukoIoklionik.Konajuan loknoIogi oIoklionika lidak loiIopas daii adanva konajuan di lidang pongolahuan dan pongoIahan lahan sonikondukloi khususnva siIikon. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 37 ManfaalkonpuloisaalinicukuploiagannuIaidaiiaIallanlunonuIis, nongganlai, nongodil folo, nonulaividoo, nonulai Iagu sanpai anaIisis dala hasiIponoIilian,dannongopoiasikanpiogian-piogianponvoIosaianpiolIon-piolIoniIniah,indusliidanlisinis.DuniaanakloIahIananongonaIaIal poinainanganovangdikondaIikanoIohsislonkonpuloi.Dilidanginduslii, konpuloiloIahdipoigunakanunluknongonlioInosin-nosinpioduksidongan kolopalan linggi (nisaInva CNC, soluah nosin soila guna daIan induslii nolaI). oikal CNC dapaal dijunpai loilagai pioduk induslii Iogan vang loivaiiasi dannondalangkan kosuIilan liIa dikoijakan socaia nanuaI. anvak puIa nosin-nosin indusliigainondiIongkapidongankonlioI konpuloi,nisaInvapoiusahaanlopi lodiidapalnonpioduksilopidongankuaIilasganlailoidiivangsoiagan daIanjunIahlanvakdaIanvaklusingkal.Iadapoiusahaandagangsopoili dcpar|ncn|s|crcloIahdipoigunakannosincashiogisloi(nosinkasii)vang diIongkapidongankonlioIkonpuloisohingganosinloisoluldapaldikonlioI oIoh pihak nanajoi hanva daii iuangan koijanva saja.Iadalidangpondidikan,konpuloidijunpaisolagaiaIallanlupoIajaian, poiaIalan Ialoialoiiun, sohingga aIal loisolul dapal lokoija Iolih loIili dan dapal nongalasikondaIahanlalanindiananusia.Dilidangpondidikan,iisol nonpoigunakankonpuloinondalangkannanfaalvanglanvakdidaIan kohidupansohaii-haii.oiaganolal,laikunlukkosohalannanusianaupunolal-olalanpoilaniandanpoloinakanloIahdipoigunakanoIohnasvaiakal. DaIanlidanglioloknoIogi,poiaIalan-poiaIalanloIahlanvakvangdiIongkapi dongan konlioI konpuloi unluk nongusahakan koloIilian koija pada iuang sloiiI.DilidangolonoliflanvakkondaiaanvangloIahdiIongkapidongansislon konpuloisohinggaponggunaanlahanlakainvadapaldialuisodonikianiupa sanpai laiaf sangal ofision.us-lus ponunpang sudah diIongkapi dongan sislon konlioIkonpuloidansonsoi-sonsoicanggihsohingganongondaiailusloisolul loiasaIolihanan.IonoiapankonlioIkonpuloivangloicanggihloidapaldi posavalloilangdanposavalangkasa.UnlukdapalnongalasiloilagaikondaIa aIandansuIildiIakukanoIohsooiangpiIolsocaiananuaI,soluahposaval loilangdapaldikondaIikansocaiaolonalissohinggalisaloilangdongan nvanan. b. Knmutcr 5cbagaI HasI! Tcknn!ngI Apa konpuloi ilu` Mongapa sanpai nasvaiakal nodoin loiganlung dongan konpuloi ` Yang pasli konpuloi adaIah hasiI konajuan loknoIogi oIoklionika dan iInukonpuloi/infoinalikadanloifungsisolagaiaIallanluunluknonuIis, nongganlai,nonvunlingganlaialaufolo,nonlualaninasi,nongopoiasikan piogiananaIisisiIniah,sinuIasi,danunluknongonlioIpoiaIalan.onluk konpuloivangduIulosaisokaiangkociIlolapikonanpuannongopoiasikan piogianIolihloiagan.IoiIongkapanoIoklionik(narduarc)danpoiangkal Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 38 Gambar-1. 3 . Komponen Komputer Iunak/scf|uarcloIahnonjadikansoluahkonpuloilaiangvangloiguna.Soluah konpuloivanghanvanoniIikipoiIongkapanoIoklioniksajaalausoflvaio sohinggaakanloifungsi.Dongankoduapoiangkalloisolul,konpuloidapal loifungsinonjadiaIalvangloiguna.oloiapaoiangvangholialaupaiaahIi loknoIogi, dapal nongonlangkan konanpuan konpuloi liasa unluk nongonlioI poiaIalannosinpioduksialaupunpoiaIalaniunahlangga.DongannonanlahloloiapaiangkaianoIoklioniklualannva,konpuloilisadipoigunakanunluk nongondaIikanpoiaIalan-poiaIalanindusliidaniunahlangga.Dongan dukunganloknoIogichipICloIahnonungkinkanoiangnonlualiololkociI vangloiguna,solagaiconlohiololkondaiaanvangdipoigunakandaIannisi iuang angkasa. c. Knmnncn 5cbuah Knmutcr IoisonaIkonpuloiloidiiialasccn|ra| prcccssinguni|(CPU),kovloaid,dan noniloi.CIUloifungsisolagai pongoIahdala,kovloaidsolagaiaIal lanluponasukandalahuiufdanangka alaupunpoiinlahkonlioIloihadap konpuloi. Moniloi adaIah aIal ponanpiI huiuf,angkadanganlai.Adanva poikonlangan loknoIogi oIoklionika dan iInukonpuloi/infoinalikaloIahnonloiikanpoiangkallanlahanpada konpuloipoisonaI,conlohnva:ncusc(aIallanlukonlioIkonpuloiunluk nongopoiasikanpoiinlah-poiinlahpiogiansocaianudah),ncdcn(aIallanlu unluk nongulah dala digilaI ko lonluk dala voico alau solaIiknva sohingga dala daiisoluahkonpuloidapaldikonunikasikankokonpuloiIainnoIaIuisaIuian loIoponliasa,iadiokonunikasialaupunslasiunluni),kailuganodansuaia (scund card), kailu vidoo (tidcc card). kailu ponoiina loIovisi, kailu ponoiina iadio danolhoinolcaidsoilanacan-nacanaIalponcolak/piinloi(dcs|jc|.ouo|cjc|. |ascr jc|. p|c||cr) dan aIal ponloijonah ganlai colakan (digi|izcr dan scanncr). d. ara Kcrja 5cbuah Knmutcr Socaia singkal caia koija soluah konpuloi solagai loiikul : 1). DaladinasukkanoIohponggunakonpuloinoIaIui|cuocard(huiufdan angka)alauncuscdanscanncr(dalagiafis/ganlai)kodaIanCIU.Dala-dalaloisoluldinasukkankoscf|uarcapIikasiunlukdioIahdidaIan prcccsscr dan dilanpiIkan di Iavai noniloi. ApaliIa dala sudah nuncuI di Iavainoniloi,ponggunanonoiinlahkonpuloiunluknonvinpanhasiI Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 39 koijanvadaIannodiaponvinpan(diskolalauhaidisk)alaupun nonoiinlah konpuloi unluk noncolaknva noIaIui soluah piinloi. 2).DidaIanCIUloijadipiososkonunikasidala.Dalavangnasukko piogianapIikasisogoiadiloiuskankopiogiansislonopoiasi.OIoh piogiansislonopoiasi,dalainidiulahnonjadilahasanosinvanglisa dinongoili oIoh poiaIalan oIoklionik vang ada di daIan konpuloi sohingga di IavainoniloilanpiIapavangdiinginkanoIohpongguna.Dongankala IainloikonunikasidonganaIalcolak(piinloi)dannonvuiuhpiinloi unluk noncolak fiIo vang diinginkan. c. Pcnggn!nngan Knmutcr oiikuliniponggoIongankonpuloiloidasaikandalavangdioIah, ponggunaan, kapasilas/ukuiannva, dan gonoiasinva. 1) oidasaikan dala vang dioIah dikonaI :1) Konpuloi AnaIog2) Konpuloi DigilaI3) Konpuloi Hvliid 2)oidasaikan ponggunannva dikonaI : 1) Konpuloi Unluk Tujuan Khusus (Spccia| Purpcsc Ccnpu|cr)2) Konpuloi Unluk Tujuan Unun (cncra| Purpcsc Ccnpu|cr) 3)oidasaikan kapasilas dan ukuiannva dikonaI :1) Konpuloi Mikio (Micrc Ccnpu|cr)2) Konpuloi Mini (Mini Ccnpu|cr)3) Konpuloi KociI (Sna|| Ccnpu|cr)4) Konpuloi Monongah (Mcdiun Ccnpu|cr)5) Konpuloi osai (|argc Ccnpu|cr)6) Konpuloi Supoi (Supcr Ccnpu|cr) 4)oidasaikan gonoiasinva dikonaI : 1) Konpuloi Conoiasi Ioilana (1946-1959)2) Konpuloi Conoiasi Kodua (1959-1964)3) Konpuloi Conoiasi Koliga (1964-197O)4) Konpuloi Conoiasi Koonpal (1979-sokaiang)5) Konpuloi Conoiasi KoIina Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 40 3.3.6Pcrangkat Masukan (Inut DcvIcc)|npu|dcticcadaIahaIalvangdigunakanunluknonoiinainpuldaiiIuai svslon. Inpul dapal loiupa signaI inpul alau nainlonanco inpul. Di daIan sislon konpuloi, signaI inpul loiupa dala vang dinasukkan ko daIan sislon konpuloi, sodangkannainlonancoinpulloiupapiogianvangdigunakanunluknongoIah dalavangdinasukkan.Dongandonikian,aIalinpuldigunakanunluk nonasukkan dala dan unluk nonasukkan piogian. oloiapa aIal inpul nonpunvai fungsi ganda, vailu solagai aIal inpul dan loifungsisolagaiaIaloulpulsokaIigus.AIalvangdonikiandisolulsolagai |crnina|. ToininaI dapal dihulungkan ko sislon konpuloi dongan nonggunakan kaloI Iangsung alau Ioval aIal konunikasi.ToininaI dapal digoIongkan nonjadi ncn in|c||igcn| |crnina|, snar| |crnina|, danin|c||igcn||crnina|.cnin|c||igcn||crnina|hanvaloifungsisolagaiaIal nonasukkan inpul dan ponanpiI oulpul, dan lidak lisa dipiogian kaiona lidak nonpunvaiaIalponiosos.IoiaIalansopoiliinijugadisolulsolagaiduno |crnina|.Snar||crnina|nonpunvaiaIalponiososdannonoiididaIannva sohinggainpulvangloiIanjuidinasukkandapaldikoioksikonlaIi.WaIaupun donikian,loininaIjonisinilidakdapaldipiogianoIohponakai,kocuaIioIoh paliik ponlualnva. |n|c||igcn| |crnina| dapal dipiogian oIoh ponakai.IoiaIalan vanghanvaloifungsisolagaiaIalinpuldapaldigoIongkannonjadiaIalinpul IangsungdanlidakIangsung.AIalinpulIangsungvailuinpulvangdinasukkan IangsungdipiososoIohaIalponiosos,sodangkanaIalinpullidakIangsung noIaIuinodialoilonlusoloIunsualuinpuldipiososoIohaIalponiosos.AIal inpulIangsungdapalloiupapapankolik(|cuocard),pcin|ingdcticc(nisaInva ncusc, |cucn scrccn, |ign| pcn, digi|izcr grapnics |ao|c|), scanncr (nisaInva nagnc|ic in| cnarac|crrcccgni|icn,cp|ica|da|arcadcralaucp|ica|cnarac|crrcccgni|icnrcadcr), sonsoi(nisaInvadigi|izingcancra),tciccrcccgnizcr(nisaInvanicrcpncnc), sodangkanaIalinpullidakIangsungnisaInva|cupuncnvangdiIakukannoIaIui nodiapuncncdcard(kailupIong),|cu-|c-|apcvangnoiokandalakonodia loilonlukpila(|apc)soloIundipiososoIohaIalponiosos,dan|cu-|c-dis|vang noiokandalakonodianagnc|icdis|(nisaInvadiskolalaunarddis|)soloIun dipiosos Iolih Ianjul.Ada loilagai jonis dala vang dikiiinkan ko konpuloi, sopoili : a) Dala loiupa kaiakloi, huiuf, kodo, sinloI : |cuocard . l) Dala loiupa losaian vokloi (losaian dan aiah) : pcin|ing dcticc . c) Dala inaging: ganlai, tisua|. d) Unluk aulonasi : pongiiinan dala loius nonoius. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 41 Gambar-1.5. Mouse a. KcvbnardIonciplaan|cuocardkonpuloidiiIhani oIohponciplaannosinkolikvangdasai iancangannvadilualdandipalonkanoIoh hrIstnhcrLathampadalahun1868dan lanvakdipasaikanpadalahun1877oIoh IoiusahaanRoninglon.Kovloaidkonpuloi poilanadisosuaikandongankailupoIulang (puncncard)danloknoIogipongiiinanluIisanjaiakjauh(Tc|c|upc).Tahun1946 konpuloiLNIACnonggunakanponlacakailuponlualIulang(puncncdcard rcadcr)solagaiaIalinpuldanoulpul.iIanondongaikala|cuocard,pikiian lidakIopasdaiiadanvasoluahkonpuloikaionakovloaidnoiupakansoluah papanvangloidiiialaslonloI-lonloIunluknongolikkankaIinaldansinloI-sinloI khusus pada konpuloi.Kcuocard daIan lahasa Indonosia ailinva papan lonloI jaii alau papan luls.Iada|cuocardloidapallonloI-lonloIhuiuf(aIphalol)A-Z,a-z,angka (nunoiic) O - 9, lonloI dan kaiakloi khusus sopoili : ` ~ # $ ^ & * ( ) _ - + = < >/,.`::'\|,lonloIfungsi(I1-I12), soilalonloI-lonloIkhususIainnva vang junIah soIuiuhnva adaIah 1O4 luls. Iada nosin kolik junIah lulsnva adaIah 52luls.onlukkovloaidununnvapoisogipanjang,lolapisaalininodoI kovloaidsangalvaiialif.anvakoiangnonggunakannosinkolik,laiknonisn kolikliasanaupunnosinkolikIisliik.Kovloaidnonpunvaikosanaanlonluk danfungsidongannosinkolik.IoilodaannvaloiIolakpadahasiIoulpulalau lanpiIannva.iIadigunakannosinkoliknanuaInakalidakdapalnonghapus alaunonlalaIkanapa-apavangsudahkolik.TidakdonikianhaInvadongan kovloaid.Apavangdikolikkandongankovloaid,hasiIalaukoIuaiannvadapal diIihaldi Iavainoniloi.Daia dapaldinodifikasialaudiulah lonlukluIisannva, dankosaIahankolikdapaldipoilaiki.KovloaiddihulungkankokonpuloinoIaIui kaloI vang dinasukkan ko daIan poil pada CIU konpuloi. b. MnuscIadadasainva,ponunjuk(pcin|cr)vangdikonaIdongan solulan'Mcusc'dapaldigoiakkankonanasaja loidasaikanaiahgoiakanloIakociIvangloidapaldaIan nouso. Iika loIa kociI dikoIuaikan daii daIan nouso, akan loiIihalduapongondaIigoiakdidaIannva.Kodua pongondaIigoiakloisoluldapalloigoiaklolas,vang salusoaiahhoiisonlaI(nondalai)dansaluIagivoilikaI(alasdanlavah).Iika kilanonggoiakkanpongondaIihoiisonlaI,ponunjukloigoiaksocaiahoiisonlaI sajapadaIavainoniloikonpuloi.SolaIiknvajikaponunjukvoilikaIvang digoiakkan,ponunjuk(pcin|cr)hanvaloigoiaksocaiavoilikaIsajadiIavai Gambar-1.4. Kevboard Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 42 Gambar-1.6. Scanner noniloi.Iikakoduanvaloigoiaknakagoiakanponunjuk(pcin|cr)akannonjadi diagonaI.oIakociIdinasukkankonlaIi,nakaloIailuakannonvonluhdan nonggoiakkankoduapongondaIigoiaksosuaidonganaiahnousovangkila goiakkan. oloiapa nouso loidapal liga lonloI, lolapi ununnva hanva dua lonloI, paIingkiiidanvangpaIingkanan.IongaiuhponokananlonloIalauvangdi konaIdonganisliIahC|ic|iniloiganlungpadaolvok(daoiah)vangdilunjuk. KonpuloiakannongalaikanponokananlonloIliIalidaknongonaiaioaalau olvok vang lidak ponling. IonggunaannousodikonaIdonganisliIah'Drag'ailinvanonggosoialau nonaiik.ApaliIadilokanlonloIpaIingkiiilanpanoIopaskannvadansanliI nonggosoinva,nakaakannongakilalkanolvokloisolulloipindah. Konungkinan-konungkinanvangloijadipadajonispiogianapadiIakukan. MousoloihulungkokonpuloidongansoluahkaloI.UjungkaloIloisolul dinasukkan daIan poil vang loidapal di CIU konpuloi. c. 5canncrScannoiadaIahsualuaIaloIoklionikvangloifungsi niiipdongannosinfolokopi.odanvanosinfolocopv hasiInvadapalIangsungdiIihalpadakoilassodangkan scannoi hasiInva dilanpiIkan pada Iavai noniloi, konudian laiudapaldiulahdandinodifikasisohinggalanpiIandan hasiInvanonjadilagus.HasiInvadapaldisinpansolagai fiIo loxl, dokunon alau ganlai. onluk dan ukuian scannoi loinacan-nacan,adavangloiukuiankoilasfoIio,loiukuianposlcaid,lahkanvangloilaiu,loilonlukpona.onlukpona diIuncuikanoIohpoiusahaanlizCcnTccnnc|cgics|nc.Scannoiloiukuianpona loisolul lisa nonvinpan hingga 1.OOO haIanan loks colak dan dapal diliansfoi ko soluahkonpuloipiiladi(IC).ScannoiloiukuianponadinanakanQuic||in|. Iona scannoi loisolul loiukuian panjang onan inci dan loialnva sokilai liga ons. MonuiullizCcn.scannoiloisoluldapalnoIakukanpokoijaannvasocaiaacak Iolihcopaldaiiscannoivangloilonlukdalai.DalavangloIahdianliIoIoh scannoi,lisadinasukkansocaiaIangsungkosonuaapIikasikonpuloivang nongonaIiloksASCII.IoilodaanliapscannoidaiiloilagainoikloiIolakpada ponakaianloknoIogidaniosoIusinva.IonakaianloknoIogidapalloilonluk ponggunaan lonloI-lonloI digilaI dan loknik poncahavaan. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 43 Gambar-1.7.Camera 1. ara kcrja 5canncrTonloI nouso dilokan unluk nonuIai scanning. HaI-haI vang loijadi adaIah:a) IonokananlonloIncuscpadakonpuloinonggoiakkanpongondaIi kocopalanpadanosinscannoi.MosinvangadadaIanscannoi nongondaIikan piosos pongiiinan ko unil scanning.l) Konudianunilscanningnononpalkanpiosospongiiinankolonpalalau jaIui vang sosuai unluk Iangsung nonuIai scanning.c) NvaIaIanpuvangloiIihalpadascannoinonandakanlahvakogialan scanning sudah loipiosos.d) SoloIahnvaIaIanpusudahnali,loiailipiososscansudahsoIosaidan hasiInva dapal diIihal pada Iavai noniloi.o) ApaliIa hasiI alau lanpiIan loks / ganlai ingin diulah, dapal nonggunakan scf|uarc-scf|uarcapIikasivangada.MisaInvadonganAdcocPnc|csncp,pc| scanncd, dan Iain- Iain. 2. JcnIs 5canncr Ada dua jonis scanncr vang digunakan unluk nonoiiksa ganlai loivaina, Kodua jonis scannoi loisolul adaIah :a) Scannoi vang hanva lisa salu kaIi non-scan dan nonvinpan sonua vaina.l) Scannoi vang Iangsung lisa liga kaIi digunakan unluk nonvinpan loloiapa vaina (noiah, hijau dan liiu).ScannoivangdisolulpoilanacaiakoijanvaIolihcopaldilandingkan dongan vang kodua, lolapi kuiang lagus liIa digunakan unluk iopioduksi vaina. KolanvakanscannoidijaIankanpada1-lil(linaivdigil/angkalinoi),8-lil(256 vaina), dan 24 lil (Iolih daii 16 jula vaina). iIa diinginkan hasiI vang Iolih laik,dianjuikannonggunakanscannoidonganlilvanglosaiagaiiosoIusivaina Iolih lanvak dan lagus. d. amcra DIgIta! SaIahsaluinpuldovicovangsodangnaiakloIakanganini adaIahdigi|a|cancra.DonganadanvaaIalini,dapalIolih nudahnonasukkandala loiupaganlaiapasaja,dongan ukuian vang ioIalif cukup losai ko daIan konpuloi. DigilaI canoiavangloiodaidipasaiansaaliniadaloilagai nacan,nuIaidaiijoniscanoiaunluknonganliIganlai slalissanpaidongancancravangdapalnoiokanganlai dinanis. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 44 Gambar-1.8. Mic anoar-1.9. Mcni|cr c. MIc (MIcrnhnnc)Kanoiadapaldigunakanunluknonasukkaninpul loiupaganlai(dansuaia),sodangkannicdigunakan hanvaunluknonasukkaninpulsuaia.Ionggunaannic lonlusajanonoiIukanpoiangkalkoiaslanlahanunluk nonoiinainpulsuaiavailuscundcard.danspca|crunluk nondongaikan hasiI iokanan suaia. 3.3.7 Pcrangkat Kc!uaran (Outut DcvIcc)Oulpul vang dihasiIkan daii poniosos dapal dikoIonpokkan nonjadi onpal lonluk,vailuluIisan(huiuf,angka,sinloIkhusus),inagc(daIanlonlukgiafik alauganlai),suaia,danlonlukIainvangdapaldilacaoIohnosin(nacninc-rcadao|c fcrn). Tiga oulpul poilana adaIah oulpul vang dapal digunakan Iangsung oIohnanusia,sodangkankoIonpokloiakhiiliasanvadigunakansolagaiinpul unluk piosos soIanjulnva daii konpuloi. IoiaIalan oulpul dapal loiupa:a) ard-ccpu dcticc AIalvangdigunakanunluknoncolakluIisandaninagopadanodiakoias sopoili koilas alau fiIn.l) Scf|-ccpu dcticc AIalvangdigunakanunluknonanpiIkanluIisandaninagopadanodia Iunak vang loiupa sinvaI oIoklionik. c) Dritc dcticc alau dritcr AIalvangdigunakanunluknoiokansinloIdaIanlonlukvanghanva dapaldilacaoIohnosinpadanodiasopoilinagnolicdiskalaunagnolic lapo.AIaliniloifungsiganda,solagaiaIaloulpuldanjugasolagaiaIal inpul. OulpullonlukpoilanasifalnvaadaIahpoinanondanIolihpcr|ao|c(dapal diIopasdaiiaIaloulpulnvadandapaldilavakonana-nana).AIalvangunun digunakanadaIahprin|cr,p|c||cr,danaIalnicrcfi|n,sodangkanoulpullonluk kodua dapal loiupa tidcc disp|au, f|a| panc|, dan spca|cr. AIal oulpul lonluk koliga vang nonggunakan nodia nagnc|ic dis| adaIah dis| dritc dan vang nonggunakan nodia nagnc|ic |apc adaIah |apc dritc. a. MnnItnrMoniloiadaIahsaIahsalujonisscf|-ccpudcticc, kaionakoIuaiannvaloiupasignaIoIoklionik.SigaI oIoklionikloiupaganlaivanglanpiIdiIavainoniloi. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 45 Gambar-1.10. Dot Matrix Canlai vang lanpiI adaIah hasiI poniososan dala alaupun infoinasi nasukan.MoniloinoniIikiloilagaiukuianIavaisopoiliIavaknvasoluahloIovisi. Tiap noiok dan ukuian noniloi noniIiki lingkal iosoIusi vang loiloda. RosoIusi iniIahvangakannononlukankolajananganlaipadaIavainoniloi.Ionis-jonis noniloisaalinisudahsangalloiagan,nuIaidaiilonlukvanglosaidongan Iavai conlung sanpai dongan lonluk vang lipis dongan Iavai dalai (f|a|). b. PrIntcr dan P!nttcrIiinloidanpIolloiadaIahjonisnard-ccpudcticc.KoIuaianhasiIpiosos dicolak di alas koilas. Iiinloi noniIiki loilagai nacan lonluk dan ukuian, soila kolajanan hasiI colak. Ukuian koilas vang dapal digunakan pun loiagan. Unluk noncolakdialaskoilasdonganukuianvangsangallosaidapaldigunakan pIolloi. 1. Tekno|ogl PrlnterDaiivaklukovaklu,loknoIogipiinloiloiusloikonlangsohinggahaius nongikulipoikonlanganinfoinasi.IiinloidaIanlahasaIndonosialoiaili poncolak(aIalcolak).IsliIah'piinloi'saalinisoiingdigunakanunluknonvolul aIalcolakvangloihulungdongankonpuloi.Unluknonghulungkanpiinloi dongankonpuloidipoiIukansoluahkaloIvangloihulungdaiipiinloikoCIU konpuloi. anvak noik pioduk piinloi soiing dijunpai. Unluk nongolahui Iolih joIas lonlang fungsi, jonis piinloi dan caia koija piinloi, siIahkan nonlaca uiaian loiikul ini. . |ungsl PrlnterIiinloiadaIahsaIahsalunarduarc(poiangkalkoias)vangloihulungko konpuloidannonpunvaifungsiunluknoncolakluIisan,ganlaidanlanpiIan vangIaindaiikonpuloikonodiakoilasalausojonis.IsliIahvangdikonaIpada iosoIusipiinloidisoluldpi(dc|pcrincn).MaksudnvaadaIahlanvaknvajunIah lilikdaIanIuasaioa1inci.SonakinlinggiiosoIusinva,sonakinlaguscolakan vangdihasiIkan.SolaIiknva,sonakiniosoIusinvaiondah,hasiIcolakanakan luiuk / lidak lagus. 3. jenls Prlntera) PrIntcr Dnt-MatrIxIiinloiDc|-Ma|rixadaIahponcolakvang iosoIusicolaknvanasihsangaliondah.Kolika sodangnoncolak,piinloijonisinisuaianva condoiungkoiassoilakuaIilasunluknoncolak ganlaikuianglaik.Canlaivangloicolakakan loiIihalsopoilililik-lilikvangsaIingloihulungan. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 46 Gambar-1.12. Printer Laser Gambar-1.13. Infokus Gambar-1.11. Printer InkJet Ununnva,piinloijonisdol-naliixjugahanvanonpunvaisaluvaina,vailu vainahilan.IiinloiininasihlanvakdigunakankaionanonangloikonaI 'landoI'(avol).KoIolihanIainnva,pilapiinloidc|-na|rixjauhIolihnuiah dilandingkandongan|cncr(linla)unlukpiinloi jonis inkjol dan |ascrjc|. l) InkJct PrIntcr|n|jc|piinloiadaIahaIalcolakvangsudah nonggunakan linla dan kuaIilas hasiI colak ganlai loivaina cukup lagus. Kocopalan noncolak junIah haIananpadapiinloiin|jc|lidaksana,loiganlung pada jonis noik piinloi loisolul. Iada inkjol piinloi, hasiIcolakanIolihIanakoiingnvaliIa dilandingkan dongan Iasoi piinloi. c) Lascr PrIntcrSolagiandaiiIasoipiinloilonluknvaniiipdongannosinfolokopi. Dava colaknva cukup lanvak lisa noncapaiIolih daii 1O Ionlai poi nonil. KuaIilas hasiI colak Iasoi piinloi sangal lagus sohingga niiip sokaIi dongan asIinva. HasiI colakan copal koiing, lolapi haiga piinloi cukup nahaI.

c. InfncusInfocushanpiisanadongannoniloi.Iungsinva unluknonanpiIkanganlai/visuaIhasiIponiososan dala.Hanvasaja,infccusnonoiIukanolvokIainsolagai nodiaponoiinapancaiansignaIganlaivang dipancaikan.Modiaponoiinaloisolulsolaiknva noniIikipoinukaandalaidanloivainapulih(loiang). iasanvavangdigunakanadaIahdindingpulih, uni|cocard, alaupun kain/Iavai pulih vang dilonlangkan. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 47 Gambar-1.14 . Skema Disk 3.3.8 McdIa PcnvIman (5tnragc) MonoiioksloinaIadaIahpoiangkalkoiasunluknoIakukanopoiasi ponuIisan,ponlacaandanponvinpanandaladiIuaikonpononulanavang loIahdisolulkandidopan.Conlohdaiinonoii oksloinaI adaIah f|cppu dis|, nard dis| , CD-ROM. DVD. HanpiisonuanonoiioksloinaIvangdipakai loIakanganiniloilonlukdis|/piringan.Caiaopoiasi daladiIakukandonganpoipulaianpiiingan loisolul. Daiipoipulaianini,dikonaIsaluaniolasipiiingan vang disolul RPM (Rc|a|icn Pcr Minu|c). Makin copal poipulaian,vakluaksospunsonakincopal.Makin losai juga lokanan loihadap piiingan sohingga nakin losaipanasvangdihasiIkan.Unluknodia loikapasilaslosaidikonaIloloiapasilonvang ukuian RIM-nva solagai loiikul : a. 36OO RIM Iio-IDLl. 52OO RIM IDLc. 54OO RIM IDL/SCSId. 72OO RIM IDL/SCSIo. 1OOOO RIM SCSI SoliapnonoiioksloinaInoniIikiaIallacadanluIisvangdisolulncad (pada haid disk ) dan sidc (pada fIoppv). Tiap piiingan noniIiki dua sisi ncad/sidc, vailusisiOdansisi1.Soliapncad/sidcdilaginonjadiIingkaiankonsonliisvang disolul|rac|.KunpuIan|rac|vangsanadaiisoIuiuhhoadvangadadisolul cu|indcr.Sualu|rac|dilagiIaginonjadidaoiah-daoiahIolihkociIvangdisolul scc|cr. a. F!nv DIskIIoppvdis|dritcvangnonjadislandaiponakaianloidiiialasduaukuian vailu5.25dan3.5vangnasing-nasingnoniIiki2lipokapasilas Dcuo|cDcnsi|u(DD)danign Dcnsi|u(D).IPDrIvckapasilas padafIoppvdisknondoiong IahiinvaloknoIogi.Haiddisk noniIikikonponon-konponon: piiinganIogan(p|a||cr),ncad,dang iangkaianoIoklionik,apasilasnard dis|loinacan-nacan,nuIaidaii ukuian1.44Mlvlossanpaidongan Gambar-1.15 . Skema Floppv Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 48 Gambar-1.16 . Zip Drive 36OKlvlos(DD)dan1.2Mlvlos(HD).IIoppvdisk3.5noniIikikapasilas72O Klvlos(DD)dan(HD).KapasilasvangdapaldilanpungoIohfIoppvdisk nonangcondoiungkociI.Iikadilandingkandongankoluluhanliansfoidan ponvinpanandalavangnakinIananakinlosai.IIoppvdiskhanvadapal nonvinpanfiIoloks,kaionakoloilalasankapasilas.WaIaupundonikian, ponuIisan pada fIoppv disk dapal diIakukan loiuIang-uIang dan nonakan vaklu vang ioIalif Iana. b. ZI DrIvcKoloilalasan kapasilas pada fIoppv disk nondoiong Iahiinva loknoIogi laiu vangdisoluldongan|cncgaZipDritc.Ioiangkalini loidiiialasf|cppudritcdancar|ridgcfIoppvkhusus,vang nanpunonanpungsanpaihanpii1OOMdala.IunIah inijoIasnonungkinkanunluknonanpungfiIo nuIlinodiadangiafik(liasanvaloiukuiannogalvlos), vangsoloIunnvalidakdinungkinkanunlukdisinpan daIan f|cppu dis|. c. Hard dIsk arddis|noniIikikonponon-konponon:piiinganIogan(p|a||cr),ncad, iangakaianiangkaianpongual,DSI(digi|a|signa|prcccsscr),cnipncncru, konokloi, spind|c, dan ac|ua|cr arn nc|cr ccn|rc||cr. Kapasilas haid diskloinacan-nacan nuIai daii Mlvlos sanpai dongan Clvlos. Ukuian kapasilas vang sangal losaiinisangalnongunlungkandaIanhaIponvinpanandala.SopoilihaInva fIoppvdiskdan|cncgaZipdritc,haiddiskjugadapalnonanganiponuIisan loiuIang-uIangdongankocopalanvangioIalifjauhIolihcopaldilandingkan dongan fIoppv disk. Kokuianganva loidapal kondaIa daIan sogi noliIilas kaiona unluk nonindah-nindahkan haid disksangal suIil. d. D-ROM MuIailahun1983sislonponvinpanandaladicp|ica|dic|nuIai dipoikonaIkandongandiIuncuikannvaDigi|a|AudicCcnpac|Disc.Sojaksaalilu nuIai loikonlangIah loknoIogi ponvuinpanan pada cp|ica| disc. CD-ROM loilual daiiiosin(pc|ucarocna|c)dandiIapisipoinukaanvangiofIoklifsopoili aIununiun. Infoinasi diiokan socaia digilaI solagai Iulang-Iulang nikioskopis padapoinukaanvang iofIoklif.Iiososini diIakukandongannonggunakanIasoi vangloiinlonsilaslinggi.IoinukaanvangloiIulanginikonudiandiIapisioIoh Iapisan loning. Infoinasi dilaca dongan nonggunakan Iasoi loiinlonsilas iondah Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 49 vang nonvinaii Iapisan loning loisolul sononlaia noloi nonulai disk. Inlonsilas IasoiloisolulloiulahsoloIahnongonaiIulang-Iulang,konudianloiofIoksikan dan didoloksi oIoh folosonsoi vang dikonvoisi nonjadi dala digilaI.IonuIisan dala pada CD-ROM hanva dapal diIakukan sokaIi saja. WaIaupun donikian,oplicaIdiskininoniIikikoungguIandaiisoginoliIilas.onluknva vangkociIdanlipisnonudahkanunlukdilava-lava(ncoi|c).Kapasilas ponvinpanannva pun cukup losai, vailu 65O Mlvlos sohingga nodia ini liasanva digunakan unluk nonvinpan dala-dala sokaIi luIis saja, sopoili ins|a||cr, fiIo Iagu (np3), alaupun dala slalik Iainnva. c. DIgIta! VcrsatI!c DIsc (DVD) Digi|a|Vcrsa|i|cDisc(DVD)adaIahgonoiasiIanjuldaiiloknoIogi ponvinpanan dongan nonggunakan nodia oplicaI disc. DVD noniIiki kapaslias vangjauhIolihlosaidaiiCD-ROMliasa,vailunoncapai9Clvlos.ToknoIogi DVD sokaiang lanvak dinanfaalkan socaia Iuas oIoh poiusahaan nusik dan fiIn losaisohingganonjadikannvasolagaipiodukoIoklionikvangpaIingdininali daIankuiunvaklu3lahunsojakdipoikonaIkanpoilanakaIi.Ioikonlangan loknoIogi DVD-ROM pun Iolih copal dilandingkan CD-ROM. Tiansfoi dala salu kaIiDVD-ROMnonungkinkaniala-ialaliansfoidala1.321M/sdonganiala-iala ours| |ransfcr 12 M/s. Taoc| 1.1 Da|a Ra|c DVD

Sonakin losai cacho (nonoii ouffcr) vang diniIiki DVD-ROM, sonakin copal ponvaIuiandalavangdapaldiIakukan.Macan-nacanDVDvangloiodaidi pasai adaIah solgai loiikul. 1) DVD nonvodiakan foinal vang dapal diluIis salu kaIi alaupun Iolih, vang disolul dongan RocoidalIo DVD, dan noniIiki 6 nacan voisi, vailu :2) DVD-R foi ConoiaI, hanva sokaIi ponuIisan3) DVD-R foi Aulhoiing, hanva sokaIi ponuIisanModu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 50 4) DVD-RAM, dapal diluIis loiuIang kaIi5) DVD-RW, dapal diluIis loiuIang kaIi6) DVD+RW, dapal diluIis loiuIang kaIi7) DVD+R, hanva sokaIi ponuIisan Taoc| 1.2 Da|a Kcnpa|ioi|a|as DVD

SoliapvoisiDVDiocoidoidapalnonlacaDVD-ROMdisc,lolapinonoiIukan jonis disk vang loiloda unluk noIakukan ponlacaan. KonpaliliIilas anlaia jonis iocoidoi dongan jonis disk dapal diIihal pada laloI di alas. Rangkuman Rangkuman HanpiisonuaaspokkohidupannanusiasokaianginilidakdapalIopas daiiloknoIogi,khususnvaloknoIogikonpuloi.UnluknonuIiskansualu dokunon,oiangcondoiungsudahnoninggaIkannosinkoliknanuaIdan diganlikanoIohpoiankonpuloi.Kasiipoilokoanlosai(supoinaikol)sudah nonggunakanpoiaIalanolonalisloiupakonpuloivangdidisainkhususunluk kopoiIuan ilu.KunpuIanIagu-IaguvangsoloIunnvahanvadapaldidongaikannoIaIui nodiakasolalaupiiinganhilan,saalinisudahlisadikonasdaIanlonluk ccnpac|dis|(CD).oIunIagipoikonlanganloknoIogikonpuloidilidang Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 51 kosohalan vang naju sangal posal. Konpuoli loisolul unluk nonlanlu diagnosis ponvakildanpiososponvonluah.DannasihlanvakIagilidang-lidang kohidupan vang Iain.AIalinpuldapaldigunakanunluknonasukkandaladanunluk nonasukkanpiogian.oloiapaaIalinpulnonpunvaifungsiganda,vailu solagaiaIalinpuljugasolagaiaIaloulpulsokaIigus(|crnina|).ToininaIdapal dihulungkankosislonkonpuloidongannonggunakankaloIIangsungalau IovalaIalkonunikasi.ToininaIdapaldigoIongkannonjadincnin|c||igcn| |crnina|,snar||crnina|,danin|c||igcn||crnina|.cnin|c||igcn||crnina|hanva loifungsisolagaiaIalnonasukkaninpuldanponanpiIoulpul,danlidaklisa dipiogiansolallidaknonpunvaiaIalponiosos.IoiaIalansopoiliinijuga disolulsolagaiduno|crnina|.Snar||crnina|nonpunvaiaIalponiososdan nonoiididaIannvasohinggainpulvangloiIanjuidinasukkandapaldikoioksi konlaIi.WaIaupundonikian,loininaIjonisinilidakdapaldipiogianoIoh ponakai,kocuaIioIohpaliikponlualnva.|n|c||igcn||crnina|dapaldipiogian oIoh ponakai. IoiaIalanvanghanvaloifungsisolagaiaIalinpuldapaldigoIongkan nonjadi aIal inpul Iangsung dan lidak Iangsung. AIal inpul Iangsung vailu inpul vangdinasukkanIangsungdipiososoIohaIalponiosos,sodangkanaIalinpul lidak Iangsung, inpul dinasukkan noIaIui nodia loilonlu soloIun dipiosos.AIal inpulIangsungdapalloiupapapankolik(|cuocard),pcin|ingdcticc(nisaInva ncusc, |cucn scrccn, |ign| pcn, digi|izcr grapnics |ao|c|), scanncr (nisaInva nagnc|ic in| cnarac|crrcccgni|icn,cp|ica|da|arcadcralaucp|ica|cnarac|crrcccgni|icnrcadcr), sonsoi(nisaInvadigi|izingcancra),tciccrcccgnizcr(nisaInvanicrcpncnc).AIal inpullidakIangsungnisaInva|cupuncnvangdiIakukannoIaIuinodiapuncncd card (kailu pIong), |cu-|c-|apc vang noiokandala ko nodia loilonluk pila (lapo) soloIun dipiosos oIoh aIal poniosos, dan |cu-|c-dis| vang noiokan dala ko nodia nagnolic disk (nisaInva diskol alau haid disk ) soloIun dipiosos Iolih Ianjul.OulpulvangdihasiIkandaiiponiososdapaldikoIonpokkannonjadi onpallonluk,vailuluIisan(huiuf,angka,sinloIkhusus),inagc(daIanlonluk giafikalauganlai),suaia,danlonlukIainvangdapaldilacaoIohnosin (nacninc-rcadao|cfcrn).TigakoIonpokpoilanaadaIahoulpulvangdapal digunakanIangsungoIohnanusia,sodangkankoIonpokloiakhiiliasanva digunakan solagai inpul unluk piosos soIanjulnva daii konpuloi.IoiaIalan oulpul dapal loiupa:1. nard-ccpu dcticc Sifalnva adaIah poinanon dan Iolih pcr|ao|c (dapal diIopas daii aIal oulpulnva dandapaldilavakonana-nana).AIalvangunundigunakanunlukini adaIah prin|cr, p|c||cr, dan aIal nicrcfi|n. 2. scf|-ccpu dcticc Dapal loiupa tidcc disp|au, f|a| panc|, dan spca|cr. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 52 3. Dritc dcticc alau dritcr Monggunakannodianagnc|icdis|adaIahdis|dritc,danvangnonggunakan nodia nagnc|ic |apc adaIah |apc dritc. MonoiioksloinaIadaIahpoiangkalkoiasunluknoIakukanopoiasi ponuIisan, ponlacaan dan ponvinpanan dala, di Iuai konponon ulana. Monoii oksloinaIanlaiaIain:f|cppudis|.narddis|.cd-rcn.danDVD.Kolanvakan nonoii oksloinaI vang dipakai loIakangan ini loilonluk disk/piiingan sohingga opoiasidaladiIakukandonganpulaianpiiinganloisolul.Daiipoipulaianini, dikonaIsaluaniolasipiiinganvangdisolulRPM(Rc|a|icnPcrMinu|c).Makin copal poipulaian, vaklu aksos pun sonakin copal dan dapal nonghasiIkan panas vanglosaipuIaloihadappiiingankaionalosainvalokananloihadappiiingan. Modia vang loikapasilas losai dihulungkan dongan ukuian RIM sopoili : 1) 36OO RIM Iio-IDL2) 52OO RIM IDL3) 54OO RIM IDL/SCSI4) 72OO RIM IDL/SCSI5) 1OOOO RIM SCSI AIal laca dan luIis nonoii oksloinaI disolul ncad (pada haid disk ) dan sidc (padafIoppv).TiappiiingannoniIikiduasisihoad/sido,vailusisiOdansisi1. Soliaphoad/sidodilaginonjadiIingkaiankonsonliisdisolul|rac|.KunpuIan liackvangsanadaiisoIuiuhhoaddisolulcu|indcr.SualuliackdilagiIagi nonjadi daoiah-daoiah Iolih kociI vang disolul scc|cr. Modu| 3 Ke|as Vll Semester 1

Buku A]ar Tekno|ogl lnformasl dan Komunlkasl (TlK) SBl Seko|ah Bertaraf lnternaslona| 53 4.1KnmctcnsI Dasar a. Mongidonlifikasi loilagai poiangkal Iunak piogian apIikasi. l. Monahani kogunaan daii loloiapa piogian apIikasi. 4.2IndIkatnr PcncaaIan hasI! Bc!ajar a. Mongidonlifikasi poiangkal Iunak piogian apIikasi loilasis pongoIah kala. l. MongidonlifikasipoiangkalIunakpiogianapIikasiloilasispongoIah angka. c. MongidonlifikasipoiangkalIunakpiogianapIikasiloilasispongoIah giafis. d. MongidonlifikasipoiangkalIunakpiogianapIikasiloilasis piosonlasi/nuIlinodia. 4.3 MatcrI Pcmbc!ajaran PcngantarSislon konpuloi nonoiIukan poiangkal Iunak agai dapal nongopoiasikan soIuiuhsunloidavavangadapadasislonloisolul.Konpuloinoiupakan nosin vang nonpiosos fakla alau dala nonjadi infoinasi. Konpuloi digunakan oiangunluknoningkalkanhasiIkoijadannonocahkanloilagainasaIah. IoiangalIunaknoiupakanaIalponiososdala.onlukloikociIdaiipoiangkal IunakadaIahopoiasiaiilnalik(+,-,:,x)danIogika(AND,OR,>,